Οδοντική τερηδόνα: γιατί εμφανίζεται και πώς εκδηλώνεται (+ Πώς φαίνεται και πώς αντιμετωπίζεται)

Η τερηδόνα ορίζεται ως η προοδευτική απομεταλλοποίηση και η επακόλουθη βλάβη του σκληρού οδοντικού ιστού. Η ασθένεια αυτή προσβάλλει τόσο τα νεογιλά όσο και τα μόνιμα δόντια. Είναι η πιο κοινή μολυσματική ασθένεια τόσο στα παιδιά όσο και στους ενήλικες και συχνά παραμελείται.

Τις περισσότερες φορές σας ενδιαφέρει:
Τι αίτια και συμπτώματα έχει.
Πώς φαίνεται η τερηδόνα και πώς να την εντοπίσετε.
Αν μπορεί να είναι βαθιά / μεσοδόντια / κάτω από σφράγισμα.
Ποια είναι η θεραπεία της και αν μπορεί να αντιμετωπιστεί στο σπίτι.

Τα αίτια είναι πολυπαραγοντικά. Ο μηχανισμός εξαρτάται από την παρουσία οδοντικής πλάκας, η οποία αποικίζεται από διάφορα βακτήρια. Τα μικρόβια αυτά ζυμώνουν τη ζάχαρη. Η συνέπεια είναι η μείωση του pH.

Εάν μειωθεί η παροχή απλών σακχάρων, το pH αυξάνεται και πάλι.

Μετά την πρόσληψη απλών σακχάρων, το pH πέφτει απότομα μέσα σε λίγα λεπτά. Η επιστροφή σε υψηλότερες τιμές διαρκεί περισσότερο, ακόμη και δεκάδες λεπτά. Η τιμή του pH στην επιφάνεια του δοντιού και στο σάλιο είναι περίπου η ίδια. Οι πολύπλοκοι μηχανισμοί για τη διατήρηση της ισορροπίας του αντιδρούν στο μειωμένο pH απελευθερώνοντας ασβέστιο και φωσφορικά άλατα από το σμάλτο του δοντιού. Παρατηρείται απομεταλλοποίηση του σμάλτου του δοντιού.

Όταν το pH στην επιφάνεια του δοντιού είναι υψηλότερο, τα ανόργανα άλατα εναποτίθενται εκ νέου στο σμάλτο του δοντιού. Εάν η κατάσταση απομεταλλοποίησης διαρκέσει αρκετά, προκαλείται βλάβη στην κορυφή του σμάλτου. Αυτό μπορεί να φανεί ως λεκέδες στο δόντι, οι οποίες μπορεί να είναι λευκού χρώματος και να γίνουν κίτρινες έως καφέ όταν η απομεταλλοποίηση παρατείνεται.

Αυτό το στάδιο είναι ακόμα αναστρέψιμο. Δεν χρειάζεται να προχωρήσει σε βαθιά βλάβη του δοντιού. Είναι απαραίτητη η επαρκής παροχή ανόργανων συστατικών και η απομάκρυνση των αρνητικών παραγόντων. Εάν η διαταραχή του οδοντικού ιστού προχωρήσει σε βαθύτερο στρώμα, το δόντι πρέπει να αντιμετωπιστεί με διάτρηση και οδοντικό σφράγισμα.

Η τερηδόνα αποτελεί κίνδυνο για την ανάπτυξη επιπλοκών που μπορεί να οδηγήσουν σε φλεγμονή του πολφού του δοντιού, των ούλων, ακόμη και σε περιοδοντίτιδα. Η πρόωρη απώλεια δοντιών αποτελεί σοβαρό κίνδυνο. Μια επικίνδυνη επιπλοκή είναι η εξάπλωση των βακτηρίων από το φλεγμονώδες δόντι μέσω της κυκλοφορίας του αίματος στον οργανισμό. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε διάφορες ασθένειες, όπως οι καρδιακές παθήσεις. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο η συνεπής απομάκρυνση της πλάκας και η πρόληψη της τερηδόνας είναι πολύ σημαντική.

