Γαστρίτιδα: τι προκαλεί γαστρίτιδα και πώς εκδηλώνεται + Θεραπεία

Η γαστρίτιδα, ή φλεγμονή του βλεννογόνου του στομάχου, είναι μια σχετικά συχνή ασθένεια. Μπορεί να εμφανιστεί σε οξεία μορφή, όταν εμφανίζεται ξαφνικά. Επίσης, επιμένει ως μακροχρόνια γαστρίτιδα. Αυτή η μορφή είναι πιο συχνή.

Η οξεία μορφή εμφανίζεται ξαφνικά και συνήθως υποχωρεί γρήγορα. Μπορεί να προσβάλλει το σύνολο ή μέρος του γαστρικού βλεννογόνου. Ο επιφανειακός τύπος αναφέρεται επίσης ως παγκαστρίτιδα. Σε μικρότερο βαθμό, προσβάλλει συνήθως την αντιρροϊκή περιοχή του στομάχου.

Η διαφορά στην οξεία φλεγμονή είναι και το βάθος της προσβολής του βλεννογόνου. Μπορεί να είναι είτε διαβρωτική είτε μη διαβρωτική. Η διάβρωση (βλάβη του βλεννογόνου) μπορεί να είναι επιφανειακή. Μπορεί όμως να είναι και βαθιά, όπου εμφανίζεται αιμορραγία.

Η οξεία γαστρίτιδα προκύπτει από διάφορες αιτίες - μετά από τροφή, αλκοόλ, φάρμακα και ως αποτέλεσμα δηλητηρίασης ή έντονου στρες. Μπορεί επίσης να προκληθεί από το Helicobacter pylori ή άλλους ιούς, βακτήρια και παράσιτα. Ανάλογα με τον τύπο και την έκταση της φλεγμονής, η θεραπεία συνεχίζεται στη συνέχεια.

Η χρόνια γαστρίτιδα είναι μια μακροχρόνια κατάσταση, που διαρκεί αρκετές εβδομάδες. Σε αυτή τη μορφή, είναι ορατές μακροχρόνιες αλλαγές (ατροφία, μεταπλασία) στο βλεννογόνο του στομάχου. Αυτές επηρεάζουν την επιφάνεια του βλεννογόνου, αλλά και τα βαθύτερα στρώματα του τοιχώματος του στομάχου. Τα αίτια είναι επίσης ποικίλα. Τις περισσότερες φορές, πρόκειται για λοίμωξη με Helicobacter pylori.

Τι πρέπει να γνωρίζουμε για το στομάχι

Το στομάχι είναι ένα κοίλο μυϊκό όργανο του πεπτικού συστήματος. Είναι γνωστό επαγγελματικά ως γαστέρα, στομάχος ή κοιλία. Έχει σχήμα σακκούλας. Βρίσκεται στην κοιλιακή κοιλότητα, σε μεγάλο βαθμό κάτω από τον αριστερό θόλο του διαφράγματος.

Μέρος του στομάχου βρίσκεται κάτω από τα κάτω αριστερά πλευρά. Στη συνέχεια καμπυλώνει προς τα δεξιά, στην περιοχή μεταξύ του αριστερού και του δεξιού τόξου των πλευρών, σε ένα σημείο κάτω από το στέρνο (regio epigastrica). Το στομάχι αποτελεί τη σύνδεση μεταξύ του οισοφάγου και του λεπτού εντέρου.

Ο πίνακας παραθέτει τα κύρια μέρη του στομάχου

Το στομάχι γειτνιάζει με άλλα όργανα και μέρη του σώματος, όπως

• Διάφραγμα
• το ήπαρ
• το πάγκρεας
• σπλήνα
• το αριστερό νεφρό
• αριστερό επινεφρίδιο
• εγκάρσιο κόλον
• πρόσθια επιφάνεια του κοιλιακού τοιχώματος

Η τροφή εισέρχεται στο στομάχι μέσω του οισοφάγου με τη μορφή δαγκώματος. Αυτό γίνεται από τη στοματική κοιλότητα, όπου η τροφή επεξεργάζεται πρώτα από τα δόντια και τους σιελογόνους χυμούς. Εδώ παραμένει για κάποιο χρονικό διάστημα και επεξεργάζεται περαιτέρω. Το στομάχι είναι ένας ισχυρός μυς που αναμειγνύει την τροφή με την κίνησή του. Αυτό βοηθάει στη διέλευση των πεπτικών γαστρικών υγρών.

