Αλλεργική ρινίτιδα: τι είναι η εποχική αλλεργική ρινίτιδα και ποια είναι τα συμπτώματά της;

Πολλοί από εμάς πιστεύουν ότι η αλλεργική ρινίτιδα είναι αλλεργία στον άχυρο, στο κουρεμένο ή στο αποξηραμένο γρασίδι. Η αλλεργική ρινίτιδα είναι στην πραγματικότητα αλλεργία στη γύρη. Είναι επίσης γνωστή επαγγελματικά ως πολυνόστωση ή εποχική αλλεργική ρινίτιδα.

Η αλλεργία ορίστηκε το 1906 από τους γιατρούς Clemens von Pirquet και Béla Schick. Ο όρος αλλεργία προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις allos = διαφορετική ή αλλοιωμένη κατάσταση και ergon = έργο, αντιδραστικότητα, αντίδραση.

Η αλλεργία ορίζεται γενικά ως μια υπερβολική αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος σε ουσίες που απαντώνται συνήθως. Προκαλείται από την ακατάλληλη ενεργοποίηση των αντισωμάτων της ανοσοσφαιρίνης Ε (IgE) από ένα αλλεργιογόνο.

Η αλλεργική ρινίτιδα ορίζεται ως φλεγμονώδης διαταραχή του ρινικού βλεννογόνου που συνοδεύεται από συμπτώματα όπως φτέρνισμα, καταρροή και βουλωμένη μύτη. Κατατάσσεται ως συστηματική νόσος με τοπικές εκδηλώσεις (στους βλεννογόνους της μύτης και τους επιπεφυκότες).

Η αλλεργική ρινίτιδα δεν είναι μια απειλητική για τη ζωή ασθένεια. Ωστόσο, τα συμπτώματα της αλλεργικής ρινίτιδας κάνουν τη ζωή του ασθενούς πολύ δυσάρεστη. Μειώνουν τη φυσική κατάσταση και επηρεάζουν αρνητικά την ψυχική υγεία του ασθενούς.

Στην καλύτερη περίπτωση, οι ασθενείς εμφανίζουν συμπτώματα για λίγες μόνο εβδομάδες. Στη χειρότερη, για αρκετούς μήνες.

Πώς μπορεί η αλλεργική ρινίτιδα να περιπλέξει τη ζωή μας;

Η αλλεργική ρινίτιδα δεν σημαίνει αυτόματα ότι δεν μπορούμε να κάνουμε τη δουλειά μας. Ωστόσο, επηρεάζει την εργασιακή μας απόδοση.

Εκτός από τους ανθρώπους που υποφέρουν από αλλεργική ρινίτιδα, υποφέρουν και οι εργοδότες τους. Αυτό έρχεται με τη μορφή της χαμηλής παραγωγικότητας του εργαζομένου με αλλεργική ρινίτιδα. Ένας ασθενής με αλλεργική ρινίτιδα κοστίζει στους εργοδότες 5 έως 10 φορές περισσότερο από έναν ασθενή με διαβήτη.

Παγκοσμίως, περίπου το 10 έως 25 % του πληθυσμού πάσχει από αλλεργική ρινίτιδα. Σε ορισμένες ηλικιακές ομάδες, το ποσοστό αυτό φτάνει το 40 % του πληθυσμού. Είναι πιο συχνή μεταξύ των ηλικιών 15 και 40 ετών.

Τα αγόρια προσβάλλονται ιδιαίτερα στην παιδική ηλικία.

Καθώς αυξάνεται η ηλικία, η αναλογία των δύο φύλων εξισορροπείται.

Τις τελευταίες δεκαετίες παρατηρείται αύξηση των αλλεργικών ασθενειών, ιδίως στα παιδιά. Η πιο συχνή αλλεργική ασθένεια σε παιδιά σχολικής ηλικίας είναι η αλλεργική ρινίτιδα.

Προσβάλλει περίπου το 10-15 % των παιδιών ηλικίας 6-7 ετών και περίπου το 25-35 % των παιδιών ηλικίας 13-14 ετών.

