Φλεγμονή του ουροποιητικού συστήματος: ποια είναι τα συμπτώματα και οι αιτίες της + Πρόληψη

Ως λοίμωξη του ουροποιητικού συστήματος ορίζεται η είσοδος βακτηρίων στο ουροποιητικό σύστημα (ουροποιητικό σύστημα ή νεφρά) που προκαλεί φλεγμονώδη αντίδραση. Οι λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος προσβάλλονται συχνότερα από παιδιά ηλικίας κάτω του 1 έτους και από άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών.

Οι λοιμώξεις του ανώτερου ουροποιητικού συστήματος είναι ιδιαίτερα συχνές στα βρέφη και τα μικρά παιδιά. Οι λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος εμφανίζονται σε ποσοστό περίπου 4 έως 7 % των πρόωρων βρεφών.

Πριν από την ηλικία του ενός έτους, τα αγόρια έχουν 2 φορές περισσότερες πιθανότητες να υποφέρουν από λοιμώξεις του ουροποιητικού από ό,τι τα κορίτσια. Μετά τον πρώτο χρόνο ζωής, η συχνότητα εμφάνισης μειώνεται σε λιγότερο από 1 % στα αγόρια και 3 % στα κορίτσια.

Περίπου το 60 % των γυναικών υποφέρουν από ουρολοίμωξη τουλάχιστον μία φορά στη διάρκεια της ζωής τους. Η επίπτωση είναι αυξημένη στις έγκυες γυναίκες, στις γυναίκες μετά τον τοκετό και σε περιόδους αυξημένης σεξουαλικής δραστηριότητας. Η επίπτωση της ουρολοίμωξης αυξάνεται και στα δύο φύλα σε μεγαλύτερες ηλικίες.

Τι είναι το ουροποιητικό σύστημα;

Οι βασικές μονάδες του ουροποιητικού συστήματος είναι:

• Νεφροί

Οι νεφροί είναι ζευγαρωτά όργανα. Έχουν σχήμα φασολιού. Το μέγεθός τους είναι περίπου όσο η γροθιά μας. Βρίσκονται στην οσφυϊκή περιοχή. Ο δεξιός νεφρός βρίσκεται κάπως χαμηλότερα από τον αριστερό.

Γνωρίζατε ότι...

Περίπου 1 λίτρο αίματος ανά λεπτό περνάει από τους νεφρούς. 600 έως 1500 ml ούρων αποβάλλονται την ημέρα.

Οι λειτουργίες των νεφρών παρατίθενται στον ακόλουθο πίνακα

• Ουροποιητικό σύστημα

Ο ουρητήρας είναι ένας μυϊκός σωλήνας που απομακρύνει τα ούρα από τη λεκάνη του νεφρού προς την ουροδόχο κύστη.

• Η ουροδόχος κύστη

Η ουροδόχος κύστη είναι ένα κοίλο όργανο. Βρίσκεται στο μπροστινό μέρος της μικρής λεκάνης. Έχει δύο λειτουργίες:

1. Αποθήκευση - η ουροδόχος κύστη συγκεντρώνει τα ούρα. Αφού φθάσει στη λεγόμενη φυσιολογική πλήρωση (300-500 ml), προκύπτει αίσθημα ανάγκης για ούρηση.
2. Άδειασμα - πλήρης εκκένωση της ουροδόχου κύστης.

• Η ουρήθρα

1. Η γυναικεία ουρήθρα - είναι σημαντικά μικρότερη από την ανδρική ουρήθρα (3-5 cm). Επειδή οι γυναίκες έχουν μικρότερη ουρήθρα από τους άνδρες, είναι πιο ευάλωτες στη διείσδυση βακτηρίων από την περιοχή γύρω από το ορθό.
2. Ανδρική ουρήθρα - έχει μήκος περίπου 24 έως 25 εκατοστά.

Γνωρίζατε ότι...
Λόγω ανατομικών συνθηκών, οι γυναίκες έχουν 30 φορές περισσότερες πιθανότητες να υποφέρουν από ουρολοίμωξη από ό,τι οι άνδρες. Μεταξύ των ηλικιών 20-50, έχουν έως και 100 φορές περισσότερες πιθανότητες.

Οι λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος μπορούν να χωριστούν σε 2 ομάδες ανάλογα με την εντόπιση:

1. λοιμώξεις του ανώτερου ουροποιητικού συστήματος - πυελονεφρίτιδα (φλεγμονή των νεφρών)
2. λοιμώξεις του κατώτερου ουροποιητικού συστήματος:
   • μη επιπλεγμένες λοιμώξεις της ουροδόχου κύστης
   • λοιμώξεις της ουρήθρας
   • λοιμώξεις του ανδρικού γεννητικού συστήματος: προστατίτιδα, επιδιδυμίτιδα, φλεγμονή των όρχεων (ορχίτιδα)

Όσον αφορά την πορεία, διαχωρίζουμε τις λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος σε:

1. μη επιπλεγμένες - στους ενήλικες ασθενείς περιλαμβάνουν επεισόδια οξείας κυστίτιδας και πυελονεφρίτιδας
2. επιπλεγμένες - η ομάδα αυτή περιλαμβάνει άλλες λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος. Μπορεί να έχουν περίπλοκη πορεία ή να σχετίζονται με άλλα νοσήματα (αποφρακτική ουροπάθεια, μεταβολικά νοσήματα, καταστάσεις ανοσοανεπάρκειας, συστηματικά νοσήματα)

Η Escherichia coli είναι η πιο κοινή αιτία λοιμώξεων του ουροποιητικού συστήματος (70-80%).

