Κακοήθες μελάνωμα: Ποια είναι τα συμπτώματα και πώς μοιάζει; Μορφές, πρόγνωσή τους

Στις μέρες μας δίνουμε μεγάλη προσοχή στην εμφάνισή μας. Φροντίζουμε το χτένισμα, τα φρύδια και τα νύχια μας. Η φροντίδα του δέρματός μας είναι επίσης πολύ σημαντική.

Η φροντίδα του δέρματος δεν αφορά μόνο την υγιεινή, την τακτική ενυδάτωση ή τις θεραπείες ομορφιάς.

Πολλές γυναίκες και άνδρες βρίσκουν χρόνο για ένα μανικιούρ, πεντικιούρ ή περιποίηση φρυδιών. Ποιος από εμάς όμως βρίσκει χρόνο για ένα προληπτικό τσεκ-απ με δερματολόγο;

Τον Μάιο διοργανώνεται η Ευρωπαϊκή Ημέρα Μελανώματος. διενεργούνται διαγνωστικές και προληπτικές εξετάσεις σπίλων.

Στο παρελθόν, το μελάνωμα θεωρούνταν ένας σπάνιος τύπος καρκίνου. Τα τελευταία 50 χρόνια, η συχνότητά του αυξήθηκε ταχύτερα από εκείνη των άλλων καρκίνων.

Το 1970, αναφέρονταν κατά μέσο όρο 3,2 νέες περιπτώσεις ανά 100 000 κατοίκους στους άνδρες και 3,3 περιπτώσεις ανά 100 000 κατοίκους στις γυναίκες. Μέχρι το 1990, ο αριθμός αυτός είχε αυξηθεί σε 8,1 νέες περιπτώσεις στους άνδρες και 7,8 στις γυναίκες. Ο αριθμός των περιπτώσεων εξακολουθεί να αυξάνεται. Επί του παρόντος, ο αριθμός των περιπτώσεων μελανώματος είναι περίπου 15 ανά 100 000 κατοίκους.

Το μελάνωμα είναι ένας κακοήθης όγκος του δέρματος που προκύπτει από τον κακοήθη μετασχηματισμό των μελανοκυττάρων. Μπορεί να κάνει γρήγορα μεταστάσεις στους πνεύμονες, τον εγκέφαλο και την καρδιά. Είναι πολύ ύπουλο.

Συχνά σκεφτόμαστε το μελάνωμα ως δερματική νόσο, αλλά μπορεί επίσης να εμφανιστεί σε βλεννογόνους όπως το στόμα ή τα γεννητικά όργανα. Στις γυναίκες, είναι πιο συχνό στο πρόσωπο και τα πόδια. Στους άνδρες, στο άνω μέρος του κορμού.

Το κακόηθες μελάνωμα απαντάται κυρίως σε λευκούς ανθρώπους. Προσβάλλει κυρίως άτομα μέσης ηλικίας. Επίσης, είναι όλο και πιο συχνό σε νεότερα άτομα.

Η συχνότητα εμφάνισης του μελανώματος σε άνδρες και γυναίκες εξαρτάται από την ηλικία. Κάτω από την ηλικία των 40 ετών, το μελάνωμα είναι πιο συχνό στις γυναίκες από ό,τι στους άνδρες. Πάνω από την ηλικία των 65 ετών, είναι διπλάσιο στους άνδρες από ό,τι στις γυναίκες.

Η επίπτωση του κακοήθους μελανώματος αυξάνεται τα τελευταία χρόνια, ιδίως στην Αυστραλία, τη Βόρεια Αμερική, τη Βόρεια Ευρώπη και τη Νέα Ζηλανδία.

Πώς προκύπτει το κακοήθες μελάνωμα;

Το κακοήθες μελάνωμα προκύπτει από τον κακοήθη μετασχηματισμό των μελανοκυττάρων. Τα μελανοκύτταρα είναι τα κύτταρα της βασικής στιβάδας της επιδερμίδας που παράγουν τη χρωστική ουσία μελανίνη. Τα φυσιολογικά μελανοκύτταρα μπορούν να θεωρηθούν ως περιπλανώμενα κύτταρα.

Κατά τη διάρκεια της οντογένεσης (ανάπτυξη του ατόμου) περιπλανώνται στα σημεία όπου σχηματίζεται η μελανίνη. Δεν έχουν δομές διακυτταρικής επαφής. Μετά τη μιτωτική διαίρεση τείνουν να διαχωρίζονται.

