Μυοκαρδίτιδα: φλεγμονή του καρδιακού μυός. Έμφραγμα του μυοκαρδίου, ένας τύπος καρδιακής νόσου.

Η μυοκαρδίτιδα είναι μια φλεγμονή του καρδιακού μυός που μπορεί να προκαλέσει μειωμένη καρδιακή λειτουργία.

Ο καρδιακός μυς αποτελεί το μεσαίο ογκώδες στρώμα της καρδιάς. Η φλεγμονή του αυξάνει τον κίνδυνο διαταραχής της καρδιακής λειτουργίας κατά την άντληση του αίματος. Τα κύρια συμπτώματα περιλαμβάνουν πόνο στο στήθος, δύσπνοια, αίσθημα παλμών και ακανόνιστους καρδιακούς παλμούς.

Για την αιτιολογία της μυοκαρδίτιδας, τη διάγνωση, τα συμπτώματα, τη θεραπεία και πολλές άλλες πληροφορίες, δείτε το άρθρο.

Ο καρδιακός μυς με λίγα λόγια

Η καρδιά είναι ένα κοίλο, σε μέγεθος γροθιάς μυϊκό όργανο που βρίσκεται στο θώρακα. Η κύρια λειτουργία της καρδιάς είναι να αντλεί οξυγονωμένο αίμα σε όλο το κυκλοφορικό σύστημα του ατόμου.

Οι ρυθμικές συσπάσεις του καρδιακού μυός επιτρέπουν τη ροή του αίματος μέσω του αγγειακού συστήματος του σώματος.

Η καρδιά αποτελείται από τρία βασικά στρώματα:

• το επικάρδιο, το ανώτερο κέλυφος της καρδιάς
• το μεσαίο ογκώδες στρώμα του μυοκαρδίου (μυς)
• το εσωτερικό στρώμα ιστού, το ενδοκάρδιο

Το μυοκάρδιο αποτελείται από ένα συνδυασμό λείων και γραμμωτών μυών. Το βασικό κύτταρο ονομάζεται καρδιομυοκύτταρο.

Όταν το μυοκάρδιο φλεγμαίνει, η λειτουργία του επηρεάζεται, αυξάνοντας τον κίνδυνο να μην μπορεί να αντλήσει σωστά αίμα και θρεπτικά συστατικά στο σώμα.

Μυοκαρδίτιδα

Η μυοκαρδίτιδα είναι μια φλεγμονώδης νόσος του καρδιακού μυός που έχει ως αποτέλεσμα τη διαταραχή της καρδιακής λειτουργίας. Η πιο κοινή αιτία είναι μια ιογενής λοίμωξη. Ωστόσο, έχει μια σειρά από μολυσματικές και μη μολυσματικές αιτίες.

Η μυοκαρδίτιδα είναι μια νόσος που χαρακτηρίζεται από φλεγμονώδη διήθηση του καρδιακού μυός με νέκρωση ή εκφυλισμό των καρδιομυοκυττάρων.

Η μυοκαρδίτιδα εκδηλώνεται κυρίως με πόνο στο στήθος, δύσπνοια, αυξημένη κόπωση και γρήγορο ή ακανόνιστο καρδιακό παλμό.

Ωστόσο, τα κλινικά συμπτώματα μπορεί να είναι ποικίλα και λιγότερο συγκεκριμένα. Το πρώτο αντικειμενικό σημείο της μυοκαρδίτιδας είναι συνήθως μια αμυδρή παθολογία στο ΗΚΓ (ηλεκτροκαρδιογράφημα).

Η μυοκαρδίτιδα μπορεί να έχει ασυμπτωματική ήπια πορεία έως τις πιο σοβαρές μορφές που οδηγούν σε καρδιακή ανεπάρκεια.

Η μυοκαρδίτιδα μπορεί να προκαλέσει οξεία καρδιακή ανεπάρκεια σε ποσοστό έως και 10% των ασθενών. Ωστόσο, με έγκαιρη διάγνωση και επαρκώς ισχυρή θεραπεία, το 90% των ασθενών αναρρώνει πλήρως με ελάχιστες μακροχρόνιες συνέπειες για την υγεία.

Η εύρεση της ακριβούς αιτίας μπορεί να είναι αρκετά δύσκολη εάν η μυοκαρδίτιδα διαγνωστεί σε προχωρημένο στάδιο της νόσου. Η πιο κοινή αιτία φλεγμονής του καρδιακού μυός είναι μια ιογενής λοίμωξη.

Η μυοκαρδίτιδα διακρίνεται κυρίως σε λοιμώδη και μη λοιμώδη μυοκαρδίτιδα ανάλογα με την αιτιολογία εμφάνισής της.

