Αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα: Νόσος Hashimoto. Αιτίες, συμπτώματα

Η αυτοάνοση νόσος του θυρεοειδούς περιλαμβάνει έναν ανοσοποιητικό μηχανισμό που επιτίθεται στα κύτταρα του θυρεοειδούς αδένα. Εμφανίζεται χρόνια φλεγμονή και κακή λειτουργία του αδένα.

Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξή της, η αιτιολογία, τα συμπτώματα, οι θεραπευτικές επιλογές και πολλά άλλα, θα μάθετε στο άρθρο.

Η σημασία και η λειτουργία του θυρεοειδούς αδένα

Ο θυρεοειδής αδένας είναι ένα σημαντικό μικρό όργανο που βρίσκεται στο μπροστινό μέρος του λαιμού στο θυρεοειδικό χόνδρο. Αποτελείται από 2 λοβούς και μοιάζει με πεταλούδα σε σχήμα. Τα θυλάκια των λοβών περιέχουν κύτταρα που παράγουν θυρεοειδικές ορμόνες, τις θυρεοειδικές ορμόνες - τριιωδοθυρονίνη και θυροξίνη.

• Η τριιωδοθυρονίνη περιέχει 3 άτομα ιωδίου και συντομογραφείται ως Τ3.
• Η θυροξίνη περιέχει 4 άτομα ιωδίου και ως εκ τούτου αναφέρεται ως Τ4.

Οι θυρεοειδικές ορμόνες εμπλέκονται σε:

• Ρύθμιση του μεταβολισμού
• Κατανάλωση οξυγόνου στο σώμα
• Θερμορύθμιση
• στην ανάπτυξη και την εξέλιξη
• Λειτουργία του νευρικού συστήματος
• Δραστηριότητα του μυοσκελετικού συστήματος
• Καρδιαγγειακή δραστηριότητα
• Γονιμότητα και εγκυμοσύνη

Μια άλλη ορμόνη που παράγεται από τον θυρεοειδή αδένα είναι η καλσιτονίνη με έργο τη ρύθμιση του ασβεστίου και του φωσφόρου στο αίμα.

Για τη σωστή λειτουργία του, ο θυρεοειδής αδένας εξάγει ιώδιο από τον οργανισμό, το οποίο ενσωματώνει στις θυρεοειδικές ορμόνες.

Η λειτουργία του θυρεοειδούς ρυθμίζεται από την ορμόνη θυρεοτροπίνη TSH, η οποία παράγεται από την αδενοϋπόφυση (πρόσθιος λοβός της υπόφυσης). Αυτή με τη σειρά της ρυθμίζεται από τον υποθάλαμο και την TRH (ορμόνη απελευθέρωσης θυρεοτροπίνης). Ο θυρεοειδής αδένας ελέγχεται έτσι από το κεντρικό νευρικό σύστημα.

Θυρεοειδίτιδα Hashimoto

Η νόσος εμφανίζεται στο 5% του πληθυσμού. 80% αυτών είναι γυναίκες.

Η νόσος ανακαλύφθηκε και περιγράφηκε ήδη από το 1912 από τον Ιάπωνα ιατρό Hasmitoto Hakaru.

Η νόσος Hashimoto, γνωστή και ως θυρεοειδίτιδα Hashimoto, είναι μια χρόνια αυτοάνοση φλεγμονή του θυρεοειδούς αδένα. Το ίδιο το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού επιτίθεται στα κύτταρα του ιστού του αδένα. Παρατηρείται σταδιακή μείωση της δραστηριότητας και της λειτουργίας του αδένα.

Το ανοσοποιητικό σύστημα ενός ατόμου αξιολογεί ορισμένα από τα ίδια τα μέρη του σώματος ως επιβλαβή ή επικίνδυνα. Στην περίπτωση της θυρεοειδίτιδας Hashimoto, αυτό περιλαμβάνει την παραγωγή αντισωμάτων κατά υποδοχέων και ενζύμων στα τοιχώματα των κυττάρων του θυρεοειδούς.