Τα μελανοκύτταρα αποτελούν προϋπόθεση για την ανάπτυξη του κακοήθους μελανώματος. Η ανάπτυξη της νόσου δεν εξαρτάται από τη μελανογένεση (τη διαδικασία σύνθεσης της μελανίνης). Το εύρημα αυτό απεικονίζει την ανάπτυξη της νόσου στους αλμπίνο.

Διεθνής Ταξινόμηση των Νοσημάτων (ICD-10) - C43 - Κακοήθες μελάνωμα του δέρματος, melanoma malignum cutis.

Τα αίτια της νόσου είναι άγνωστα. Περισσότερο από το 50% των ασθενών αναπτύσσουν κακοήθες μελάνωμα σε κλινικά φυσιολογικό δέρμα. Δυστυχώς, οι ασθενείς αυτοί αναζητούν ιατρική φροντίδα μόνο όταν εμφανίζονται υποκειμενικά συμπτώματα.

Τα υποκειμενικά συμπτώματα της κακοήθους ανάπτυξης περιλαμβάνουν:

• Διεύρυνση του μελανώματος
• πρήξιμο
• αιμορραγία
• κνησμός

Ένα επιπλέον 5% των ασθενών αναπτύσσουν κακοήθες μελάνωμα λόγω lentigo maligna. Αυτό σημαίνει ότι προκύπτει σε περιοχές που εκτίθενται σε υπεριώδη ακτινοβολία.

Περίπου το 30% των ασθενών αναπτύσσουν κακοήθες μελάνωμα από προϋπάρχοντα σπίλο.

Διάφοροι παράγοντες επηρεάζουν σημαντικά τη συχνότητα και τα χαρακτηριστικά αυτής της νόσου. Οι παράγοντες αυτοί περιλαμβάνουν:

• κληρονομικές επιδράσεις
• αυξημένη έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία
• συχνή ηλιοθεραπεία σε σολάριουμ
• φαινοτυπικά χαρακτηριστικά (χρώμα δέρματος και μαλλιών)

Περίπου το 10% όλων των μελανωμάτων είναι οικογενή. Η μειωμένη αντίσταση του δέρματος στις βλαβερές επιδράσεις μπορεί να είναι γενετικά καθορισμένη.

Οι μεταλλάξεις μεμονωμένων χρωμοσωμάτων και η αδυναμία διόρθωσης των χρωμοσωμικών αλλαγών παίζουν σημαντικό ρόλο.

TIP to article: Όμορφαμαυρισμένο δέρμα και η υγεία μας: Πώς να αποκτήσετε ένα υγιές μαύρισμα;

Ένας από τους παράγοντες κινδύνου για μελάνωμα είναι τα ηλιακά εγκαύματα στην παιδική ηλικία.

Τα παιδιά που έχουν περισσότερα από ένα ηλιακά εγκαύματα πριν από την ηλικία των 12 ετών έχουν 3,6 φορές υψηλότερο κίνδυνο να αναπτύξουν μελάνωμα.

Στην ενότητα που ακολουθεί περιγράφουμε εν συντομία τις θετικές και αρνητικές επιδράσεις του ηλιακού φωτός. Το ηλιακό φως έχει μεγάλο αντίκτυπο στο περιβάλλον. Αποτελείται από ορατή (50%), υπέρυθρη (45%) και υπεριώδη (5%) ακτινοβολία.

Το υπεριώδες (UV) τμήμα του ηλιακού φάσματος είναι πολύ σημαντικό για πολλές διεργασίες στη φύση. Διακρίνεται σε:

• UVA ακτινοβολία - Προκαλεί τη γήρανση του δέρματος.
• Ακτινοβολία UVB - Προκαλεί μαύρισμα και κάψιμο του δέρματος.
• Ακτινοβολία UVC - Ουσιαστικά δεν φτάνει στην επιφάνεια της γης επειδή φιλτράρεται από την ατμόσφαιρα.