Το στομάχι ενός ενήλικα μπορεί να χωρέσει 1-2 λίτρα περιεχομένου.
Η τροφή παραμένει στο στομάχι για 4-5 ώρες.
Περίπου 2-3 λίτρα γαστρικού χυμού παράγονται σε μια ημέρα.

Ο γαστρικός χυμός παράγεται από τον βλεννογόνο του στομάχου. Το pH του κυμαίνεται από 1 έως 4, άρα είναι πολύ όξινος. Ο βλεννογόνος περιέχει ένα προστατευτικό στρώμα βλεννίνης, το οποίο αποτελεί φραγμό έναντι του όξινου περιβάλλοντος. Ο γαστρικός χυμός περιέχει διάφορα συστατικά, όπως το πεψινογόνο, το οποίο ενεργοποιείται σε πεψίνη. Αυτή στη συνέχεια διασπά τις πρωτεΐνες.

Ο εσωτερικός παράγοντας, η γλυκοπρωτεΐνη, απαιτείται για την απορρόφηση της βιταμίνης Β12. Το κύριο συστατικό του γαστρικού χυμού που είναι υπεύθυνο για το όξινο περιβάλλον είναι το HCl (υδροχλωρικό οξύ). Αυτό έχει πολλαπλούς ρόλους, για παράδειγμα:

• διατηρεί ένα όξινο περιβάλλον
• ενεργοποιεί το πεψινογόνο σε πεψίνη
• δρα στις πρωτεΐνες, διευκολύνοντας την πέψη τους
• ανάγει το σίδηρο σε απορροφήσιμη μορφή
• προστατεύει τη βιταμίνη C
• σκοτώνει τους ξένους οργανισμούς, εμποδίζει τον πολλαπλασιασμό των ζυμομυκήτων
• δρα σε αδιάλυτα άλατα και τα μετατρέπει σε διαλυτά

Επεξεργάζεται σε διαφορετικό τμήμα του πεπτικού σωλήνα. Μετακινείται σταδιακά από το στομάχι στο λεπτό έντερο μέσω του πυλωρού. Ο πυλωρός διαχωρίζει το στομάχι από το δωδεκαδάκτυλο και εμποδίζει το πεπτικό υλικό να περάσει πίσω στο στομάχι. Η περαιτέρω πέψη πραγματοποιείται στο λεπτό έντερο.

Η οξεία γαστρίτιδα έχει ποικίλες αιτίες. Εμφανίζεται ξαφνικά και στις περισσότερες περιπτώσεις υποχωρεί επίσης γρήγορα. Συνήθως προσβάλλει ένα τμήμα του στομάχου που είναι γνωστό ως αντέρεισμα. Ωστόσο, μπορεί επίσης να λάβει παγκαστρική μορφή όπου προσβάλλει ολόκληρη την επιφάνεια του στομάχου. Αυτός ο τύπος φλεγμονής μπορεί να βλάψει ή να μην βλάψει τον βλεννογόνο του στομάχου.

Κατά συνέπεια, αναφέρεται και ως μη διαβρωτική γαστρίτιδα, η οποία δεν βλάπτει τον βλεννογόνο. Η διαβρωτική μορφή μπορεί να είναι επιφανειακή, βαθιά και επίσης αιμορραγική. Εμφανίζεται μέσα σε 24 έως 48 ώρες. Οι κύριες αιτίες της οξείας γαστρίτιδας περιλαμβάνουν:

• Υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, ιδίως σε άτομα που δεν είναι συνηθισμένα στο αλκοόλ
• κάπνισμα
• φάρμακα
  • μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ασπιρίνη)
  • κορτικοστεροειδή
  • κυτταροστατικά
• σοβαρό στρες
  • εγκαύματα
  • τραυματισμοί
  • μετεγχειρητική κατάσταση
• κατάσταση σοκ
• ισχαιμία (απώλεια αίματος), κακή παροχή αίματος
• ψυχολογικό στρες
  • μακροχρόνιο στρες
    σύνδρομο επαγγελματικής εξουθένωσης
• ακατάλληλο φαγητό και ποτό
  • Διατροφικά λάθη
  • πικάντικα φαγητά
  • ζωικά λίπη
• αλλοιωμένα τρόφιμα
• λοιμώξεις
  • Κυτταρομεγαλοϊός
  • απλός έρπης
  • Ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού
• Δηλητηρίαση από χημικές ουσίες ή φάρμακα
• άλλες μακροχρόνιες ασθένειες, όπως το
  • θυρεοειδοπάθεια
  • διαβήτης
  • ορμονικές και ανοσολογικές διαταραχές
  • ουραιμία
• Ακτινοβολία

