Καρκίνος του οισοφάγου: γιατί εμφανίζεται, πώς εκδηλώνεται και πώς αντιμετωπίζεται;

Ο καρκίνος του οισοφάγου (καρκίνωμα του οισοφάγου) είναι κακοήθης καρκίνος. Η συχνότητά του αυξάνεται παγκοσμίως.

Προσβάλλει τους άνδρες τρεις φορές συχνότερα από τις γυναίκες. Είναι η έκτη πιο κοινή αιτία θανάτου από καρκίνο.

Σχετικά με τον οισοφάγο εν συντομία

Ο οισοφάγος (γνωστός και ως οισοφάγος) είναι ένα κοίλο όργανο του πεπτικού συστήματος που συνδέει τον φάρυγγα και το στομάχι. Ανατομικά, βρίσκεται κατά το μεγαλύτερο μέρος του στη θωρακική κοιλότητα και κατά το ένα τέταρτο περίπου στην κοιλιακή κοιλότητα. Το μήκος του είναι περίπου 20-30 εκατοστά. Ο εγκάρσιος σωλήνας (εσωτερική διάμετρος) είναι περίπου 1,5 εκατοστό σε ηρεμία και είναι πεπλατυσμένος.

Το τοίχωμά του αποτελείται από δύο στρώματα - μυς και βλεννογόνος. Το ανώτερο τμήμα αποτελείται από γραμμωτό μυ και τα κατώτερα δύο τρίτα από λείο μυ. Ο μυς παράγει περισταλτικές κινήσεις και έτσι μετακινεί το γεύμα από τη στοματική κοιλότητα προς το στομάχι. Ο μυς επιτρέπει επίσης στο εγκάρσιο τοίχωμα να διαστέλλεται έως και δύο φορές περισσότερο, γεγονός που διευκολύνει τη διέλευση του γεύματος προς τα κατώτερα τμήματα του σωλήνα.

Ο βλεννογόνος (mucosa) είναι η εσωτερική στιβάδα. Αποτελείται από ένα πολυστρωματικό πλακώδες επιθήλιο, τη βασική μεμβράνη, το lamina propria και το muscularis mucosae. Στο τοίχωμα του οισοφάγου υπάρχει ένα πλούσιο δίκτυο αγγείων - η αρτηριακή παροχή, η φλεβική παροχή και η λεμφική αποχέτευση.

Όγκοι του οισοφάγου

Οι όγκοι του οισοφάγου, όπως και οι άλλοι όγκοι, εμφανίζονται ως καλοήθεις ή κακοήθεις. Αρκετοί τύποι είναι γνωστοί και από τις δύο ομάδες. Οι καλοήθεις σχηματισμοί δεν προκαλούν κανένα πρόβλημα στις περισσότερες περιπτώσεις. Αν το κάνουν, αποτελούν πηγή δυσκολίας στην κατάποση ή περιστασιακής αιμορραγίας.

Οι κακοήθεις όγκοι, από την άλλη πλευρά, αποτελούν πηγή μεγαλύτερων και σοβαρότερων προβλημάτων, ακόμη και αν είναι ασυμπτωματικοί για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Η συμπεριφορά τους είναι επεμβατική και καταστροφική για το περιβάλλον. Η διάγνωσή τους δυσχεραίνεται από την ανατομική θέση του οισοφάγου.

Το πλεονέκτημα είναι η έγκαιρη ανίχνευση της αλλαγής και η έγκαιρη θεραπεία.

Οι προληπτικές εξετάσεις έχουν επίσης μεγάλη σημασία στην περίπτωση αυτή.

Οι συχνότεροι όγκοι του οισοφάγου αναφέρονται στον παρακάτω πίνακα

Η αιτία του καρκίνου οφείλεται τις περισσότερες φορές σε γενετική ανωμαλία. Αυτή προκαλείται από συνδυασμό εσωτερικών και εξωτερικών παραγόντων. Για παράδειγμα, το αδενοκαρκίνωμα του οισοφάγου παρουσιάζει αυξητική τάση τα τελευταία χρόνια. Ως κύρια αιτία αναφέρεται η μακροχρόνια βλάβη των ιστών λόγω της ΓΟΠ.

