Αλλεργία: τι είναι, πώς προκύπτει και τα συμπτώματά της; Τύποι αλλεργιών και αλλεργιογόνων

Η αλλεργία είναι μια υπερβολική αμυντική αντίδραση του οργανισμού σε έναν συγκεκριμένο εξωτερικό παράγοντα - που ονομάζεται αλλεργιογόνο. Η αντίδραση μπορεί να είναι τόσο γενική όσο και τοπική. Εξαρτάται κυρίως από τον τρόπο με τον οποίο το αλλεργιογόνο εισέρχεται στο σώμα του ατόμου.

Αιτιολογία, συμπτώματα, είδη αλλεργιών και αλλεργιογόνων, διάγνωση, επιλογές θεραπείας και άλλες ενδιαφέρουσες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε στο άρθρο.

Τι είναι η αλλεργία;

Αλλεργία είναι η ονομασία για μια ασθένεια του ανθρώπινου ανοσοποιητικού συστήματος, κατά την οποία υπάρχει ανοσοπαθολογική αντίδραση σε ένα συγκεκριμένο, για τον αλλεργικό οργανισμό, αρνητικό ερέθισμα από το εξωτερικό περιβάλλον.

Οι εν λόγω ουσίες (ερεθίσματα) είναι φυσικές για ένα υγιές άτομο και γενικά δεν είναι επιβλαβείς για την υγεία. Ωστόσο, αυτό δεν ισχύει για τα άτομα που πάσχουν από αλλεργία, καθώς το ανοσοποιητικό τους σύστημα αξιολογεί τις εν λόγω ουσίες ως ξένες ή επικίνδυνες.

Οι αλλεργίες παρουσιάζουν πολλές μορφές, εκδηλώσεις και συμπτώματα, από ηπιότερα τοπικά συμπτώματα (φτέρνισμα, φαγούρα στα μάτια, βουλωμένη μύτη), μέχρι αντιδράσεις ολόκληρου του σώματος ή συνδυασμένες αντιδράσεις, μέχρι αναφυλακτικό σοκ.

Μια αλλεργική αντίδραση υπερευαισθησίας συμβαίνει όταν ένα "επιβλαβές" ερέθισμα εισέρχεται στον οργανισμό. Τα ερεθίσματα που πυροδοτούν την αλλεργική αντίδραση ονομάζονται αλλεργιογόνα.

Όταν συμβαίνει μια αλλεργική αντίδραση και ένα αλλεργιογόνο εισέρχεται στον οργανισμό, ο οργανισμός αντιδρά απελευθερώνοντας αυξημένες ποσότητες ισταμίνης, η οποία στη συνέχεια ευθύνεται για τα αλλεργικά δυσμενή συμπτώματα και εκδηλώσεις.

Ο αριθμός των αλλεργικών ατόμων στον κόσμο αυξάνεται συνεχώς. Τουλάχιστον το 25% του πληθυσμού των ανεπτυγμένων χωρών είναι αλλεργικό σε ένα συγκεκριμένο αλλεργιογόνο.

Η αύξηση των αλλεργιών εξακολουθεί να μελετάται από την επιστημονική κοινότητα, αλλά αποδίδεται κυρίως στις αλλαγές στον τρόπο ζωής, στο κάπνισμα νικοτίνης, στην εισπνοή καυσαερίων, στην ελάχιστη σωματική δραστηριότητα, στην υπερβολική έκθεση στο στρες, στην εξάντληση και σε άλλους παράγοντες του τρόπου ζωής.

Η προέλευση των αλλεργιών δεν είναι πλήρως κατανοητή από την επιστημονική κοινότητα. Ωστόσο, οι αλλεργίες προκαλούνται από μια παθολογία του ανοσοποιητικού συστήματος, το οποίο αντιδρά ευαίσθητα σε διάφορους παράγοντες και ουσίες.

Πίσω από τις διαταραχές του ανοσοποιητικού συστήματος κρύβονται κυρίως η γενετική προδιάθεση και εξωτερικοί παράγοντες κατά τη διάρκεια της ζωής του ατόμου. Παραδείγματα εξωτερικών παραγόντων είναι ο τρόπος ζωής ή η μακροχρόνια έκθεση σε ορισμένες ουσίες στην εργασία.

Ένα άτομο μπορεί να έχει αλλεργία σε ένα συγκεκριμένο αλλεργιογόνο και ταυτόχρονα σε πολλά ανεξάρτητα αλλεργιογόνα.