Το αποτέλεσμα είναι μια χρόνια φλεγμονή του θυρεοειδούς αδένα. Ο κατεστραμμένος θυρεοειδής αδένας δεν είναι σε θέση να επιτελέσει τη φυσιολογική του λειτουργία, με αποτέλεσμα να δημιουργείται μια κατάσταση υποθυρεοειδισμού (μειωμένη λειτουργία του θυρεοειδούς).

Η νόσος είναι ασυμπτωματική για μεγάλο χρονικό διάστημα. Οι εκδηλώσεις είναι κυρίως βρογχοκήλη (διόγκωση του αδένα), αύξηση βάρους, αυξημένη κόπωση, μυϊκή αδυναμία, δυσκοιλιότητα, ψυχολογικά προβλήματα και πολλά άλλα.

Ο ακριβής μηχανισμός και η αιτιολογία της θυρεοειδίτιδας Hashimoto είναι άγνωστα. Η νόσος ταξινομείται ως ανοσοπαθολογία, η οποία είναι μια νόσος που διαμεσολαβείται από τα Th-λεμφοκύτταρα. Παρατηρείται απώλεια της ανοσολογικής ανοχής προς τον ίδιο τον ιστό.

Τα Τ-λεμφοκύτταρα διηθούν τον θυρεοειδή αδένα. Μπορούν να ενεργοποιήσουν τα μακροφάγα, τα οποία είναι η πηγή των κυτταροτοξικών Τ-λεμφοκυττάρων που συμμετέχουν στην καταστροφή του θυρεοειδούς.

Η παρουσία της λεμφοκυτταρικής διήθησης είναι υπεύθυνη για την παραγωγή αντισωμάτων κατά του θυρεοειδούς αδένα. Ως εκ τούτου, η νόσος φέρει και το παρατσούκλι χρόνια λεμφοκυτταρική θυρεοειδίτιδα.

Η γενετική προδιάθεση είναι ο κυριότερος παράγοντας κινδύνου για την ανάπτυξή της. Ωστόσο, δεν αποτελεί προϋπόθεση για την ανάπτυξή της. Εξωτερικοί παράγοντες παίζουν επίσης ρόλο.

Παράγοντες κινδύνου:

• Γενετική προδιάθεση
• Γυναικείο φύλο
• Μέση ηλικία
• Άλλα αυτοάνοσα νοσήματα
• Ορισμένες σοβαρές βακτηριακές και ιογενείς λοιμώξεις
• Έκθεση στο στρες
• Έκθεση σε ακτινοβολία
• Έλλειψη σεληνίου, βιταμίνης C και D

Η ανάπτυξη της νόσου είναι συνήθως σταδιακή και αργή.

Υπάρχουν πολλά κλινικά συμπτώματα που σχετίζονται με τη θυρεοειδίτιδα Hashimoto, ορισμένα από τα οποία μπορεί να είναι ενδεικτικά άλλων ασθενειών, οπότε είναι απαραίτητη η ενδελεχής διάγνωση.

Αρχικά, η νόσος μπορεί να προκαλέσει έναν σύντομο υπερθυρεοειδισμό (χασιτοξίκωση). Τα συμπτώματα της αυτοάνοσης φλεγμονής του αδένα είναι τόσο σωματικής όσο και ψυχολογικής φύσης.

Τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα και εκδηλώσεις:

• Αύξηση του σωματικού βάρους
• Διευρυμένος θυρεοειδής αδένας
• Αίσθημα κρύου και ρίγη
• Αυξημένη κόπωση
• Μυϊκός πόνος
• Πόνος και πρήξιμο στις αρθρώσεις
• Αίσθημα παλμών της καρδιάς
• Υψηλή αρτηριακή πίεση
• Δυσκοιλιότητα
• Αραίωση μαλλιών
• Ξηρό δέρμα
• Οίδημα προσώπου
• Ακανόνιστη έμμηνος ρύση
• Βαριά έμμηνος ρύση
• Διαταραχές γονιμότητας έως υπογονιμότητα
• Κατάθλιψη

Η διάγνωση των παθήσεων του θυρεοειδούς συνίσταται σε ενδοκρινολογική εξέταση, η οποία συχνά ενδείκνυται από έναν γενικό ιατρό.