Ποιες είναι οι επιπτώσεις της υπεριώδους ακτινοβολίας στο σώμα μας;

Σε μικρές δόσεις, η υπεριώδης ακτινοβολία είναι απαραίτητη για τη μετατροπή της βιταμίνης D στο δέρμα. Ωστόσο, μεγαλύτερες ποσότητες υπεριώδους ακτινοβολίας προκαλούν διάφορες αλλαγές στο δέρμα:

• οξεία - ερυθρότητα, φλεγμονή, υπερθέρμανση
• υποξεία - φωτοδερματοπάθεια
• χρόνια - φωτογήρανση, καρκινογένεση

TIP στο άρθρο:Ηβιταμίνη D και οι επιδράσεις της. Η υγεία μας, ισχυρά οστά και ισχυρή ανοσία;

Η σοβαρότερη βλαβερή επίδραση της υπεριώδους ακτινοβολίας είναι ο κίνδυνος καρκινογένεσης. Η υπεριώδης ακτινοβολία επιβραδύνει την κυτταρική διαίρεση, αδρανοποιεί ενδοκυτταρικά ένζυμα και προκαλεί μεταλλάξεις.

Η υπεριώδης ακτινοβολία θεωρείται ο σημαντικότερος παράγοντας για την ανάπτυξη του μελανώματος και του μη μελανωματικού καρκίνου του δέρματος. Οι προσωπικοί παράγοντες παίζουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξή τους:

• Τύπος δέρματος
• Ενυδάτωση του δέρματος
• τύπος και δόση της υπεριώδους ακτινοβολίας
• Ηλικία
• μέθοδος έκθεσης
• ανατομική τοποθέτηση

Από τους εξωτερικούς παράγοντες, το υψόμετρο, το γεωγραφικό πλάτος, η αντανάκλαση της ακτινοβολίας, ο άνεμος, η υγρασία και η θερμοκρασία του αέρα συμβάλλουν σημαντικά στην ανάπτυξη της νόσου.

Ένα παράδειγμα τυπικού ασθενούς μελάνωματος είναι ένας υπάλληλος που εργάζεται σε περιβάλλον γραφείου και δεν εκτίθεται τακτικά σε υπεριώδη ακτινοβολία. Πηγαίνει τακτικά διακοπές στη θάλασσα. Του αρέσει επίσης να χαλαρώνει δίπλα στη θάλασσα το χειμώνα.

Η επανειλημμένη και μη επαγγελματική εφαρμογή τεχνητών πηγών υπεριώδους ακτινοβολίας (σολάριουμ με πηγή UVA, εφαρμογή UVA στο πλαίσιο φωτοθεραπείας) θεωρείται ένας από τους παράγοντες κινδύνου.

Η χρήση των σολάριουμ είναι πολύ δημοφιλής. Στις μέρες μας, όλοι θέλουν να είναι όμορφα μαυρισμένοι όλο το χρόνο. Εκτός από το όμορφα μαυρισμένο δέρμα, παίρνουμε και αρκετές παρενέργειες από τα σολάριουμ:

• Κάψιμο του δέρματος
• φωτοτοξικές αντιδράσεις σε φάρμακα
• πολυμορφικές εκρήξεις φωτός
• ανάπτυξη ή υποτροπή της πορφυρίας
• πρόκληση κακοήθους μελανώματος

Οι τακτικοί χρήστες σολάριουμ έχουν τριπλάσιες πιθανότητες να αναπτύξουν μελάνωμα σε σχέση με τους υπόλοιπους ανθρώπους.

Μεταξύ των παραγόντων κινδύνου, μεγάλη σημασία έχει ο φαινότυπος ενός ατόμου. Οι πιο επικίνδυνοι τύποι ανθρώπων:

• Φωτότυπος ανοιχτόχρωμου δέρματος (φωτότυπος Ι και ΙΙ)
• ανοιχτόχρωμο χρώμα μαλλιών (ξανθό, κόκκινο)
• ανοιχτό χρώμα ματιών (πράσινο, μπλε)

Πίνακας: Χαρακτηριστικά κάθε φωτότυπου

Διακρίνονται οι ακόλουθες μορφές κακοήθους μελανώματος:

Μελάνωμα Lentigo maligna (LLM)

Το μελάνωμα Lentigo maligna αντιπροσωπεύει περίπου το 5 έως 15% των περιπτώσεων. Εμφανίζεται σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας (60-70 ετών). Εντοπίζεται συνήθως στο κεφάλι, στον αυχένα και στα μέρη των άκρων που εκτίθενται στον ήλιο.