Η χρόνια φλεγμονή του στομάχου αναπτύσσεται σε διάστημα αρκετών εβδομάδων και επιμένει. Είναι αποτέλεσμα μακροχρόνιας βλάβης του γαστρικού βλεννογόνου. Διακρίνεται σε επιφανειακή ή βαθιά. Η ηπιότερη μορφή είναι η επιφανειακή φλεγμονή. Στην ενδοσκόπηση χρησιμοποιείται επίσης ο χαρακτηρισμός των διαβρώσεων ως επίπεδων και κυρτών.

Στον πίνακα παρατίθενται τρεις τύποι χρόνιας γαστρίτιδας

Συμβουλή: Το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού ευθύνεται επίσης για τα έλκη του στομάχου.

Η χρόνια γαστρίτιδα είναι πιο συχνή από την οξεία γαστρίτιδα. Μπορεί επίσης να προκληθεί από αναιμία, νόσο του Crohn, δυσανεξία στα τρόφιμα ή τη φυσική διαδικασία γήρανσης. Αλλά η κύρια αιτία παραμένει το Helicobacter pylori. Παράλληλα, όμως, το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού με Helicobacter pylori δεν θα αναπτύξει γαστρίτιδα. Αυτό οφείλεται επίσης στην κληρονομικότητα και στον γενικότερο τρόπο ζωής ενός ατόμου.

Τα συμπτώματα της γαστρίτιδας δεν είναι πάντα συγκεκριμένα, χωρίς να γίνεται διάκριση μεταξύ οξείας και χρόνιας μορφής. Μπορεί να είναι ήπια, για παράδειγμα, στη χρόνια γαστρίτιδα μπορεί να μην υπάρχουν δυσκολίες. Στην περίπτωση αυτή, πρόκειται για ασυμπτωματική χρόνια γαστρίτιδα. Μόνο στην οξεία επιδείνωση της μακροχρόνιας νόσου η νόσος εκδηλώνεται ως οξεία φλεγμονή. Η χρόνια γαστρίτιδα αποτελεί τότε κίνδυνο για έλκος (έλκη) ή καρκίνο (λέμφωμα MALT, γαστρικός καρκίνος).

Τα ακόλουθα συμπτώματα μπορεί να εμφανιστούν με τη γαστρίτιδα:

• ναυτία
• αίσθημα βάρους στην περιοχή πάνω από το στομάχι (επιγάστριο)
• αδιαθεσία, ανορεξία
• γεύση στο στόμα, κακή αναπνοή
• αίσθημα δυσφορίας - ένα αόριστο αρνητικό συναίσθημα, αλλά όχι πόνος
• πόνος στην άνω κοιλιακή χώρα, ιδίως στο επιγάστριο ή πάνω από το στομάχι
  • πριν από το φαγητό
  • μετά το φαγητό
• αίσθημα εμετού (ναυτία)
• εμετός
  • Το κίτρινο περιεχόμενο του στομάχου είναι γαστρικά υγρά
  • Ο εμετός πράσινου περιεχομένου είναι χολή
• γαστρεντερική αιμορραγία
  • αιματέμεση, που είναι εμετός φρέσκου αίματος, ιδιαίτερα στον αλκοολισμό
  • μέλαινα, η οποία είναι η παρουσία πεπτικού αίματος στα κόπρανα, που εκδηλώνεται ως μαύρα, ταριχευμένα κόπρανα
• αναιμία λόγω αιμορραγίας ή ανεπάρκειας βιταμίνης Β12
• μετεωρισμός, φούσκωμα
• απώλεια βάρους
• αίσθημα πληρότητας

Θυμηθείτε: η άμεση εξέταση είναι σημαντική όταν εμφανίζεται γαστρεντερική αιμορραγία. Η αιμορραγία μπορεί να είναι απειλητική για τη ζωή.