Ο αλκοολισμός και το κάπνισμα αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του οισοφάγου έως και πενταπλάσιο.

Στους παράγοντες κινδύνου που μπορεί να προκαλέσουν καρκίνο του οισοφάγου περιλαμβάνονται:

• Ηλικία άνω των 45 ετών
• Φύλο, το ανδρικό φύλο έχει τρεις φορές περισσότερες πιθανότητες
• Αλκοολισμός, ιδίως το συμπυκνωμένο και το σκληρό αλκοόλ
• το κάπνισμα και ο καπνός σε οποιαδήποτε μορφή
• διατροφή
  • υπερβολικά πικάντικη διατροφή
  • υπερβολική πρόσληψη λίπους, πρωτεϊνών ή αλατιού
  • υπερβολική καφεΐνη
  • παρατεταμένη κατανάλωση ζεστών και όξινων ροφημάτων, καφέ και τσαγιού
  • νιτροζαμίνες, μαριναρισμένα τρόφιμα, λουκάνικα, ψητά στη σχάρα
  • ανεπάρκεια βιταμινών, ιδίως της βιταμίνης Α
  • ανεπάρκεια μετάλλων όπως ψευδάργυρος ή μολυβδαίνιο
  • χαμηλά επίπεδα φυτικών ινών, ουσιών έρματος στη διατροφή
  • τοξικές ουσίες και χημικά πρόσθετα στη διατροφή
  • μούχλες και προϊόντα σήψης τροφίμων, αφλατοξίνη, πατουλίνη
• υπερβολικό βάρος και παχυσαρκία
• περιβαλλοντικές πηγές, βαρέα μέταλλα στη φύση, όπως ο μόλυβδος ή το κάδμιο
• Οισοφάγος Barrett, αλλαγή της δομής του οισοφαγικού επιθηλίου λόγω παρατεταμένης έκθεσης σε όξινο περιβάλλον σε παλινδρόμηση
• οισοφαγική δηλητηρίαση, τυχαία ή σκόπιμη δηλητηρίαση

Άλλοι παράγοντες κινδύνου, τα λεγόμενα προκαρκινικά νοσήματα, περιλαμβάνουν τη διαφραγματοκήλη, τον οισοφάγο Barrett και, για παράδειγμα, την αχαλασία του οισοφάγου, η οποία είναι στην πραγματικότητα ένα ελάττωμα στην κινητικότητα του οισοφάγου με συνέπεια την αδυναμία να περάσει η μπουκιά στο στομάχι. Η αιτία της είναι άγνωστη.

Ένα άλλο παράδειγμα είναι το σύνδρομο Plummer Vinson και διάφορες στενώσεις μετά από δηλητηρίαση.

Οι περιβαλλοντικές πηγές, ο κακός τρόπος ζωής καθώς και ένας κοινός συνδυασμός για μεγάλο χρονικό διάστημα αναφέρονται ως παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη πλακώδους καρκινώματος. Στο αδενοκαρκίνωμα, πρόκειται κυρίως για τον οισοφάγο Barrett.

Ο οισοφάγος Barrett είναι ο μετασχηματισμός του φυσιολογικού βλεννογόνου λόγω παλινδρόμησης του γαστρικού και δωδεκαδακτυλικού περιεχομένου σε μεταπλαστικό κυλινδρικό επιθήλιο. Εντοπίζεται στα κατώτερα τμήματα του πεπτικού σωλήνα. Η αιτία είναι κυρίως η χρόνια παλινδρόμηση της οισοφαγίτιδας.

Παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξή της και για βλάβη των ιστών:

• Κάπνισμα
• αλκοολισμός, αλλά και βαριά κατανάλωση αλκοόλ
• Διαταραγμένη κινητικότητα
• διαταραχή του οισοφαγικού σφιγκτήρα
• κήλη της γαστροοισοφαγικής κοιλότητας
• μακροχρόνια ΓΟΠΝ

Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο το αδενοκαρκίνωμα εμφανίζεται κυρίως στο κατώτερο τρίτο του οισοφάγου. Αυτή η επιπλοκή (προκαρκίνος) αντιπροσωπεύει 30-125 φορές τον κίνδυνο για την ανάπτυξη καρκίνου του οισοφάγου. Οι καρκίνοι του οισοφάγου χαρακτηρίζονται από μακρά ασυμπτωματική περίοδο.