Κατά κύριο λόγο, λαμβάνεται ένα πλήρες ιατρικό ιστορικό από τον ασθενή με τη μορφή συνέντευξης. Ο γιατρός διαπιστώνει το οικογενειακό ιστορικό, τις ασθένειες και τις διαγνώσεις, τα φάρμακα που λαμβάνονται, τον τρόπο ζωής, τα συμπτώματα και πολλά άλλα.

Ο γιατρός εξετάζει τον θυρεοειδή αδένα, τους λεμφαδένες και τη γύρω περιοχή με την όραση και την ψηλάφηση. Εξετάζει για τυχόν διόγκωση του αδένα και την παρουσία όζων.

Η διάγνωση συνίσταται κυρίως στον εργαστηριακό προσδιορισμό της συγκέντρωσης της θυρεοειδοτρόπου ορμόνης, της θυροξίνης και της τριιωδοθυρονίνης και της παρουσίας αυτοάνοσων αντισωμάτων από δείγμα αίματος του ασθενούς.

Σε έναν υπολειτουργικό θυρεοειδή αδένα είναι χαρακτηριστική η μείωση των θυρεοειδικών ορμονών. Αντίθετα, η TSH (θυρεοειδοτρόπος ορμόνη) που παράγεται στην υπόφυση είναι αυξημένη.

Σε έναν υπερλειτουργικό θυρεοειδή αδένα, τα επίπεδα των ορμονών Τ3 και Τ4 στο αίμα είναι αυξημένα.

Στο αίμα ανευρίσκονται αντισώματα κατά του θυρεοειδούς αδένα, συνήθως θυρεοειδική υπεροξειδάση (αντισώματα TPO). Η θυρεοειδική υπεροξειδάση είναι ένα θυρεοειδικό ένζυμο που παίζει σημαντικό ρόλο στην πραγματική παραγωγή ορμονών.

Η εξέταση περιλαμβάνει επιφανειακό υπερηχογράφημα, το οποίο χρησιμοποιεί ηχητικά κύματα για να δείξει τις εσωτερικές δομές του ιστού του αδένα.

Ενδέχεται να ενδείκνυται βιοψία του θυρεοειδικού ιστού, η οποία περιλαμβάνει τη λήψη δείγματος του αδένα με τη χρήση ειδικής λεπτής βελόνας βιοψίας και υπερήχων. Το δείγμα του ιστού του αδένα αποστέλλεται στη συνέχεια σε εργαστήριο για ιστολογική επεξεργασία.

Το σπινθηρογράφημα θυρεοειδούς περιλαμβάνει την έγχυση μιας ραδιενεργού ουσίας. Χρησιμοποιώντας μια ειδική σπινθηροκάμερα που καταγράφει την ακτινοβολία της εγχυθείσας ουσίας, μπορεί να δημιουργηθεί μια λεπτομερής εικόνα των εσωτερικών δομών του ιστού του αδένα.

Κίνδυνοι για την υγεία από τη μη θεραπευμένη θυρεοειδίτιδα Hashimoto

Εκτός από τα χαρακτηριστικά κλινικά συμπτώματα, όπως η αύξηση του σωματικού βάρους, η κόπωση, ο μυϊκός και αρθρικός πόνος ή η δυσκοιλιότητα και πολλά άλλα, η μη θεραπευμένη αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα υγείας.

Ο κίνδυνος είναι η βρογχοκήλη (διόγκωση του θυρεοειδούς αδένα), η οποία προκαλεί προβλήματα υγείας με την κατάποση ή δυσκολίες στην αναπνοή.

Η φλεγμονή Hashimoto συνδέεται συχνά με καρδιαγγειακές παθήσεις λόγω αυξημένης αρτηριακής πίεσης και LDL χοληστερόλης.