Η γαστρεντερίτιδα, δηλαδή η φλεγμονή του στομάχου και του εντέρου, είναι επίσης μια κοινή αιτία γαστρεντερίτιδας, αλλά μπορεί επίσης να προκληθεί από ιούς, βακτήρια ή παράσιτα, όπως ο ροταϊός, η σαλμονέλωση, η σιγκέλα, το E. coli ή ο σταφυλόκοκκος και άλλα.

Συμβουλή: άρθρο με πληροφορίες Πώς μεταδίδεται η σαλμονέλωση και πώς μπορείτε να προστατευτείτε από αυτήν;

Τα συμπτώματα της γαστρεντερίτιδας περιλαμβάνουν:

• δυσανεξία στην πρόσληψη τροφής και υγρών
• αίσθημα αδιαθεσίας, εμετός
• διάρροια, υδαρή κόπρανα που περιέχουν βλέννα ή πύον
• αφυδάτωση, η οποία είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη για τα παιδιά και τους ηλικιωμένους
• πυρετός
• κοιλιακό άλγος, κολικοί
• επιδείνωση της υποκείμενης νόσου

Η διάρροια είναι η τρίτη συχνότερη αιτία θανάτου σε παιδιά κάτω των 5 ετών, ιδίως στις αναπτυσσόμενες χώρες.
Γνωρίζετε πώς να αντιμετωπίσετε τη διάρροια στα παιδιά ;

Η γαστρεντερίτιδα αποτελεί συχνή αιτία εισαγωγής στο νοσοκομείο, και συγκεκριμένα στο τμήμα λοιμωδών νοσημάτων. Αυτό συμβαίνει επειδή αποτελεί κίνδυνο για επιπλοκές όπως η αφυδάτωση, η επιδείνωση μακροχρόνιων νοσημάτων ή η ανάπτυξη συστηματικής φλεγμονώδους αντίδρασης του οργανισμού. Ως εκ τούτου, η επαγγελματική εξέταση, η έγκαιρη διάγνωση και η θεραπεία είναι σημαντικές.

Η διάγνωση της γαστρίτιδας βασίζεται στο ιστορικό, το οποίο συμπληρώνεται από την κλινική εικόνα. Η κύρια μέθοδος για την επιβεβαίωση του διαγνωστικού συμπεράσματος είναι η συλλογή υλικού. Έτσι, πραγματοποιείται ιστολογική εξέταση (βιοψία). Αυτή συνίσταται στην αφαίρεση ιστού κατά τη διάρκεια μιας ενδοσκοπικής διαδικασίας (γαστρεντοσκόπηση).

Η αιμορραγία από τον γαστρεντερικό σωλήνα αποτελεί ένδειξη για μια οξεία οισοφαγογαστροδωδεκαδακτυλοσκόπηση (ΕΟΔ). Πρόκειται για μια εξέταση με ενδοσκόπιο - μια μικρή κάμερα. Αναζητείται η πηγή της αιμορραγίας, η οποία μπορεί να είναι ένας οισοφαγικός κιρσός, μια βαθιά διάβρωση του βλεννογόνου του στομάχου ή ένα δωδεκαδακτυλικό έλκος.

Η ιστολογική εξέταση πραγματοποιείται σε δείγμα ιστού που λαμβάνεται από παθολόγο. Η ενδοσκοπική εξέταση πραγματοποιείται από ειδικό - γαστρεντερολόγο. Κατά τη διάρκεια της ενδοσκόπησης, ο γιατρός βλέπει τις αλλαγές στο βλεννογόνο του στομάχου (γαστροπάθεια). Σε αυτή τη μικροσκοπική ματιά, βλέπει αλλαγές όπως ερυθρότητα, διαβρώσεις, έλκη και αιμορραγία.

Επιπλέον, μπορούν να χρησιμοποιηθούν απεικονιστικές μέθοδοι, δηλαδή ακτίνες Χ και αξονική τομογραφία, οι οποίες μπορούν να συμπληρωθούν από εξέταση με υπερήχους. Για τη διάγνωση της λοίμωξης από Helicobacter μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν μη επεμβατικές εξετάσεις, είτε ένα τεστ αναπνοής (13C ουρία) ή ένα τεστ κοπράνων (HpSA), είτε εργαστηριακές εξετάσεις αίματος (ορολογικές εξετάσεις).