Τι πρέπει να θυμόμαστε:

• Η τερηδόνα προκαλείται από μολυσματική διαταραχή του σμάλτου των δοντιών.
• βλάβη του σκληρού οδοντικού ιστού
• διάφορα βακτήρια βρίσκονται στο σμάλτο των δοντιών
• αν έχουν αρκετούς υδατάνθρακες, παρατηρείται μείωση του pH
• αυτό στη συνέχεια απομεταλλώνει το σμάλτο των δοντιών
• αυξάνεται η ευαισθησία του δοντιού σε κρύα, ζεστά ή γλυκά τρόφιμα
• το οποίο είναι συνήθως και το πρώτο σημάδι της τερηδόνας.
• αν πρόκειται για επιφανειακή μόνο τερηδόνα σε πρώιμο στάδιο, είναι δυνατή η θεραπεία χωρίς ειδική οδοντιατρική παρέμβαση
• εάν ο ασθενής βελτιώσει την οδοντική του υγιεινή
• αυξάνει τη φθορίωση και την περιεκτικότητα σε ασβέστιο
• εάν το pH είναι χαμηλό για μεγάλο χρονικό διάστημα, η τερηδόνα θα διεισδύσει μέσω της αδαμαντίνης στην οδοντίνη
• μπορεί να οδηγήσει σε φλεγμονή του πολφού, της ρίζας και ακόμη και σε πύρωση
• τον κίνδυνο εμφάνισης περιοδοντικής νόσου
• μια σοβαρή επιπλοκή είναι η εξάπλωση των βακτηρίων από το φλεγμονώδες δόντι σε ολόκληρο το σώμα

Πού εμφανίζεται συχνότερα η τερηδόνα;

Η συνηθέστερη τερηδόνα βρίσκεται στην περιοχή της κορώνας του δοντιού στη μασητική επιφάνεια ή στα μεσοδόντια διαστήματα. Ωστόσο, τερηδόνα μπορεί επίσης να εμφανιστεί στην αυχενική περιοχή ή γύρω από τις άκρες των στεφανών ή των σφραγίδων. Περιστασιακά, η τερηδόνα αναπτύσσεται κάτω από ένα σφράγισμα, μετά από θεραπεία. Η αιτία μπορεί να είναι η έλλειψη υγιεινής.

Η τερηδόνα ευδοκιμεί σε μέρη όπως διάφορες αυλακώσεις, εγκοπές, λάκκους, κοιλότητες, αλλά και στην περιοχή της εκτεθειμένης ρίζας του δοντιού και μεταξύ των δοντιών.

Ο πίνακας δείχνει τους διάφορους τύπους κατανομής της τερηδόνας

Η τερηδόνα είναι η πιο κοινή μολυσματική ασθένεια. Αυτό σημαίνει ότι πίσω από την ανάπτυξή της κρύβεται η μόλυνση, δηλαδή η εξάπλωση μικροοργανισμών. Αυτοί ευδοκιμούν ιδιαίτερα στην περιοχή όπου η πλάκα καλύπτει το δόντι. Η περιοχή αυτή είναι κατάλληλη για την προσκόλληση και τον πολλαπλασιασμό των βακτηρίων.

Διάφοροι μικροοργανισμοί αποικίζουν την πλάκα. Σε αυτό το βιοφίλμ εναποτίθενται επίσης υπολείμματα τροφών. Όταν υπάρχει επαρκής παροχή σακχάρων, το pH πέφτει, γεγονός που είναι η αιτία της απομεταλλοποίησης. Αν αυτή επιμένει, είναι η αιτία της τερηδόνας. Είναι επομένως σημαντικό να απομακρύνετε επαρκώς την πλάκα.

Ο μηχανικός καθαρισμός είναι απαραίτητος για την απομάκρυνση του βιοφίλμ (πλάκα). Το ξέπλυμα με στοματικό διάλυμα είναι ευεργετικό, αλλά όχι επαρκές. Η υπερβολική κατανάλωση σακχάρων είναι ακατάλληλη, όπως και η παρατεταμένη κατανάλωση ζαχαρούχων ποτών ή χυμών.

Τα μικρόβια στην πλάκα έχουν ως αποτέλεσμα:

1. ζύμωση των σακχάρων
2. παραγωγή οργανικών οξέων
3. αυτά μειώνουν το pH
4. αυτό προκαλεί απομεταλλικοποίηση του σμάλτου των δοντιών
5. εμφάνιση επιφανειακών βλαβών
6. όταν η συγκέντρωση των σακχάρων μειώνεται, το pH αυξάνεται, αλλά αργά.
7. Η βλάβη διεισδύει βαθύτερα με την παρατεταμένη έκθεση σε οξέα και βακτήρια
8. αναπτύσσεται τερηδόνα
9. η φλεγμονή εξελίσσεται βαθύτερα
10. Κίνδυνος επιπλοκών
    • η τερηδόνα εξαπλώνεται στα ούλα
    • αιμορραγία των ούλων
    • τερηδόνα
    • ανάπτυξη περιοδοντίτιδας
    • εξάπλωση της λοίμωξης στο σώμα

Ο πίνακας δείχνει τι επηρεάζει την ανάπτυξη της τερηδόνας

Για τον μηχανικό καθαρισμό απαιτείται επίσης μια κατάλληλη οδοντόβουρτσα.