Αυτός ο τύπος νόσου χαρακτηρίζεται από αργή ανάπτυξη (5-20 έτη). Εμφανίζεται ως ακανόνιστα χρωματισμένες και δυσδιάκριτες κηλίδες. Ο κακοήθης μετασχηματισμός χαρακτηρίζεται από την εμφάνιση σκούρων καφέ έως μαύρων ακανόνιστων χρωματισμών.

Η πρόγνωση είναι σχετικά ευνοϊκή.

Επιφανειακό εξαπλούμενο μελάνωμα (SSM)

Το επιφανειακά εξαπλούμενο μελάνωμα είναι ο συχνότερος τύπος μελανώματος. Αντιπροσωπεύει το 60 έως 70% όλων των διαγνωσμένων μελανωμάτων του δέρματος. Οι περισσότερες περιπτώσεις διαγιγνώσκονται μεταξύ των ηλικιών 40 και 50 ετών.

Και στα δύο φύλα, εμφανίζεται κυρίως στην πλάτη. Στις γυναίκες, εμφανίζεται στα πόδια.

Στην αρχή, σχηματίζονται σταδιακά στο δέρμα ανομοιόμορφα χρωματισμένες βλάβες. Εμφανίζεται ως σταδιακά διευρυνόμενη κηλίδα ή πλάκα. Η διάμετρός της είναι συνήθως μεγαλύτερη από 6 mm.

Αυτός ο τύπος μελανώματος χαρακτηρίζεται από διαφορετικά χρώματα (καφέ, ροζ, γκρι, υπόλευκο).

Οζώδες μελάνωμα (NM)

Το οζώδες μελάνωμα είναι ο δεύτερος πιο συχνός τύπος κακοήθους μελανώματος. Αποτελεί το 15 έως 30% όλων των μελανωμάτων. Εμφανίζεται μεταξύ των ηλικιών 50 και 60. Προσβάλλει κυρίως άνδρες. Μπορεί να εμφανιστεί κυρίως στον κορμό και τα πόδια.

Αναπτύσσεται γρήγορα σε κλινικά αμετάβλητο δέρμα.

Είναι ένα ποικίλου μεγέθους, ακανόνιστα χρωματισμένο ημισφαιρικό εξόγκωμα ή βλατίδα. Έχει λεία επιφάνεια, δεν ξεφλουδίζει, διαβρώνεται γρήγορα και αιμορραγεί με ελάχιστο τραύμα. Το χρώμα του μπορεί να είναι καφέ, μαύρο ή ροδοκόκκινο.

Η μετάσταση είναι ταχεία. Σχηματίζεται κυρίως σε περιφερειακούς όζους, πνεύμονες, εγκέφαλο, ήπαρ, οστά και δέρμα. Η πρόγνωση δεν είναι ευνοϊκή.

Οξύ φακοειδές μελάνωμα (ALM)

Το ακραίο φακοειδές μελάνωμα αντιπροσωπεύει περίπου το 2 έως 8% των περιπτώσεων μελανώματος. Εμφανίζεται στις παλάμες, τα πέλματα, τα στρώματα των νυχιών και τους βλεννογόνους.

Στα πρώιμα στάδια, εμφανίζεται ως επίπεδη, στικτή, ακανόνιστα χρωματισμένη βλάβη. Η βλάβη μπορεί να καλύπτεται από υπερκεράτωση. Είναι έτσι καλυμμένη.

Κάτω από το νύχι, μοιάζει με αιμορραγικές αλλαγές. Στα πόδια, μπορεί να συγχέεται με μελανοκυτταρικό σπίλο, βλάβη, φουσκάλα ή κονδυλωμάτων. Τα ακραία εντοπισμένα μελανώματα συχνά ξεχνιούνται. Δυστυχώς, συχνά διαγιγνώσκονται αργά.

Κακόηθες μελάνωμα κάτω από το πέλμα

Το υποβλεννογόνιο κακοήθες μελάνωμα προσβάλλει την κοίτη των νυχιών. Συχνά διαγιγνώσκεται αργά. Στις περισσότερες περιπτώσεις, αντιμετωπίζεται ως ονυχομυκητίαση. Σε ορισμένες περιπτώσεις, διαγιγνώσκεται λανθασμένα ως υποβλεννογόνια αιμορραγία μετά από ατύχημα (μικρά παπούτσια, σκόνταψη).

Ποιες είναι οι άλλες παραλλαγές του κακοήθους μελανώματος;

Αμελανωτικό κακοήθες μελάνωμα (AMM)

Η διάγνωσή του είναι πολύ δύσκολη. Αυτός ο τύπος μελανώματος είναι πιο επιθετικός από τους μελαγχρωματικούς όγκους. Η πρόγνωση είναι κακή.