Λοιμώδης μυοκαρδίτιδα

Οι αιτιολογικοί παράγοντες αυτής της νόσου είναι κυρίως ιοί, βακτήρια και μύκητες. Η πιο συχνή ιογενής μη λοιμώδης μυοκαρδίτιδα προκαλείται από τον ιό της γρίπης, τον ιό της ηπατίτιδας, τον ιό της μονοπυρήνωσης, τον αδενοϊό, τον παρβοϊό, τον HIV, τον ιό Coxsackie B ή σήμερα τον ιό SARS - covid 19.

Η βακτηριακή μυοκαρδίτιδα είναι επίσης γνωστή ως πυώδης μυοκαρδίτιδα. Προκαλείται κυρίως από Staphylococcus aureus και Staphylococus pyogenes, Boreelia burgdorferi, Chlamydia ή Mycoplasma και άλλα.

Οι μολύνσεις από ζύμες που προκαλούνται από Candida, Aspergillus και άλλους μύκητες ιστοπλάσματος μπορεί να προκαλέσουν πιο σπάνια μυοκαρδίτιδα, ιδίως σε άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα.

Μη μολυσματική μυοκαρδίτιδα

Η φλεγμονή του καρδιακού μυός μπορεί να προκληθεί από τη χρήση φαρμάκων, την έκθεση σε ορισμένες χημικές ουσίες ή βαρέα μέταλλα (χαλκός, σίδηρος, μόλυβδος) ή, σπάνια, ως παρενέργεια αντίδρασης σε φαρμακολογική θεραπεία.

Ωστόσο, η αιτία δεν μπορεί πάντα να προσδιοριστεί. Ως εκ τούτου, αναφέρεται ως ιδιοπαθής μυοκαρδίτιδα (νόσος χωρίς γνωστή αιτία).

Η μυοκαρδίτιδα μπορεί να προκύψει ως αποτέλεσμα ασθενειών και διαταραχών όπως ο συστηματικός λύκος, το συστηματικό σκληρόδερμα, η ρευματοειδής αρθρίτιδα, η νόσος Kawasaki και άλλα συστηματικά αυτοάνοσα νοσήματα.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, η πορεία της νόσου μπορεί να είναι ασυμπτωματική ή ήπια. Τα πιο συνηθισμένα κλινικά συμπτώματα περιλαμβάνουν αίσθημα παλμών, πόνο στο στήθος, υπερβολική κόπωση και αυξημένη δύσπνοια.

Τα συμπτώματα καθορίζονται κυρίως από την αιτία της φλεγμονώδους διαδικασίας. Ως εκ τούτου, η αδυναμία, ο πυρετός, ο πονόλαιμος, η διάρροια και άλλα συναφή σημεία λοίμωξης είναι συχνά.

Ορισμένες φορές τα συμπτώματα της μυοκαρδίτιδας μπορεί να μοιάζουν με καρδιακή προσβολή. Εάν εμφανίσετε ανεξήγητο πόνο στο στήθος και δύσπνοια, αναζητήστε αμέσως ιατρική βοήθεια.

Η μυοκαρδίτιδα χωρίζεται σε οξεία φάση (1-14 ημέρες) και σε χρόνια φάση (άνω των 2 εβδομάδων) λόγω της παθογένειας και της πορείας της νόσου.

Συμπτώματα και εκδηλώσεις της μυοκαρδίτιδας:

• Πόνος στο στήθος
• αυξημένη κόπωση και αδυναμία
• αίσθημα παλμών της καρδιάς
• ταχυκαρδία
• ακανόνιστος καρδιακός παλμός - αρρυθμία
• αίσθημα έλλειψης αέρα
• δύσπνοια
• ναυτία και έλλειψη όρεξης
• αυξημένη θερμοκρασία σώματος
• πρήξιμο των ποδιών (ιδίως των αστραγάλων)
• μυϊκός και αρθρικός πόνος

Διαγνωστική σημασία έχει η ανεύρεση παθολογικής βλάβης LGE (κορεσμός μετά από αντίθεση), η οποία υποδηλώνει φλεγμονώδη μη φυσιολογική διήθηση του μυοκαρδίου, εκφυλισμό των καρδιομυοκυττάρων με πιθανά σημεία νέκρωσης ή ίνωσης.

Το ελεύθερο τοίχωμα της αριστερής κοιλίας προσβάλλεται συχνότερα.

Η ακριβής διαγνωστική διαδικασία καθορίζεται από τον εξεταστή ιατρό μετά από τη λήψη εκτενούς ιστορικού, τη βασική γενική εξέταση και την αξιολόγηση των κλινικών συμπτωμάτων του ασθενούς.

Η βασική αρχή είναι η λήψη δείγματος αίματος και η εργαστηριακή αξιολόγησή του για την επιβεβαίωση ή τη διάψευση της παρουσίας ιών ή βακτηρίων στον οργανισμό. Ανιχνεύονται επίσης τα επίπεδα των φλεγμονωδών δεικτών που καθορίζουν την παρουσία φλεγμονής στον οργανισμό.