Η αύξηση οφείλεται στους ακόλουθους παράγοντες:

• γενετική προδιάθεση
• ευαισθητοποίηση σε αλλεργιογόνα
• ρύπανση του αέρα από εκπνεόμενους ρύπους (ιδίως καυσαέρια)
• κλιματική αλλαγή (υπερθέρμανση του πλανήτη)

Πώς μπορείτε να ξέρετε αν έχετε αλλεργική ρινίτιδα;

Ο παρακάτω πίνακας περιγράφει τους διάφορους τύπους και τις αιτίες της ρινίτιδας

Σύμφωνα με τον παραδοσιακό διαχωρισμό, η αλλεργική ρινίτιδα διακρίνεται σε εποχική και πολυετή. Επί του παρόντος, ο διαχωρισμός της αλλεργικής ρινίτιδας σε:

• διαλείπουσα - εμφανίζεται λιγότερο από 4 ημέρες την εβδομάδα και διαρκεί λιγότερο από 4 εβδομάδες.
• επίμονη - εμφανίζεται περισσότερες από 4 ημέρες την εβδομάδα και διαρκεί περισσότερο από 4 εβδομάδες

Ωστόσο, η επίμονη ρινίτιδα δεν πρέπει να συγχέεται με την επίμονη ρινίτιδα. Οι δύο διαχωρισμοί της ρινίτιδας είναι συμπληρωματικοί. Ένας ασθενής μπορεί να έχει μια τυπική εποχική ρινίτιδα (αλλεργική ρινίτιδα) η οποία μπορεί να είναι διαλείπουσα ή επίμονη.

Γνωρίζατε ότι...
Τα τελευταία 20 χρόνια, η συχνότητα της αλλεργικής ρινίτιδας έχει τριπλασιαστεί στις αγροτικές περιοχές και διπλασιαστεί στις αστικές περιοχές.

Η αλλεργική ρινίτιδα είναι μια πολυπαραγοντική νόσος, η οποία οφείλεται σε συνδυασμό γενετικής προδιάθεσης και εξωτερικών παραγόντων.

Γενετική προδιάθεση σημαίνει αυξημένη ευαισθησία του οργανισμού στην εύκολη παραγωγή αντισωμάτων (τύπου IgE). Ακόμη και σε χαμηλές συγκεντρώσεις αλλεργιογόνων, ο ανθρώπινος οργανισμός αντιδρά με αυξημένη παραγωγή αντισωμάτων τύπου IgE.

Η γύρη παίζει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της αλλεργικής ρινίτιδας. Η γύρη περιέχει αλλεργιογόνες πρωτεΐνες.

Οι κόκκοι γύρης είναι πολύ μικροί (0,05 mm). Κάθε φυτικό είδος έχει διαφορετικό σχήμα κόκκων γύρης.

Οι κόκκοι γύρης εισέρχονται στα θηλυκά κύτταρα με τους ακόλουθους τρόπους:

1. Οι μικρότεροι κόκκοι γύρης διασκορπίζονται από τον άνεμο. Τα φυτά (που επικονιάζονται από τον άνεμο) τους παράγουν σε μεγάλες ποσότητες. Η γύρη αυτών των φυτών είναι η κύρια αιτία της αλλεργικής ρινίτιδας.
2. Μέθοδος: Οι μεγαλύτεροι και βαρύτεροι κόκκοι γύρης μεταφέρονται από έντομα (φυτά που επικονιάζονται από έντομα). Η γύρη από φυτά που επικονιάζονται από έντομα μπορεί να προκαλέσει αλλεργικά συμπτώματα μόνο σε στενή επαφή (μάζεμα λουλουδιών).

Ο ρινικός βλεννογόνος γίνεται υπερευαίσθητος (ευαισθητοποιείται) με κάθε νέα επαφή με το αλλεργιογόνο. Κατά συνέπεια, μπορεί να υποτεθεί ότι η αλλεργική αντίδραση επιδεινώνεται σταδιακά μετά από κάθε επαφή με το αλλεργιογόνο. Ωστόσο, η ένταση της αλλεργικής αντίδρασης σπάνια αυξάνεται.

Στην πραγματικότητα, κάθε αλλεργική αντίδραση επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες. Και ως εκ τούτου έχει κυμαινόμενο χαρακτήρα.

Χωρίζουμε μια αλλεργική αντίδραση σε 2 φάσεις:

1. Πρώιμη φάση - Οι τυπικές εκδηλώσεις αυτής της φάσης είναι η διόγκωση και η αιμάτωση των βλεννογόνων, η αυξημένη παραγωγή βλέννας, η σύσπαση των λείων μυών και ο ερεθισμός των νευρικών απολήξεων. Το αποτέλεσμα είναι ο κνησμός της μύτης και το φτέρνισμα.
2. Όψιμη φάση - Χαρακτηρίζεται από την ανάπτυξη αλλεργικής τοπικής φλεγμονής.