Ωστόσο, υπάρχει η έννοια της διασταυρούμενης αλλεργίας, η οποία συχνά προκύπτει από την ομοιότητα των επιμέρους αλλεργιογόνων.

Υπάρχουν διάφορες μορφές ανοσολογικών διαταραχών και η αλλεργία είναι μόνο μία από αυτές:

Ανοσοανεπάρκεια - ανεπαρκές και αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού. Εκδηλώνεται με συχνές λοιμώξεις και ανεπαρκή ανταπόκριση στη θεραπεία.

Αυτοάνοσα νοσήματα - το ίδιο το σώμα του οργανισμού μάχεται εναντίον του εαυτού του και αξιολογεί τα δικά του κύτταρα ως επικίνδυνα.

Ανοσοπολλαπλασιασμός - η ασθένεια προκύπτει από υπερβολική ανάπτυξη ή υπερβολή των κυττάρων. Περιλαμβάνει κυρίως αιματολογικές ή καρκινικές ασθένειες.

Αλλεργία - υπερευαισθησία του ανοσοποιητικού συστήματος. Ο οργανισμός ενός αλλεργικού ατόμου αντιστέκεται σε ορισμένες ουσίες που είναι αβλαβείς για ένα υγιές άτομο.

Ταξινόμηση των αλλεργιών και των αλλεργιογόνων

Τα αλλεργιογόνα (ουσίες που αξιολογούνται ως επιβλαβείς από τους αλλεργιολόγους) διακρίνονται κυρίως ανάλογα με τον τρόπο εισόδου τους στον οργανισμό.

Τύποι αλλεργιογόνων:

• Εισπνεόμενα αλλεργιογόνα
• Τροφικά αλλεργιογόνα
• Φάρμακα και φαρμακευτικά προϊόντα
• Τσιμπήματα εντόμων
• Άλλα αλλεργιογόνα και αλλεργιογόνα επαφής

Τα εισπνεόμενα αλλεργιογόνα βρίσκονται πίσω από τις πιο γνωστές αλλεργίες. Πρόκειται για ουσίες που εισπνέει ένα άτομο μέσω της αναπνευστικής οδού. Περιλαμβάνουν γύρη, σκόνη, ακάρεα σκόνης, χόρτα, βότανα, μούχλα, αλλεργιογόνα ζώων και πολλές άλλες ουσίες.

Τα πιο ισχυρά ζωικά αλλεργιογόνα βρίσκονται στο σάλιο, τις αδενικές εκκρίσεις και τα ούρα των ζώων. Μικροσκοπικά σωματίδια επιπλέουν επίσης στον αέρα και εγκαθίστανται στις επιφάνειες του σπιτιού. Πρόκειται κυρίως για αλλεργιογόνα γάτας, σκύλου και τρωκτικών.

Τα τροφικά αλλεργιογόνα αποτελούν μια ευρεία ομάδα ουσιών που προκαλούν ανεπιθύμητες αντιδράσεις στον οργανισμό όταν καταναλώνονται. Σημαντικά τροφικά αλλεργιογόνα είναι τα αυγά, το γάλα, το σιτάλευρο, οι ξηροί καρποί, η σόγια, τα ψάρια και διάφορα φρούτα.

Οι πάσχοντες από αλλεργίες μπορεί να έχουν διαφορετικές ευαισθησίες στα τροφικά αλλεργιογόνα. Ορισμένοι αντιδρούν σε ελάχιστες ποσότητες αλλεργιογόνων στα τρόφιμα σε μικρογραμμάρια με την απειλή μιας αναφυλακτικής αντίδρασης, ενώ άλλοι ανέχονται τις ποσότητες και αντιδρούν σε μεγαλύτερες ποσότητες αλλεργιογόνου στα τρόφιμα.

Τα φάρμακα και οι φαρμακευτικές ουσίες μπορούν να προκαλέσουν ανεπιθύμητες αντιδράσεις σε ορισμένα αλλεργικά άτομα. Αλλεργιογόνα μπορεί να είναι η πενικιλλίνη, η νεομυκίνη και άλλα είδη αντιβιοτικών, τα βαρβιτουρικά ή τα τοπικά αναισθητικά.