Δεσμοπλαστικό κακόηθες μελάνωμα

Είναι πολύ σπάνιο και δύσκολο στη διάγνωση. Συχνά απουσιάζει η χρωστική ουσία.

Κακόηθες μελάνωμα κατά την εγκυμοσύνη

Κατά την εγκυμοσύνη, υπάρχει αυξημένη παραγωγή ορμονών. Οι ορμόνες διεγείρουν τα μελανοκύτταρα να παράγουν χρωστική ουσία. Εμφανίζεται σκουρότητα των μελαγχρωματικών αλλοιώσεων. Μερικές φορές, οι προϋπάρχουσες κακοήθεις αλλοιώσεις τονίζονται.

Η εγκυμοσύνη δεν επηρεάζει την επιβίωση των ασθενών που διαγιγνώσκονται με μελάνωμα ή την πορεία της νόσου. Οι ασθενείς δεν χρειάζεται να ανησυχούν για αυξημένο κίνδυνο λεμφαδενικών μεταστάσεων.

Πώς μοιάζει το κακοήθες μελάνωμα;

Το κακοήθες μελάνωμα χαρακτηρίζεται από:

• Μέγεθος - Ο όγκος είναι συνήθως μεγαλύτερος από 6 mm, εξαπλώνεται και καλύπτει μια ολοένα και μεγαλύτερη περιοχή.
• Σχήμα - Το κανονικό περιθώριο κυρτώνει και αναπτύσσει προεξοχές ή εσοχές.
• Χρώμα - Το σκούρο έως μαύρο χρώμα είναι το πιο συνηθισμένο.
• Επιφάνεια - Σχηματίζονται λέπια, διαβρώσεις και κρούστες.

Η διάγνωση της νόσου είναι πολύ σημαντική. Όταν το μελάνωμα διαγιγνώσκεται σε πρώιμο στάδιο, η πρόγνωση της νόσου είναι συνήθως ευνοϊκή.

Κατά τη διάγνωση του κακοήθους μελανώματος, πρέπει πρώτα να εστιάσουμε στο ιατρικό ιστορικό, το οποίο επικεντρώνεται σε:

• την παρουσία μελανώματος
• τη μέθοδο μαυρίσματος
• πληροφορίες σχετικά με την επανειλημμένη έκθεση στον ήλιο
• την ηλιοθεραπεία σε σολάριουμ
• επεμβατική διαδικασία που πραγματοποιήθηκε στην προσβεβλημένη περιοχή

Στο επόμενο βήμα, είναι σημαντικό να εκτιμηθεί το σχήμα και το μέγεθος της βλάβης. Στη συνέχεια, πραγματοποιείται εξέταση ψηλάφησης των λεμφαδένων. Ο γιατρός ελέγχει τα τριχοειδή αγγεία του δέρματος, τις παλάμες, τα πέλματα, τα νύχια και τους βλεννογόνους.

Για την οπτική διαφορική διάγνωση χρησιμοποιείται συχνότερα ο αλγόριθμος ABCDE:

Α (ασυμμετρία) - ασυμμετρία της βλάβης

Β (παρατυπία των ορίων) - παρατυπία των ορίων

Γ (χρωματική ποικιλοχρωμία) - ανομοιόμορφος χρωματισμός

D (διάμετρος) - μέγεθος άνω των 6 mm

Ε (εξέλιξη) - ανάπτυξη, ανύψωση της βλάβης

Ο αλγόριθμος ABCDE έχει αρκετές ατέλειες. Σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως οι μικρές βλάβες, είναι ανεπαρκής.

Για τη βελτίωση της διάγνωσης, εξακολουθεί να συνιστάται ο κανόνας του "ασχημόπαπου". Κάθε άτομο έχει παρόμοιο τύπο σπίλου. Είναι παρόμοιες κλινικά και ιστολογικά.

Ο σπίλος είναι ένας περιγεγραμμένος δερματικός σχηματισμός που συνήθως προκύπτει από μια εμβρυϊκή αναπτυξιακή διαταραχή.

Προκειμένου να επιβεβαιώσουμε το ακριβές στάδιο της νόσου, πρέπει να γνωρίζουμε την πλήρη έκταση της νόσου. Για το λόγο αυτό έχει εισαχθεί στην πράξη η εξέταση του φρουρού κόμβου.