Τα συμπτώματα στα αρχικά στάδια της τερηδόνας είναι σιωπηλά. Αρχικά, είναι ασυμπτωματική. Το λευκό μαλακό στρώμα στο δόντι χαρακτηρίζεται από την παρουσία πλάκας. Όταν εκτίθεται σε όξινο περιβάλλον, στη συνέχεια σχηματίζονται λεκέδες.

Στην οξεία πορεία, υπάρχουν λευκοί λεκέδες στα δόντια. Η μακροχρόνια διάβρωση και η απομεταλλοποίηση προκαλούν λεκέδες που μπορεί να έχουν κίτρινο ή καφέ χρώμα. Συνήθως, η τερηδόνα γίνεται εμφανής μόνο όταν διαβρωθεί το σμάλτο των δοντιών.

Τα δόντια ενός ατόμου είναι αρχικά ευαίσθητα στο κρύο ή στο πολύ ζεστό φαγητό. Η εξωτερική έκθεση στο κρύο ή στη ζέστη έχει επίσης αρνητική επίδραση. Ομοίως, η πρόσληψη όξινων ή γλυκών τροφίμων, γλυκών και ποτών έχει επίσης αρνητική επίδραση.

Η ευαισθησία των δοντιών είναι λοιπόν συνήθως το αρχικό σύμπτωμα της τερηδόνας. Αργότερα, σε προχωρημένο στάδιο, εμφανίζεται και πόνος στα δόντια. Ο πόνος εμφανίζεται ιδιαίτερα όταν καταπονούνται, για παράδειγμα κατά τη μάσηση, αλλά και σε κατάσταση ηρεμίας. Εάν η τερηδόνα διεισδύσει στον πολφό των δοντιών, εμφανίζεται φλεγμονή.

Σε περίπτωση φλεγμονής του πολφού, υπάρχει επίσης πόνος στο δόντι. Αυτός μπορεί αργότερα να υποχωρήσει. Αυτό είναι ένδειξη νεκρών νευρικών απολήξεων. Η πυώδης φλεγμονή μπορεί να διεισδύσει στο κοντινό οστό. Ο πόνος στο δάγκωμα είναι τότε ένδειξη προσβολής του οστού και απαιτείται οδοντιατρική ή στοματική χειρουργική επέμβαση.

Από οπτικής άποψης, παρατηρείται σκούρος αποχρωματισμός του δοντιού και βαθύ ελάττωμα. Εάν η τερηδόνα δεν αντιμετωπιστεί σωστά, συμβαίνει η τερηδόνα να εξαπλώνεται ακόμη και κάτω από το σφράγισμα. Κατά συνέπεια, το σφράγισμα μπορεί να πέσει έξω. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι η εξάπλωση της λοίμωξης σε ολόκληρη την κρεμαστή συσκευή του δοντιού και περαιτέρω στο σώμα.

Τα συμπτώματα της τερηδόνας με λίγα λόγια:

1. Αρχικό σιωπηλό στάδιο
2. πλάκα (βιομεμβράνη στα δόντια)
3. λευκοί, αργότερα κίτρινοι έως σκούροι λεκέδες στο σμάλτο
4. ευαισθησία σε καυτές, κρύες, γλυκές ή ξινές τροφές
5. οπτικές εκδηλώσεις της τερηδόνας, σκούρες περιοχές και ελαττώματα στο σμάλτο
6. ο πόνος επιμένει όταν η τερηδόνα διεισδύει βαθύτερα
7. φλεγμονή του μυελού των οστών
8. προσωρινή εξαφάνιση του πόνου όταν εμφανίζεται νευρική βλάβη
9. πόνος στο δάγκωμα όταν η φλεγμονή εξαπλώνεται στο οστό
10. βλάβη στη συσκευή ανάρτησης, αιμορραγία των ούλων, ουλίτιδα
11. κίνδυνος περιοδοντίτιδας, τερηδόνας
12. η εξάπλωση βακτηρίων στο σώμα, για παράδειγμα στην καρδιά, και η ανάπτυξη ενδοκαρδίτιδας είναι επικίνδυνη

Το πρώιμο στάδιο είναι ασυμπτωματικό. Ωστόσο, η παρουσία πλάκας είναι ορατή. Στη συνέχεια, μπορούν να παρατηρηθούν κηλίδες στο δόντι. Η άμεση απόδειξη και διάγνωση της τερηδόνας είναι η παρουσία σκούρων ατελειών στο σμάλτο των δοντιών. Στο ιστορικό και την κλινική πορεία αναφέρονται αυξημένη ευαισθησία και αργότερα πόνος στα δόντια.