Τσιμπήματα εντόμων - αλλεργική αντίδραση μπορεί επίσης να προκληθεί από το τσίμπημα ή το τσίμπημα από ένα συγκεκριμένο είδος εντόμου. Τα κυριότερα έντομα που αντιπροσωπεύονται στην περιοχή μας είναι η σφήκα, η μέλισσα, ο σφήκας ή η μέλισσα.

Άλλες αλλεργίες περιλαμβάνουν ουσίες ή ερεθίσματα που προκαλούν ανεπιθύμητες αντιδράσεις όταν έρχονται σε επαφή με το αλλεργικό άτομο. Σε αυτές περιλαμβάνονται οι αλλεργίες στο ηλιακό φως, το κρύο, το λάτεξ και άλλες.

Το πρωταρχικό σημείο για τη διάγνωση και τα συμπτώματα της αλλεργίας είναι ο αιτιώδης σύνδεσμος μεταξύ του "βλαβερού" ερεθίσματος και των συμπτωμάτων του αλλεργικού ατόμου. Η επαφή με το αλλεργιογόνο είναι αυτή που προκαλεί τα συμπτώματα της αλλεργίας, αλλά αν η επαφή εξαλειφθεί, τα ανεπιθύμητα συμπτώματα της αλλεργίας υποχωρούν.

Τα ακριβή συμπτώματα και οι εκδηλώσεις της αλλεργίας εξαρτώνται από την πάθηση, τη μέθοδο διείσδυσης και την ποσότητα του αλλεργιογόνου στον οργανισμό του αλλεργικού ατόμου.

Συχνά πρόκειται για κοινή εισπνοή ενός εισπνεόμενου αλλεργιογόνου, η οποία μπορεί να εκδηλωθεί ως γεμάτη μύτη, συνάχι ή φτέρνισμα. Οι αναπνευστικές αλλεργίες μπορεί να εκδηλωθούν ως βήχας, σφίξιμο στο στήθος ή συριγμός κατά την αναπνοή.

Το εισπνεόμενο αλλεργιογόνο μπορεί να ερεθίσει τα μάτια με κνησμό, ερυθρότητα ή τοπικό πρήξιμο του βλεφάρου.

Ο ερεθισμός του δέρματος συχνά συνδέεται με ερυθρότητα, έκζεμα, οίδημα, ειδικά εξανθήματα ή άλλες ανεπιθύμητες δερματικές εκδηλώσεις.

Τα τροφικά αλλεργιογόνα μπορεί να προκαλέσουν τοπικό οίδημα της στοματικής κοιλότητας, ναυτία, έμετο, υδαρείς κενώσεις και άλλα πεπτικά προβλήματα.

Εάν το αλλεργιογόνο εισέλθει στην κυκλοφορία του αίματος ενός ατόμου, για παράδειγμα από τσίμπημα ή τσίμπημα εντόμου, τα επακόλουθα συμπτώματα μπορεί να είναι επικίνδυνα. Μπορεί να υπάρχει αυξημένη δύσπνοια, δυσκολία στην αναπνοή ή πτώση της αρτηριακής πίεσης.

Η μείωση της αρτηριακής πίεσης, η ωχρότητα και η παρουσία κρύου ιδρώτα αναφέρονται επίσης ως αναφυλακτικό σοκ.

Η κλινική εικόνα μιας αναφυλακτικής αλλεργικής αντίδρασης εξαρτάται από την ποσότητα της ενέσιμης ουσίας και την απελευθέρωση ισταμίνης από το σημείο προσβολής.

Μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα εμφανίζονται αγγειοδιαστολή των αιμοφόρων αγγείων, αιμοσυγκέντρωση, υποβολαιμία, ταχυκαρδία (αύξηση του καρδιακού ρυθμού), βρογχοσυστολή (στένωση των βρογχικών σωλήνων) και στη συνέχεια αύξηση της αναπνοής και της πνευμονικής λειτουργίας.