Η αναπνευστική οδός θεωρείται πύλη εισόδου για τα αλλεργιογόνα. Για το λόγο αυτό, τα αερομεταφερόμενα αλλεργιογόνα θεωρούνται η σημαντικότερη αιτία της αλλεργικής ρινίτιδας.

Σε γενικές γραμμές, τα πιο συνηθισμένα αλλεργιογόνα περιλαμβάνουν π.χ:

1.

Το πιο κοινό αλλεργιογόνο γύρης είναι η γύρη του γρασιδιού (72%):

• Χόρτα: πεσκανδρίτσα, λιβαδική πεσκανδρίτσα, μελισσόχορτο, λόγχη, ρυγχόχορτο, μαϊντανόχορτο, σκυλόχορτο, καλαμοκανδρίτσα.
• Βότανα: αψιθιά, τριφύλλι, μουστάρδα, αγκινάρα, τριφύλλι, πλατάνι.
• Δέντρα: σημύδα, ιτιά, κουκουναριά, καστανιά, σφενδάμι, βελανιδιά, τέφρα, οξιά, σκλήθρα, φουντουκιά, φουντουκιά, λεύκα, φλαμουριά, πλατάνι.

Γνωρίζατε ότι...

Χρειάζεται μια συγκέντρωση 10 έως 20 κόκκων γύρης ανά κυβικό μέτρο για να προκληθεί αλλεργική αντίδραση. Οι κόκκοι γύρης μπορούν να ταξιδέψουν 50 έως 100 χλμ. Σε μεγάλα υψόμετρα, έως και αρκετά 1000 χλμ.

Η αλλεργία στη γύρη αρχίζει συνήθως τον Φεβρουάριο και διαρκεί μέχρι τον Οκτώβριο.

Τα κύρια αλλεργιογόνα την άνοιξη είναι η σημύδα και η φουντουκιά. Το καλοκαίρι είναι κυρίως τα χόρτα. Το φθινόπωρο, η αψιθιά και η αγκινάρα.

Όσον αφορά το χρονοδιάγραμμα, η περίοδος γύρης μπορεί να χωριστεί σε τρεις περιόδους:

1. Εποχή γύρης των δέντρων - Διαρκεί περίπου από τον Φεβρουάριο έως τον Μάιο (πρώιμη άνοιξη), στις νοτιότερες περιοχές ήδη από τον Ιανουάριο. Η γύρη από φουντουκιά, σκλήθρα και σημύδα θεωρούνται τα πιο σημαντικά αλλεργιογόνα. Η γύρη από κωνοφόρα και οπωροφόρα δέντρα είναι ασθενή αλλεργιογόνα.
2. Εποχή γύρης των χόρτων - Κορυφώνεται από τον Μάιο έως τα τέλη Ιουλίου.
3. Εποχή γύρης βοτάνων - Χαρακτηριστική για τα τέλη του καλοκαιριού και το φθινόπωρο.

2.

Οι μούχλες είναι η πιο κοινή πηγή αλλεργιών, ιδίως το καλοκαίρι και το φθινόπωρο.

Στις περισσότερες περιπτώσεις, η πηγή της αλλεργίας στη μούχλα είναι μικροσκοπικά σπόρια μούχλας. Αυτά αιωρούνται στον αέρα όπως η γύρη.

Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι οι μούχλες βρίσκονται μόνο στο σπίτι. Ωστόσο, οι μούχλες μπορούν επίσης να ευδοκιμήσουν σε εξωτερικούς χώρους. Ειδικά σε σκιερά και υγρά μέρη, όπως το χώμα, τα φυτά, το ξερό ξύλο, το κομπόστ ή τα ξερά φύλλα.

3. ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ

Τα ακάρεα της σκόνης είναι μια από τις πιο σοβαρές πηγές αλλεργιών. Αναπαράγονται κυρίως σε στρώματα, καναπέδες και παπλώματα. Ωστόσο, μπορούν να αναπαραχθούν οπουδήποτε οι συνθήκες είναι κατάλληλες. Οι καλύτερες συνθήκες για να αναπαραχθούν τα ακάρεα είναι:

• θερμοκρασία 25 °C
• σχετική υγρασία 55-75 %.