Τα συνοδά προβλήματα αποτελούν συνήθως ένδειξη ενός σοβαρότερου σταδίου καρκίνου.

Τα συμπτώματα του καρκίνου του οισοφάγου μπορεί να κρύβονται για μεγάλο χρονικό διάστημα. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο αυτός ο τύπος καρκίνου είναι επικίνδυνος. Είναι σχετικά αφανής για μεγάλο χρονικό διάστημα, αλλά ο όγκος αναπτύσσεται και κάνει μεταστάσεις ακόμη και κατά τη διάρκεια αυτής της ασυμπτωματικής περιόδου.

Ο λόγος για αυτό είναι η ελαστικότητα των μυών του οισοφάγου, η οποία μπορεί να διπλασιάσει την εσωτερική του διάμετρο.

Μόνο όταν γεμίσει τον οισοφάγο κατά τα δύο τρίτα, δημιουργεί προβλήματα. Μεταξύ των αρχικών συμπτωμάτων είναι το πρόβλημα κατάποσης (γνωστό επαγγελματικά ως δυσφαγία).

Η δυσφαγία συνδέεται επίσης με πόνο. Συνδέεται με την αίσθηση ότι η τροφή κολλάει στο λαιμό, στο στήθος.

Ο πόνος στο στήθος χαρακτηρίζεται από την ικανότητα ακριβούς εντοπισμού του. Ο πόνος κατά την κατάποση αναφέρεται επίσης ως οδυνοφαγία. Συνέπεια μπορεί να είναι η αδυναμία κατάποσης μιας μπουκιάς ή η σάλια, ο βήχας ή η βραχνάδα της φωνής.

Παρομοίως, η συχνή καούρα σχετίζεται με το καρκίνωμα και η απώλεια βάρους είναι σημάδι προχωρημένου σταδίου.

Συμπτώματα που εμφανίζονται στον καρκίνο του οισοφάγου:

Ένα άλλο σύμπτωμα μπορεί να είναι τα μαύρα πισσώδη κόπρανα, τεχνικά μελένα. Αυτό προκαλείται από αιμορραγία από όγκο. Το αίμα διέρχεται από τον πεπτικό σωλήνα, όπου ορυκτοποιείται, με αποτέλεσμα να γίνεται μαύρο. Το αντίθετο είναι ο εμετός αίματος (αιματέμεση), ο οποίος χαρακτηρίζεται από εμετό φρέσκου κόκκινου αίματος.

Τα γενικά συμπτώματα περιλαμβάνουν αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος, υπερβολική εφίδρωση, κακουχία, αυξημένη κόπωση, γενική αδυναμία. Και, για παράδειγμα, έλλειψη όρεξης, η οποία προάγει την απώλεια βάρους.

Λόγω της καλής θέσης του οισοφάγου και της αγγειακής του τροφοδοσίας, η διάγνωση συνδέεται επίσης με επιπλοκές. Αυτές είναι αποτέλεσμα της επεμβατικής συμπεριφοράς του καρκίνου προς το περιβάλλον του.

Εξαπλώνεται μέσω του αίματος και της λέμφου σε άλλα μέρη του σώματος, σχηματίζοντας μεταστάσεις.

Αυτά και άλλα συμπτώματα μπορεί να είναι συμπτώματα και άλλων ασθενειών. Ως εκ τούτου, η έγκαιρη ανίχνευση, διάγνωση και θεραπεία της νόσου είναι σημαντική.

Η παρουσία όγκου μπορεί επίσης να ανακαλυφθεί τυχαία.

Σε πολλές περιπτώσεις, η διάγνωση του καρκίνου του οισοφάγου γίνεται μόνο μετά την εμφάνιση των αρχικών συμπτωμάτων. Η θέση του οισοφάγου, η θέση που κρύβεται από το οπτικό πεδίο και η ευκαμψία των οισοφαγικών μυών καθιστούν κάτι τέτοιο δύσκολο.