Τύποι αλλεργιών κατά εκδήλωση:

• Αλλεργίες του αναπνευστικού συστήματος (συνάχι, βουλωμένη μύτη...)
• Οφθαλμικές αλλεργικές εκδηλώσεις (ερυθρότητα, κνησμός...)
• Δερματικές αλλεργίες (εξάνθημα, πρήξιμο, κνησμός...)
• Γαστρεντερικές αλλεργίες (ναυτία, κοιλιακό άλγος...)
• Γενικές αλλεργίες (αδυναμία, κόπωση, ζάλη...)
• Αναφυλαξία και αναφυλακτικό σοκ

Αναπνευστικά και καρδιαγγειακά συμπτώματα:

• Βουλωμένη μύτη
• Μύτη και φτέρνισμα
• Κνησμός στη μύτη
• Βήχας
• Δυσκολία στην αναπνοή
• Σφύριγμα κατά την αναπνοή
• Πίεση στο στήθος
• Αλλαγές στην αρτηριακή πίεση

Οφθαλμικές εκδηλώσεις της αλλεργίας:

• Οίδημα των βλεφάρων
• Ερυθρότητα των ματιών
• Κνησμός και κάψιμο στα μάτια
• Αυξημένη δακρύρροια των ματιών
• Ζαλάδα

Γαστρεντερικές εκδηλώσεις της αλλεργίας:

• Αίσθηση ναυτίας και εμετού
• Κοιλιακό άλγος
• Διάρροια ή δυσκοιλιότητα
• Εμετός
• Πρήξιμο του στόματος ή της γλώσσας
• Δυσπεψία

Δερματικές εκδηλώσεις αλλεργίας:

• Οίδημα/οίδημα
• Ερυθρότητα
• Εξάνθημα
• Κνίδωση - κνίδωση
• Έκζεμα
• Φαγούρα στο δέρμα

Γενικές εκδηλώσεις αλλεργίας:

• κόπωση και αδυναμία
• Πονοκέφαλος
• Ναυτία
• Ζάλη
• Ιδρώτας
• Αναφυλαξία

Οι αλλεργίες και τα συγκεκριμένα αλλεργιογόνα πρέπει να διαγιγνώσκονται από ειδικό αλλεργιολόγο (ανοσολόγο).

Το πρώτο βήμα είναι μια βασική εξέταση με την όραση, την αφή, την ακοή και την ψηλάφηση. Αυτή περιλαμβάνει τη λήψη πλήρους ιατρικού ιστορικού, με έμφαση στο οικογενειακό ιστορικό, καθώς και τη συζήτηση με τον ασθενή για τα κλινικά του συμπτώματα.

Ο ιατρός προσδιορίζει την αιτία της επιδείνωσης των αναφερόμενων συμπτωμάτων.

Η βάση της διαγνωστικής διαδικασίας είναι η δερματική δοκιμασία αλλεργιογόνου. Πραγματοποιείται στο αντιβράχιο του ασθενούς με υποψία αλλεργίας. Στο δέρμα εφαρμόζονται αραιωμένες σταγόνες διαφόρων αλλεργιογόνων.

Το δέρμα ερεθίζεται απαλά στην περιοχή της σταγόνας του αλλεργιογόνου. Στη συνέχεια αξιολογείται η ατομική αντίδραση του δέρματος για κάθε αλλεργιογόνο ξεχωριστά.

Στο πλαίσιο της διάγνωσης, μπορεί να ληφθεί δείγμα αίματος από τον ασθενή για τον προσδιορισμό του επιπέδου των αντισωμάτων IgE ειδικών αλλεργιογόνων. Μπορεί να εξεταστούν μεμονωμένα αλλεργιογόνα ή μια ομάδα συγκεκριμένων αλλεργιογόνων.

Εάν υπάρχει υποψία διαταραχής του ανοσοποιητικού συστήματος εκτός από την αλλεργία, διενεργούνται εργαστηριακές εξετάσεις για ανοσοανεπάρκεια (αμυντικά αντισώματα/κυτταρική ανοσία), αυτοανοσία (αυτοαντισώματα), φλεγμονώδεις παράμετροι στο αίμα και αντισώματα στο πλαίσιο μιας λοίμωξης στον οργανισμό ή της διάρκειάς της.

Ο αλλεργιολογικός έλεγχος περιλαμβάνει συνήθως λειτουργικές εξετάσεις (σπιρομέτρηση, τεστ πνευμονικής λειτουργίας) ή μικροβιολογικές εξετάσεις (καλλιέργεια βλέννας ανώτερου αναπνευστικού, δείγμα ούρων) και σε ορισμένες περιπτώσεις παραπομπή για απεικονιστικές εξετάσεις (αξονική τομογραφία, ακτινογραφία, μαγνητική τομογραφία).