Η λεμφαδενεκτομή φρουρού χρησιμοποιείται για την έγκαιρη ανίχνευση κλινικά μη ανιχνεύσιμων μεταστάσεων. Πρόκειται για μια διαγνωστική επέμβαση. Στόχος της είναι να συλλάβει τις οζώδεις μεταστάσεις σε κλινικά μη ανιχνεύσιμο στάδιο.

Η κατάσταση των φρουριακών κόμβων θεωρείται σημαντικός προγνωστικός παράγοντας. Είναι κρίσιμη για την ένδειξη επικουρικής συστηματικής θεραπείας.

Τι είναι ο φρουρός κόμβος;

Ο φρουρός κόμβος είναι το πρώτο σημείο στο οποίο φτάνουν τα καρκινικά κύτταρα από τον πρωτοπαθή όγκο μέσω του λεμφικού συστήματος.

Ποια είναι η διάγνωση του μελανώματος στα παιδιά;

Το μελάνωμα στα παιδιά είναι συνήθως αμελανωτικό, κανονικό, μονοχρωματικό και έχει μέγεθος μικρότερο από 6 mm. Χρησιμοποιείται ο τροποποιημένος αλγόριθμος ABCD.

Α (αµελανωτικό)

Β (αιμορραγία, εξόγκωμα)

C (ομοιομορφία χρώματος)

D (de novo ανάπτυξη, οποιαδήποτε διάμετρος) - νεοσύστατη, ανεξαρτήτως μεγέθους

Δερματοσκόπηση

Στην πράξη χρησιμοποιείται συνηθέστερα ένα δερματοσκόπιο χειρός. Αυτή η μέθοδος εξέτασης χρησιμοποιεί δεκαπλάσια μεγέθυνση της βλάβης.

Χάρη στη μεγέθυνση, ο γιατρός μπορεί να προσδιορίσει καλύτερα τη διάταξη της χρωστικής στους μελανοκυτταρικούς σχηματισμούς, τη συμπεριφορά των τριχοειδών αγγείων και να ανιχνεύσει την παρουσία φλεγμονωδών εκδηλώσεων. Ο κύριος στόχος της δερματοσκοπικής εξέτασης είναι η διάκριση:

• τις μελανοκυτταρικές αλλοιώσεις από τις μη μελανοκυτταρικές αλλοιώσεις.
• τις καλοήθεις αλλοιώσεις από τις κακοήθεις αλλοιώσεις

Επί του παρόντος, χρησιμοποιείται η μέθοδος της ψηφιακής δερματοσκόπησης. Η εξέταση αυτή καθιστά δυνατή τη διατήρηση της δερματοσκοπικής εικόνας, την επανεξέτασή της και τη σύγκριση των μεταβολών με την πάροδο του χρόνου. Η εκτίμηση της μελάγχρωσης γίνεται με μαθηματική ανάλυση.

Σάρωση ολόκληρου του σώματος

Μια από τις νεότερες διαγνωστικές μεθόδους είναι η σάρωση ολόκληρου του σώματος. Πρόκειται για μια μη επεμβατική μέθοδο που χρησιμοποιείται κυρίως σε ασθενείς με υψηλό κίνδυνο εμφάνισης κακοήθους μελανώματος.

Το ενδιαφέρον για την εξέταση αυτή αυξάνεται επίσης μεταξύ των ασθενών μη υψηλού κινδύνου.

Ποιος είναι ο στόχος αυτής της μεθόδου;

Ο κύριος στόχος της εξέτασης είναι η ανίχνευση νέων ή έντονα μακροσκοπικά τροποποιημένων εκδηλώσεων μελανοκυττάρων στο δέρμα. Η μέθοδος αυτή εξέτασης έχει νόημα μόνο σε επαναλαμβανόμενες εξετάσεις ασθενών, διότι παρακολουθεί τις αλλαγές με την πάροδο του χρόνου.

Ιστολογική διάγνωση του μελανώματος

Οποιαδήποτε υποψία μελανώματος θα πρέπει να αποτελεί ένδειξη για χειρουργική αφαίρεση και ιστολογική διάγνωση. Η ιστολογική εξέταση είναι το κλειδί της διάγνωσης.