Οι μέθοδοι διάγνωσης περιλαμβάνουν την ακτινογραφική εξέταση της οδοντοστοιχίας. Αυτή αποκαλύπτει το βάθος της βλάβης στο δόντι. Η εξειδικευμένη εξέταση πραγματοποιείται από οδοντίατρο. Μια ειδική μέθοδος είναι η ενδοσκόπηση, η μέτρηση της ηλεκτρικής αγωγιμότητας των οδοντικών ιστών και μια μέθοδος με χρήση λέιζερ.

Ο οδοντίατρος διαγιγνώσκει την τερηδόνα μέσω:

• οπτική επαφή
• ψυχρό ψεκασμό
• θερμό κερί
• Ακτινογραφία Χ

Ο πίνακας δείχνει την εκτίμηση της περιοχής και του βάθους της τερηδόνας

Η εξέλιξη και η ανάπτυξη της τερηδόνας εξαρτάται από διάφορους παράγοντες. Αναφέρεται ότι για την ανάπτυξη της τερηδόνας απαιτούνται τέσσερις παράγοντες. Μεταξύ άλλων, ρόλο παίζει και η γενετική σύσταση ή η υγιεινή.

Παράγοντες όπως:

• Δόντι
• βακτήρια
• διατροφή
• χρόνος

Ένα δόντι είναι ένα μέρος όπου εναποτίθεται πλάκα και εγκαθίστανται βακτήρια. Προδιαθεσικές περιοχές είναι κυρίως εκείνες όπου το δόντι έχει πολλαπλές εγκοπές, ανομοιομορφίες. Η τερηδόνα ευδοκιμεί κυρίως εκεί όπου υπάρχει κακή πρόσβαση. Και αυτό είναι, για παράδειγμα, το μέρος μεταξύ δύο δοντιών (μεσοδόντια διαστήματα). Αλλά και το μέρος στις επιφάνειες επαφής, οι εγκοπές των δοντιών και η περιοχή κοντά στα ούλα ή στις λείες επιφάνειες των κοπτήρων.

Τα βακτήρια είναι μικροοργανισμοί που, υπό φυσιολογικές συνθήκες, κατοικούν σε διάφορα μέρη του ανθρώπινου σώματος, όπως το δέρμα ή ο πεπτικός σωλήνας. Τα πιο γνωστά είναι τα βακτήρια του εντέρου, δηλαδή η μικροχλωρίδα. Το ίδιο ισχύει και στη στοματική κοιλότητα. Σχηματίζουν μια επίστρωση στην επιφάνεια των δοντιών. Παράγουν οξέα και επομένως δημιουργούν ένα χαμηλό pH.

Μια διατροφή πλούσια σε απλά σάκχαρα τροφοδοτεί τα καριογόνα βακτήρια. Αυτά παράγουν περισσότερα οξέα. Παραδείγματα είναι τα ζαχαρούχα ποτά, η κόλα, τα όξινα υγρά, όπως οι χυμοί, αλλά και τα όξινα φρούτα και τα διάφορα γλυκά. Η ποσότητα ή η συχνότητα πρόσληψης επικίνδυνων τροφών επηρεάζει επομένως.

Ο χρόνος που χρειάζεται για να ωριμάσει η πλάκα είναι περίπου 24 ώρες. Στη συνέχεια γίνεται επιθετική για το σμάλτο των δοντιών. Μετά την κατανάλωση τροφής, το pH στη στοματική κοιλότητα μειώνεται απότομα. Η κατάσταση αυτή παραμένει για περίπου 30 λεπτά. Μετά από περίπου 40 λεπτά, το pH αυξάνεται λόγω του σάλιου.