Η σπιρομέτρηση είναι μια απλή εξέταση για τον προσδιορισμό της κατάστασης, της χωρητικότητας και της απόδοσης των πνευμόνων του ασθενούς. Πρόκειται για μια λειτουργική εξέταση, ιδίως σε ασθενείς αλλεργικούς σε εισπνεόμενα αλλεργιογόνα.

Το αποτέλεσμα της σπιρομέτρησης είναι ένα γράφημα που δείχνει τον όγκο του εισπνεόμενου και εκπνεόμενου αέρα με την πάροδο του χρόνου.

Πρόληψη της αλλεργίας

Δεδομένου ότι η αλλεργία καθορίζεται κυρίως από γενετικό παράγοντα, δεν υπάρχει πρόληψη ως τέτοια. Ωστόσο, με τον κατάλληλο τρόπο ζωής, την εξάλειψη των αλλεργιογόνων ερεθισμάτων και την τήρηση της τακτικής θεραπείας, τα συμπτώματα της αλλεργίας μπορούν να εξαλειφθούν σημαντικά.

Η επίδραση του τρόπου ζωής και του περιβάλλοντος της μητέρας εξακολουθεί να διερευνάται στο πλαίσιο της πρωτογενούς πρόληψης της αλλεργίας κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.

Οι δίαιτες απομάκρυνσης με την έννοια της εξάλειψης των δυνητικά αλλεργιογόνων τροφίμων από τη διατροφή της μητέρας δεν έχουν δείξει άμεσες ενδείξεις θετικής επίδρασης στο νεογέννητο. Ωστόσο, είναι απαραίτητο η μητέρα να σέβεται και να επιβλέπει τις δικές της αλλεργίες κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του θηλασμού.

Ο μητρικός θηλασμός έχει ευεργετική επίδραση στη μείωση της συχνότητας εμφάνισης αλλεργιών στα βρέφη που θηλάζουν πλήρως μέχρι τον 4ο-6ο μήνα.

Αντίθετα, το κάπνισμα της μητέρας κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης αλλεργιών και άσθματος στο παιδί.

Η δευτερογενής πρόληψη κατά τη διάγνωση της αλλεργίας περιλαμβάνει τη μέγιστη εξάλειψη των αλλεργιογόνων ερεθισμάτων και την τροποποίηση του τρόπου ζωής.

Στο πλαίσιο των τροφικών αλλεργιών, η πρόληψη είναι αδιαμφισβήτητη, δηλαδή η αποφυγή της κατανάλωσης αλλεργιογόνων και η εκπαίδευση σχετικά με τη σύνθεση των τροφίμων και τις τροφικές αλλεργίες.

Οι πάσχοντες από αλλεργία στα ζωικά αλλεργιογόνα αποθαρρύνονται έντονα από το να βρίσκονται κοντά στο εν λόγω ζώο στο σπίτι.

Οι αλλεργικοί στη σκόνη, στα ακάρεα της σκόνης, στις μούχλες και σε άλλα παρόμοια αλλεργιογόνα συνιστάται να τροποποιούν το οικιακό και εργασιακό τους περιβάλλον.

Συμβουλές και συμβουλές για την πρόληψη των αλλεργιών:

• Πλένετε και αλλάζετε τα κλινοσκεπάσματα τουλάχιστον μία φορά κάθε 2 εβδομάδες.
• Πλένετε τα κλινοσκεπάσματα στους 60 βαθμούς.
• Χρήση μη ερεθιστικών υποαλλεργικών απορρυπαντικών πλυντηρίου ρούχων
• Εξάλειψη χαλιών, κουρτινών και παρόμοιων υφασμάτων
• Σκούπισμα με ηλεκτρική σκούπα και ξεσκόνισμα τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα
• Καθαρισμός και σκούπισμα υγρής σκόνης
• Χρήση καθαριστή αέρα στο σπίτι
• Εφαρμογή προστατευτικού πλέγματος παραθύρων κατά των εντόμων και της γύρης
• Εξάλειψη των ερεθιστικών ουσιών των φυτών εσωτερικού χώρου
• Χρήση υποαλλεργικών καλλυντικών προϊόντων

Μπορείτε επίσης να βρείτε χρήσιμες πληροφορίες σχετικά με τις αλλεργίες στο άρθρο αναφυλακτικό σοκ. Θα βρείτε επίσης πληροφορίες σχετικά με το ποιες είναι οι πρώτες βοήθειες για μια σοβαρή αλλεργική αντίδραση.