Η βασική διάγνωση της μυοκαρδίτιδας περιλαμβάνει ένα ΗΚΓ (ηλεκτροκαρδιογράφημα). Το ΗΚΓ θα αποκλείσει πιθανές αρρυθμίες, βαλβιδοπάθειες και άλλες αιτίες των κλινικών συμπτωμάτων του ασθενούς.

Μετριέται η ηλεκτρική δραστηριότητα της καρδιάς. Το αποτέλεσμα είναι μια καμπύλη ΗΚΓ που καθορίζει τα κύματα, τις ταλαντώσεις και τα διαστήματα των επιμέρους καρδιακών παλμών.

Το ΗΚΓ είναι μια γρήγορη και ανώδυνη εξέταση που δείχνει τις ηλεκτρικές διεγέρσεις του μυοκαρδίου. Μπορεί έτσι να ανιχνεύσει παθολογικούς καρδιακούς ρυθμούς.

Οι μέθοδοι φυσικής απεικόνισης περιλαμβάνουν την ακτινογραφία και, ιδίως, τη μαγνητική τομογραφία (MRI) ή την υπερηχοκαρδιογραφία.

Αυτές οι εξετάσεις χρησιμοποιούνται για τη λεπτομερή απεικόνιση των εσωτερικών δομών της καρδιάς. Περιγράφουν το μέγεθος, την κατάσταση και τη δομή του καρδιακού μυός. Αποκαλύπτουν τυχόν βαλβιδικά ελαττώματα, θρόμβους αίματος ή ανεπιθύμητο υγρό στην περιοχή της καρδιάς.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, πραγματοποιείται καρδιακός καθετηριασμός. Σε αυτή τη διαδικασία, ένας μικρός ειδικός σωλήνας (καθετήρας) εισάγεται στο φλεβικό σύστημα και οδηγείται μέσω των αιμοφόρων αγγείων απευθείας στην καρδιά. Η εξέταση αποκλείει επίσης το στεφανιαίο σύνδρομο.

Ορισμένες φορές ο γιατρός διενεργεί βιοψία του καρδιακού ενδομυοκαρδίου για εργαστηριακή ανάλυση του ιστού και για να ελέγξει την παρουσία φλεγμονώδους διαδικασίας και λοίμωξης. Η εξέταση βιοψίας έχει υψηλή ειδικότητα για τον προσδιορισμό της αιτίας της νόσου.

Πρόληψη της μυοκαρδίτιδας

Η πρόληψη της μυοκαρδίτιδας είναι περιορισμένη. Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένοι παράγοντες και συστάσεις υγείας που πρέπει να ακολουθούνται για να μειωθεί ο κίνδυνος μυοκαρδίτιδας.

Η έγκαιρη διάγνωση είναι το κλειδί για την πρόληψη της εξάπλωσης της νόσου και της σοβαρής πορείας της μυοκαρδίτιδας. Είναι απαραίτητο να αναζητήσετε ιατρική βοήθεια με τα πρώτα σημάδια.

Η επαρκής ανάρρωση και ανάπαυση μετά την αντιμετώπιση διαφόρων άλλων λοιμώξεων του οργανισμού αποτελεί επίσης σημαντικό παράγοντα.

Παράγοντες πρόληψης της μυοκαρδίτιδας:

• Διατήρηση της προσωπικής υγιεινής
• Διαιτητικά και διατροφικά μέτρα
• Πρόληψη της μόλυνσης από λοιμώδη νοσήματα
• Επαρκής ανάρρωση μετά από μια λοίμωξη
• Θεραπεία όλων των υφιστάμενων διαγνώσεων
• Ελαχιστοποίηση της έκθεσης σε τσιμπούρια
• Επαρκής πρόσληψη των απαραίτητων βιταμινών και ανόργανων συστατικών
• Δυνατότητα εμβολιασμού (κατά της γρίπης, covid-19)

Πρόγνωση της μυοκαρδίτιδας

Οι περισσότεροι ασθενείς ξεπερνούν την ιογενή μυοκαρδίτιδα με εξειδικευμένη θεραπεία χωρίς σοβαρές συνέπειες. Σε ορισμένους ασθενείς, η νόσος μπορεί να εξελιχθεί σε χρόνια μυοκαρδίτιδα.

Η πρόγνωση των ασθενών εξαρτάται κυρίως από την έγκαιρη διάγνωση και τη θεραπεία της ίδιας της αιτιολογικής νόσου (λοίμωξη, συστηματική νόσος).

Κακή πρόγνωση με υψηλό ποσοστό θνησιμότητας υπάρχει κυρίως στην οξεία μυοκαρδίτιδα των νεογνών.