Επομένως, είναι καλή ιδέα να διαιρείται η πρόσληψη τροφής σε περίπου 5 μερίδες. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα ένα διάλειμμα 2-3 ωρών μεταξύ των γευμάτων. Είναι προτιμότερο να λαμβάνονται γλυκά και ζαχαρούχα ποτά μετά το κύριο γεύμα. Είναι ακατάλληλο και επικίνδυνο να πίνετε ζαχαρούχα υγρά ή χυμούς για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Αυτό διατηρεί χαμηλό pH στη στοματική κοιλότητα για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Πώς εξελίσσεται η τερηδόνα;

1. Η τερηδόνα αναπτύσσεται σε μεγάλο χρονικό διάστημα ως αποτέλεσμα βακτηριακής μόλυνσης
2. αυτή είναι η αιτία της απομεταλλοποίησης, η οποία προκαλείται από τη μετατροπή των υδατανθράκων σε οργανικά οξέα
3. αυτό διαβρώνει σταδιακά το σμάλτο των δοντιών
4. αυξημένη ευαισθησία του δοντιού στη θερμότητα, το κρύο, τις γλυκές ή ξινές ουσίες
5. η τερηδόνα μπορεί να εμφανιστεί οπουδήποτε στο δόντι, κοντά στον αυχένα του δοντιού ή κάτω από ένα σφράγισμα ή μια στεφάνη
6. συμπτώματα όπως ο πόνος συνδέονται με την προοδευτική εξάπλωση της μόλυνσης
7. πρόκειται για μια μακροχρόνια διαδικασία όπου η μόλυνση διεισδύει από την επιφάνεια του δοντιού στη ρίζα και τον πολφό
8. η ανεπεξέργαστη τερηδόνα προκαλεί φθορά και θάνατο του δοντιού και βλάβη στη συσκευή πρόσφυσης
9. είναι αποτέλεσμα άλλων ασθενειών και ελαττωμάτων στο επίπεδο των δοντιών και άλλων τμημάτων του σώματος

Η πρόληψη της τερηδόνας είναι πολύ σημαντική

Η οδοντιατρική φροντίδα και η γενική στοματική υγιεινή είναι απαραίτητη από τα πρώτα δόντια. Ακόμη και τα μικρά παιδιά πρέπει να κάνουν προληπτικές εξετάσεις. Επομένως, η ευαισθητοποίηση των γονέων είναι επίσης σημαντικός παράγοντας για τη μελλοντική κατάσταση των δοντιών του παιδιού.

Η σχολαστική οδοντιατρική φροντίδα είναι φυσικά απαραίτητη καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής. Οι τακτικές προληπτικές εξετάσεις και η έγκαιρη αντιμετώπιση των οδοντιατρικών προβλημάτων είναι εξίσου σημαντικές.

Παράγοντες που επηρεάζουν την ποιότητα των δοντιών:

• Γνώση του ατόμου, των γονέων
• στάση των γονέων απέναντι στη στοματική υγιεινή, την οποία παρατηρούν τα παιδιά
• συνήθειες βουρτσίσματος της οικογένειας
• ποιότητα της στοματικής υγιεινής
  • μηχανικό βούρτσισμα τουλάχιστον μία φορά κάθε 24 ώρες
  • μεσοδόντιος καθαρισμός (μεσοδόντια βουρτσάκια, οδοντικό νήμα)
• η διατροφή του ατόμου να είναι ισορροπημένη
  • κατάλληλες είναι και οι πιο σκληρές τροφές, όπως τα φρέσκα λαχανικά ή τα φρούτα
• χαμηλότερη κατανάλωση ζαχαρούχων τροφίμων, γλυκών, ζαχαρούχων ποτών
• η μακροχρόνια χρήση πιπίλας από τα παιδιά έχει αρνητικές επιπτώσεις
• διατροφικές συνήθειες, 2-3 ώρες μεταξύ των γευμάτων
• η παρατεταμένη κατανάλωση γλυκών ή ξινών υγρών δεν είναι ασφαλής
  • τα ζαχαρούχα ποτά σε μπιμπερό έχουν επίσης αρνητική επίδραση
  • πρώιμη εκμάθηση της κατανάλωσης υγρών από ποτήρι
• αντικατάσταση των απλών σακχάρων με φυσικά γλυκαντικά (στέβια)
• αν δεν μπορείτε να βουρτσίσετε τα δόντια σας μετά το φαγητό, ενδείκνυται η χρήση τσίχλας χωρίς ζάχαρη
• κατάλληλη οδοντόβουρτσα και οδοντόκρεμα με τη σωστή σύνθεση