Σε αυτό το σημείο, ο όγκος βρίσκεται συνήθως σε προχωρημένο στάδιο.

Η ίδια η διάγνωση είναι απλή. Η κύρια διαγνωστική μέθοδος είναι η ενδοσκοπική εξέταση.

Αυτή συμπληρώνεται από την ιστολογία των δειγμάτων βιοψίας που λαμβάνονται. Μια άλλη απεικονιστική επιλογή είναι η διέλευση ακτίνων Χ από τον οισοφάγο. Εναλλακτικά, επιλέγονται η αξονική τομογραφία, η μαγνητική τομογραφία ή η ενδοσυντονισμός.

Η βρογχοσκόπηση ανιχνεύει βλάβες στο αναπνευστικό σύστημα. Οι εργαστηριακές εξετάσεις προσδιορίζουν τους ογκοδείκτες και τις βασικές παραμέτρους του αίματος. Η σταδιοποίηση του καρκίνου, δηλαδή ο προσδιορισμός του σταδίου, είναι σημαντική για τη διάγνωση. Αυτή περιλαμβάνει την αξιολόγηση του ίδιου του όγκου, τη συμμετοχή των λεμφαδένων και των μεταστάσεων ή το λεγόμενο σύστημα TNM.

Η λήψη ιατρικού ιστορικού και η γενική κλινική εικόνα είναι επίσης σημαντικές.

Ο καρκίνος του οισοφάγου είναι αρχικά ασυμπτωματικός. Το γεγονός ότι τα συμπτώματα είναι κρυφά οφείλεται στη θέση του όγκου, η οποία δεν είναι ορατή με γυμνό μάτι. Σε αυτό συμβάλλουν και οι ιδιότητες του τοιχώματος του οισοφάγου. Οι μύες του οισοφάγου είναι τόσο ελαστικοί και εύκαμπτοι που μπορούν να προσαρμόζονται στις μπουκιές που καταπίνουν.

Σε αυτό το σημείο, ο όγκος γίνεται έως και διπλάσιος από το αρχικό του μέγεθος.

Η επακόλουθη εμφάνιση συμπτωμάτων αποτελεί ένδειξη υψηλότερου και πιο προχωρημένου σταδίου της νόσου. Ο όγκος προσβάλλει συνήθως τα 2/3 του οισοφάγου. Το πρώτο σύμπτωμα είναι συνήθως η δυσφαγία που επιμένει για αρκετούς μήνες.

Οι δυσκολίες προκαλούνται πρώτα από τις στερεές τροφές, μετά από αρκετούς μήνες από τις πολτώδεις τροφές και στη συνέχεια από την κατάποση υγρών.

Ο πόνος, η οδυνοφαγία, σχετίζεται. Η τροφή κολλάει στον οισοφάγο. Το άτομο αισθάνεται ένα δάγκωμα ή απόφραξη στο λαιμό ή στο στήθος. Το σημείο αυτό μπορεί να φαίνεται καλά. Ο επίμονος πόνος στο στήθος ή στην πλάτη είναι ένδειξη καθυστερημένης βλάβης στους γύρω ιστούς. Η βραχνάδα, ο βήχας ή η δύσπνοια ευθύνονται επίσης για την εισολική συμπεριφορά.

Εάν διαταραχθούν τα αιμοφόρα αγγεία, εμφανίζεται αιμορραγία. Με ήπια ένταση, υπάρχει μελένα (μαύρα κόπρανα). Εάν όμως η αιμορραγία είναι έντονη, εμφανίζεται εμετός φρέσκου αίματος.

Η απώλεια βάρους αποτελεί επίσης εκδήλωση του προχωρημένου καρκίνου.

Το άτομο χάνει περισσότερα από 10 κιλά.

Ένας τέτοιος προχωρημένος καρκίνος χαρακτηρίζεται από την παρουσία μεταστάσεων στο σώμα. Αυτές στη συνέχεια εκδηλώνονται ανάλογα με τη θέση και την έκταση της βλάβης. Ο καρκίνος του οισοφάγου μπορεί να αντιμετωπιστεί καλά αν εντοπιστεί σε πρώιμο στάδιο. Και εδώ βλέπουμε τη σημασία των προληπτικών εξετάσεων.