Τα ψυχολογικά προβλήματα, όπως η κατάθλιψη ή το άγχος, είναι συχνό αποτέλεσμα των κλινικών συμπτωμάτων.

Το μυξοίδημα κώμα είναι μια σοβαρή, απειλητική για τη ζωή κατάσταση που μπορεί να εμφανιστεί με μακροχρόνιο μη θεραπευμένο υποθυρεοειδισμό. Οι παράγοντες που το προκαλούν είναι κυρίως λοιμώξεις ή άλλες υπερβολικές πιέσεις στο σώμα.

Το μυξοίδημα κώμα εκδηλώνεται αρχικά με μειωμένη θερμοκρασία σώματος, ρίγη, επιβραδυνόμενη αναπνοή, αυξημένη κόπωση και υπνηλία. Αυτό τελικά οδηγεί σε απώλεια των αισθήσεων στο ίδιο το κώμα.

Τα γενετικά ελαττώματα και οι αναπτυξιακές διαταραχές σε παιδιά μητέρων με μη θεραπευμένο υποθυρεοειδισμό Hashimoto έχουν υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης.

Έχει προταθεί μια πιθανή συσχέτιση μεταξύ της εγκυμοσύνης με μη θεραπευμένο υποθυρεοειδισμό και της εμφάνισης σχιστίας της υπερώας ή διαταραχών της καρδιάς, του εγκεφάλου και των νεφρών στα παιδιά.

Διατροφή στον υποθυρεοειδισμό

Δεδομένου ότι η υπολειτουργία του θυρεοειδούς μπορεί να οφείλεται σε πολλούς λόγους, καλό είναι να συμβουλευτείτε έναν γιατρό και ενδεχομένως έναν διατροφολόγο για διατροφικές συμβουλές.

Λόγω του πιθανού αρχικού υπερθυρεοειδισμού Hashimoto, του επακόλουθου υποθυρεοειδισμού, της εξέλιξης της νόσου και της ιατρικής κατάστασης του ασθενούς, η διατροφή θα πρέπει να συμβουλεύεται γιατρό.

Ο θυρεοειδής αδένας χρειάζεται ιώδιο για να παράγει επαρκείς θυρεοειδικές ορμόνες. Ως εκ τούτου, συνιστάται η κατανάλωση επαρκών ποσοτήτων ιωδίου. Ωστόσο, όχι υπερβολικών ποσοτήτων. Καλές πηγές είναι τα ψάρια, τα αυγά ή τα φύκια.

Το σελήνιο και ο ψευδάργυρος είναι σημαντικά στοιχεία για το μεταβολισμό του θυρεοειδούς. Βρίσκονται κυρίως σε προϊόντα ολικής άλεσης, όσπρια, κρέας ή ψάρι. Τα λαχανικά (μαϊντανός, καρότα, σέλινο), τα ψάρια, το ελαιόλαδο, το αβοκάντο, τα φρούτα και οι σπόροι και οι ξηροί καρποί είναι επίσης καλές πηγές.

Οι ασθενείς με υπερθυρεοειδισμό συνιστάται να δίνουν προσοχή στην κανονικότητα της διατροφής, στην επαρκή πρόσληψη πρωτεϊνών, βιταμινών και μετάλλων (ασβέστιο, μαγνήσιο, σελήνιο και ψευδάργυρος).

Η υπερβολική κατανάλωση προϊόντων σόγιας δεν συνιστάται σε ασθενείς με υποθυρεοειδισμό, καθώς μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τη λειτουργία και τη δραστηριότητα των θυρεοειδικών ορμονών.

Τα στρουμινίδια (ουσία που αυξάνει τον κίνδυνο βρογχοκήλης) είναι καλύτερο να καταναλώνονται με μέτρο. Περιλαμβάνουν το μπρόκολο, το κολοκύθι, το κουνουπίδι, το λάχανο, το λάχανο, τη σόγια, το καλαμπόκι, τα φασόλια, το κριθάρι, τον σπόρο μουστάρδας και την ελαιοκράμβη.