Το αποτέλεσμα της ιστοπαθολογικής εξέτασης του αφαιρεθέντος όγκου πρέπει να περιλαμβάνει μακροσκοπική περιγραφή της βλάβης, η οποία περιλαμβάνει

• μήκος
• πλάτος
• πάχος
• παρουσία αιμορραγίας
• κρούστες
• Συμμετρία
• χρωματισμός
• εντοπισμός

Η ιστολογική εικόνα ποικίλλει ανάλογα με τους διάφορους τύπους μελανώματος. Γενικά, υπάρχουν κοινά χαρακτηριστικά της κακοήθους φύσης της βλάβης.

Τα χαρακτηριστικά αυτά περιλαμβάνουν ασυμμετρία στο περίγραμμα και τη διάταξη της βλάβης, θολές άκρες ή σχηματισμό ακανόνιστων φωλιών καρκινικών κυττάρων διαφορετικού μεγέθους.

Οι βασικές απαιτήσεις για την ιστολογική εξέταση του μελανώματος περιλαμβάνουν:

• πάχος όγκου σε mm (τιμή Breslow)
• αριθμός μιτώσεων ανά 1 mm2 για όγκους πάχους μικρότερου του 1 mm
• αξιολόγηση της παρουσίας/απουσίας έλκους
• αξιολόγηση της παρουσίας/απουσίας παλινδρόμησης
• πλάτος του περιθωρίου ασφαλείας

Η πορεία και η πρόγνωση της νόσου εξαρτάται από την εξέλιξη του πρωτοπαθούς όγκου.

Οι βασικές ιστοπαθολογικές παράμετροι για την εκμάθηση της σοβαρότητας του μελανώματος περιλαμβάνουν:

• το πάχος του όγκου - αναφέρεται επίσης ως τιμή Breslow
• βάθος διείσδυσης - αξιολογεί το βάθος στο οποίο έχει διεισδύσει ο όγκος
• επιφανειακή εξέλκωση - εμφανίζεται αυθόρμητα
• μιτωτικός δείκτης - αριθμός μιτώσεων ανά 1 mm2
• κατάσταση του φρουρού κόμβου - οι μεταστάσεις σε αυτόν τον κόμβο επιδεινώνουν σημαντικά την πρόγνωση της νόσου

Στην πράξη, διακρίνονται δύο φάσεις ανάπτυξης του όγκου:

1. Φάση οριζόντιας-ακτινικής ανάπτυξης - Τα άτυπα μελανοκύτταρα διεισδύουν στις ανώτερες στιβάδες της επιδερμίδας και σε επιδερμικές περιοχές απομακρυσμένες από την περιοχή του πρωτογενούς πολλαπλασιασμού των μελανοκυττάρων. Δημιουργούνται κλώνοι με διαφορετικούς ρυθμούς ανάπτυξης και παραγωγής μελανίνης.
2. Φάση κάθετης ανάπτυξης - Κύτταρα από έναν από τους κλώνους διεισδύουν στο μωσαϊκό και συνεχίζουν να πολλαπλασιάζονται. Τα βιολογικά δυσμενή χαρακτηριστικά του όγκου συνδέονται με την κάθετη ανάπτυξη.

Οι Clark et al. εισήγαγαν μια προγνωστική-ιστολογική ταξινόμηση με βάση το βαθμό διείσδυσης:

• Στάδιο Ι εισβολής - Τα καρκινικά κύτταρα βρίσκονται μόνο στην επιδερμίδα πάνω από τη βασική μεμβράνη.
• Στάδιο ΙΙ εισβολής - Τα καρκινικά κύτταρα διεισδύουν από τη βασική μεμβράνη στη θηλώδη στιβάδα.
• Στάδιο ΙΙΙ διείσδυση - Τα καρκινικά κύτταρα φθάνουν στο όριο μεταξύ του stratum papillare και του stratum reticulare.
• Στάδιο IV διείσδυσης - Τα καρκινικά κύτταρα διεισδύουν μεταξύ των ινών κολλαγόνου.
• Στάδιο V διείσδυσης - Τα καρκινικά κύτταρα διεισδύουν κάτω από το δερματικό λιπώδη ιστό.

Το χόριο αποτελείται από:

• Δικτυωτό στρώμα - χαλαρό όριο με τον υποδόριο ιστό, πυκνός κολλαγονικός συνδετικός ιστός
• Stratum papillare - σαφές, κυματιστό όριο με την επιδερμίδα, αραιός κολλαγόνος συνδετικός ιστός