Τα τυπικά συμπτώματα της αλλεργικής ρινίτιδας περιλαμβάνουν:

• φλεγμονή των ματιών.
• υδαρές ρινικό έκκριμα
• πρήξιμο του ρινικού βλεννογόνου
• δυσκολία στην αναπνοή
• υδαρή, καυτά ή φαγούρα στα μάτια
• πρήξιμο των βλεφάρων
• Σπασμωδικό φτέρνισμα
• βήχας
• Κνησμός του μαλακού ουρανίσκου

Τα συνήθη συμπτώματα της αλλεργικής ρινίτιδας περιλαμβάνουν επίσης φαγούρα στα αυτιά, ημικρανία, πόνο στις αρθρώσεις, δυσπεψία, γενική αδυναμία και κόπωση.

Βλέπε επίσης:

Ποιες είναι οι αιτίες της οξείας ή της χρόνιας βουλωμένης μύτης;

Έως και το 40 % των πασχόντων από αλλεργική ρινίτιδα αναπτύσσουν συμπτώματα βρογχικής υπεραντιδραστικότητας (ξηρός, μη παραγωγικός βήχας έως παροξυσμικός βήχας με δύσπνοια). Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να εμφανιστούν κλασικές κρίσεις άσθματος.

Ως αποτέλεσμα της διόγκωσης της βλεννογόνου μεμβράνης, ο εισπνεόμενος αέρας δεν μπορεί να φτάσει στο οσφρητικό επιθήλιο στο κρανιακό τμήμα της ρινικής κοιλότητας. Ως αποτέλεσμα, μπορεί να εμφανιστούν διαταραχές της όσφρησης.

Η διόγκωση του βλεννογόνου μπορεί να κλείσει τα ιγμόρεια. Ο ασθενής μπορεί να αισθανθεί πόνο και πίεση στο τμήμα του προσώπου της κεφαλής. Οι ασθενείς με μη θεραπευμένη αλλεργική ρινίτιδα είναι πιο πιθανό να υποφέρουν από ρινορραγία.

Με μακροχρόνια πορεία και ανεπαρκή θεραπεία της αλλεργικής ρινίτιδας μπορεί επίσης να εμφανιστεί μη ειδική υπεραντιδραστικότητα, κατά την οποία ο ασθενής αντιδρά:

• σκόνη
• αρώματα
• στον καπνό του τσιγάρου
• καυσαέρια
• σωματική άσκηση (άσθμα μετά την άσκηση)

Τα ακόλουθα νοσήματα μπορεί να σχετίζονται με την αλλεργική ρινίτιδα και να περιπλέκουν την πορεία της:

• Αλλεργική επιπεφυκίτιδα
• χρόνια ιγμορίτιδα
• μέση ωτίτιδα
• ρινικοί πολύποδες
• ατοπικό έκζεμα
• βρογχικό άσθμα

Βλέπε επίσης:

Στα παιδιά και στην εγκυμοσύνη

Η αλλεργική ρινίτιδα είναι ένας από τους παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη βρογχικού άσθματος. Ειδικά εάν η αλλεργική ρινίτιδα δεν έχει αντιμετωπιστεί ή υποθεραπεύεται.

Υπάρχει στενή σχέση μεταξύ της αλλεργικής ρινίτιδας και του βρογχικού άσθματος. Αυτό υποδηλώνει ότι ένα από τα προληπτικά μέτρα για την ανάπτυξη βρογχικού άσθματος είναι η επαρκής θεραπεία της αλλεργικής ρινίτιδας.

Ποιες επιπλοκές μπορεί να εμφανιστούν στα παιδιά;

Ο κνησμός της μύτης στα παιδιά τα κάνει να τρίβουν ασυναίσθητα τη μύτη τους με τα χέρια τους προς τα πάνω. Σε τέτοιες περιπτώσεις μιλάμε για τον λεγόμενο αλλεργικό χαιρετισμό.

Επιπλέον, η αλλεργική ρινίτιδα στα παιδιά μπορεί να προκαλέσει διαταραχές του δαγκώματος, ιδίως ένα σταυροειδές δάγκωμα στην πλάτη και υπερβολικό δάγκωμα. Τα παιδιά που πάσχουν από αλλεργική ρινίτιδα έχουν έως και τριπλάσιο κίνδυνο να αναπτύξουν οδοντικές διαταραχές.

Η διάγνωση της αλλεργικής ρινίτιδας βασίζεται στα ακόλουθα βήματα:

1.