Η οξεία γαστρίτιδα αναπτύσσεται εξαιρετικά γρήγορα, ακόμη και μέσα σε 24 ώρες, ιδίως όταν το στομάχι ερεθίζεται, είτε από το αλκοόλ, είτε από ναρκωτικά, είτε από ακατάλληλη διατροφή. Ομοίως, μπορεί επίσης να προκύψει ως αποτέλεσμα άγχους ή αδικαιολόγητης ψυχολογικής πίεσης. Οι δυσκολίες μπορεί να είναι αρχικά μη ειδικές, όπως ναυτία έως αίσθημα εμετού. Το άτομο μπορεί επίσης να είναι αδύναμο.

Αργότερα, μπορεί να σχετίζεται με πόνο στο επιγάστριο. Το αίσθημα του αναφιλητού ακολουθείται από εμετό. Το πάσχον άτομο κάνει εμετό κίτρινου περιεχομένου, το οποίο στην πραγματικότητα είναι γαστρικός χυμός. Ο εμετός πράσινου περιεχομένου υποδηλώνει την παρουσία χολής. Και ένα έντονο έως βαθύ κόκκινο χρώμα είναι ένδειξη αιμορραγίας στο πεπτικό σύστημα. Αυτός ο εμετός αναφέρεται επίσης ως αιματέμεση.

Κατά την κατανάλωση τροφών που βάφουν κόκκινα (διάφορα φρούτα, παντζάρια, κόκκινο κρασί, χρωστικές ουσίες τροφίμων), είναι δυνατή η λανθασμένη διάγνωση της αιματέμεσης. Εάν υπάρχει αιμορραγία από το ανώτερο γαστρεντερικό σύστημα, υπάρχει επίσης μελένα (παρουσία πεπτικού αίματος στα κόπρανα). Τα κόπρανα είναι μαύρα έως ταραχώδη.

Ένα άλλο σύμπτωμα είναι το φρέσκο αίμα στα κόπρανα, το οποίο μπορεί να υπάρχει όταν υπάρχει αιμορραγία από το κατώτερο τμήμα του πεπτικού συστήματος, για παράδειγμα σε αιμορροΐδες ή εκκολπωματίτιδα. Μη ειδικά συμπτώματα γαστρίτιδας μπορεί να περιλαμβάνουν έλλειψη όρεξης, αίσθημα πληρότητας, φούσκωμα. Ακόμη και στην περίπτωση χρόνιας γαστρίτιδας.

Η χρόνια γαστρίτιδα είναι ασυμπτωματική και μόνο σε οξεία έξαρση μπορεί να προκαλέσει αυτά τα συμπτώματα. Σε αυτόν τον τύπο γαστρίτιδας υπάρχει επίσης αναιμία, η οποία μπορεί να είναι αποτέλεσμα αιμορραγίας. Συχνότερα όμως προκαλείται από ελάττωμα στην απορρόφηση της βιταμίνης Β12. Υπάρχει παθολογική αναιμία, δηλαδή αναιμία λόγω έλλειψης βιταμίνης Β12.

Στη λοιμώδη γαστρεντερίτιδα υπάρχουν επίσης έμετοι και διάρροια. Εάν ένα άτομο κάνει εμετό και έχει διάρροια για παρατεταμένο χρονικό διάστημα, κινδυνεύει από αφυδάτωση. Ένας άλλος κίνδυνος είναι η επιπλοκή της αιμορραγίας στην κοιλιακή κοιλότητα όταν το έλκος είναι διάτρητο. Ένας σοβαρός κίνδυνος της χρόνιας γαστρίτιδας και της λοίμωξης από Helicobacter είναι ο γαστρικός καρκίνος.

Η υποστηρικτική θεραπεία της γαστρίτιδας και η τροποποίηση του τρόπου ζωής είναι επίσης κατάλληλες

Τα τσάγια από βότανα μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν για τη γαστρίτιδα. Το τσάι μέντας ή τζίντζερ είναι κατάλληλο, αλλά και το τσάι γλυκόριζας. Τρόφιμα, πρώτες ύλες και συμπληρώματα διατροφής όπως:

• Βιταμίνη Β12
• βιταμίνες Α, C και Ε
• γλουταμίνη
• προβιοτικά
• απαραίτητα λιπαρά οξέα
• μέλι
• ελαιόλαδο
• λάδι ιπποφαούς
• plantain
• καλέντουλα
• χαμομήλι
• μάραθο

Ο πίνακας δείχνει τι είναι κατάλληλο και τι ακατάλληλο για τις στομαχικές ενοχλήσεις