Επικεντρώνεται σε:

• οικογενειακό ιστορικό αλλεργιών
• άλλες ασθένειες (έκζεμα, άσθμα)
• εποχικότητα των συμπτωμάτων

2. ΩΡΛ εξέταση

Ειδικά σε περίπτωση αρνητικών δερματικών δοκιμασιών.

3. Εξέταση αλλεργίας

Χρησιμοποιούνται δερματικές ενδοδερμικές δοκιμασίες ή δοκιμασίες με τσίμπημα, προσδιορισμός της ολικής IgE στον ορό, προσδιορισμός της ειδικής για τα αλλεργιογόνα IgE στον ορό με ELISA. Οι δοκιμασίες με τσίμπημα επιτρέπουν τον άμεσο προσδιορισμό του βαθμού της αλλεργικής αντίδρασης.

4.

Γενική αίματος με διαφορικό αριθμό λευκών αιμοσφαιρίων (λευκογράφημα) και ταχύτητα καθίζησης ερυθροκυττάρων. Στην περίπτωση της αλλεργικής ρινίτιδας, ο αυξημένος αριθμός ηωσινοφίλων θεωρείται σαφής ένδειξη.

5. Ρινομετρία

Η ρινομανομετρία είναι μια μη επεμβατική λειτουργική εξέταση του ρινικού αερισμού (αναπνοή από τη μύτη). Η εξέταση επιτρέπει στον ιατρό να εκτιμήσει τον βαθμό της ρινικής βατότητας. Η εξέταση ενδείκνυται σε παιδιά από την ηλικία των 5 ετών. Η εξέταση πραγματοποιείται με τη χρήση ρινικών ελιών μέσω των οποίων ο ασθενής αναπνέει με κλειστό στόμα στο ρινομανομετρικό.

6. Ακτινογραφική εξέταση του θώρακα και των παραρρινίων κόλπων

Τα συμπτώματα της αλλεργικής ρινίτιδας εμφανίζονται συνήθως γρήγορα. Όπως ακριβώς εμφανίζονται γρήγορα, μπορούν επίσης να υποχωρήσουν γρήγορα. Τα συμπτώματα είναι χειρότερα το πρωί και τις πρωινές ώρες. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι μέχρι τις δέκα το πρωί, τα περισσότερα αλλεργιογόνα είναι παρόντα στον αέρα.

Γνωρίζατε ότι...

Η συγκέντρωση της γύρης στον αέρα επηρεάζεται έντονα από τον καιρό. Ο ζεστός, ξηρός και θυελλώδης καιρός ευνοεί την εξάπλωση της γύρης. Η βροχή, από την άλλη πλευρά, κατακρημνίζει τη γύρη στο έδαφος και μειώνει τον κίνδυνο ενοχλήσεων.

Η επαφή με το αλλεργιογόνο προκαλεί αλλεργική φλεγμονή του ρινικού βλεννογόνου σε ένα ευαίσθητο (ευαισθητοποιημένο) άτομο. Η αλλεργική αντίδραση χωρίζεται σε 2 φάσεις:

1. Η πρώιμη φάση της αλλεργικής αντίδρασης εμφανίζεται μετά από λίγα μόλις λεπτά επαφής με το αλλεργιογόνο. Αυτή η φάση της αλλεργικής φλεγμονώδους αντίδρασης προκαλείται από τους λεγόμενους αγγειοδραστικούς μεσολαβητές (ισταμίνη, προσταγλανδίνες, λευκοτριένια). Αυτοί οι αγγειοδραστικοί μεσολαβητές προκαλούν διαστολή των αιμοφόρων αγγείων (αγγειοδιαστολή). Ως αποτέλεσμα αυτής της δράσης, ο ρινικός βλεννογόνος διογκώνεται και κοκκινίζει με την τυπική παραγωγή υδαρών εκκρίσεων. Οι μεσολαβητές ερεθίζουν επίσης τις νευρικές απολήξεις. Η δράση τους προκαλεί κνησμό της μύτης και φτέρνισμα.
2. Η όψιμη φάση της φλεγμονής εμφανίζεται συνήθως αρκετές ώρες (4 έως 6 ώρες) μετά την επαφή με το αλλεργιογόνο και σχετίζεται με την ενεργοποίηση ενός αριθμού κυττάρων (Τ-λεμφοκύτταρα, μαστοκύτταρα, βασεόφιλα, ηωσινόφιλα, ενδοθηλιακά και επιθηλιακά κύτταρα). Χαρακτηρίζεται από την ανάπτυξη τοπικής φλεγμονής.