Άλλα παθογόνα είναι τα εξής:

• Staphylococcus saprophyticus (5-10%).
• Klebsiella spp. (5%)
• Proteus mirabilis (5%)
• Εντερόκοκκοι (5 %)

Τα παθογόνα μπορούν να εισέλθουν στο ουροποιητικό σύστημα με 4 τρόπους:

1. Αιματογενής εξάπλωση της λοίμωξης (αιματογενής)

Οι λοιμώξεις σε νεογνά και ανοσοανεπαρκείς ασθενείς εξαπλώνονται συχνότερα μέσω αυτής της οδού. Τα συνήθη παθογόνα περιλαμβάνουν τον Staphylococcus aureus, τα είδη Candida, τη Salmonella spp. και το Mycobacterium tuberculosis. Τα παθογόνα αυτά εξαπλώνονται από ένα αρχικό σημείο του ανθρώπινου σώματος σε άλλες περιοχές.

2. Εξάπλωση της λοίμωξης μέσω των λεμφικών αγγείων

Οι παθογόνοι μικροοργανισμοί εξαπλώνονται μέσω αυτής της οδού από τους λεμφικούς πόρους του ορθού, του οισοφάγου και τα περιτοναϊκά λεμφικά αγγεία.

3. Άμεση εξάπλωση από τα γύρω όργανα

Ένα παράδειγμα είναι η άμεση εξάπλωση παθογόνων από τα γύρω όργανα που έχουν προσβληθεί από σοβαρή φλεγμονώδη νόσο (π.χ. σε καρκινοπαθείς).

4. Είσοδος από το εξωτερικό περιβάλλον

Τα βακτήρια εισέρχονται στο ουροποιητικό σύστημα κυρίως από την περιοχή γύρω από το εξωτερικό στόμιο της ουρήθρας. Οι γυναίκες διατρέχουν ιδιαίτερο κίνδυνο (μικρότερη ουρήθρα, γειτνίαση με το κολπικό και το ορθικό στόμιο). Ο πολλαπλασιασμός των βακτηρίων στα ούρα εξαρτάται από:

• θερμοκρασία
• pH
• πυκνότητα
• τη χημική σύνθεση των ούρων

Στις γυναίκες, οι λεγόμενοι προστατευτικοί μικροοργανισμοί (Lactobacillus) παρέχουν προστασία έναντι της βακτηριακής εισβολής. Αυτοί βρίσκονται στην περιοχή της εξωτερικής ουρήθρας. Στους άνδρες, ένας υγιής προστάτης παράγει ένα υγρό που περιέχει ψευδάργυρο. Ο ψευδάργυρος έχει έντονη αντιβακτηριακή δράση.

5. Σεξουαλική μετάδοση

Σε γενικές γραμμές, υπάρχουν δύο ομάδες σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων:

• Σύφιλη και γονόρροια.
• διάφορες - χλαμύδια, AIDS, HIV, μολύνσεις από ζυμομύκητες, έρπης των γεννητικών οργάνων, μυκόπλασμα ή ουρεόπλασμα

Δείτε επίσης:
Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα το καλοκαίρι: ποιοι είναι οι κίνδυνοι του σεξουαλικού τουρισμού;

Οι πιο συνηθισμένοι παράγοντες κινδύνου για λοίμωξη του ουροποιητικού συστήματος περιλαμβάνουν:

1. διαταραχές της εκροής των ούρων - ανατομικές ανωμαλίες, κροκάλες, όγκοι, αδένωμα του προστάτη κ.λπ.
2. επεμβάσεις - καθετηριασμός ή κυστεοσκόπηση (εξέταση της ουρήθρας και της ουροδόχου κύστης)
3. ανοσοκατασταλτική αγωγή
4. εγκυμοσύνη
5. υπερβολική χρήση αναλγητικών
6. μεταβολικές διαταραχές - σακχαρώδης διαβήτης, υπερουριχαιμία (αυξημένη συγκέντρωση ουρικού οξέος στο αίμα), υπερασβεστιαιμία (αυξημένη συγκέντρωση ασβεστίου στο αίμα)
7. χρόνια νεφρική νόσος
8. σεξουαλική δραστηριότητα
9. ανεπαρκής πρόσληψη υγρών

Στον ακόλουθο πίνακα παρατίθενται οι παράγοντες κινδύνου στις γυναίκες

Οι ανωμαλίες στο ουροποιητικό σύστημα συμβάλλουν στην ανάπτυξη φλεγμονής του ουροποιητικού συστήματος. Τέτοιες ανωμαλίες περιλαμβάνουν:

• πέτρες στο ουροποιητικό σύστημα
• στένωση της ουρήθρας
• διευρυμένος προστάτης
• τοποθετημένος καθετήρας

Τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα της φλεγμονής του ουροποιητικού περιλαμβάνουν:

• κράμπες στην κάτω κοιλιακή χώρα
• συχνή ανάγκη για ούρηση
• συχνή ούρηση μικρών ποσοτήτων ούρων
• κάψιμο, κόψιμο και πόνο κατά την ούρηση
• θολά, δύσοσμα ή σκούρα ούρα
• ορατό αίμα στα ούρα

Δείτε επίσης:
Συχνή ανάγκη για ούρηση: Τι την προκαλεί, κρυολογήματα και ασθένειες;
Αίμα στα ούρα. Δεν θα το περιμένατε ως σύμπτωμα αυτών των ασθενειών

Όταν εμφανίζεται φλεγμονή των νεφρών, ο ασθενής αισθάνεται συμπτώματα όπως

• Πυρετός
• θολά, μερικές φορές δύσοσμα ούρα που μυρίζουν άσχημα
• πόνος στην οσφυϊκή περιοχή ή στην κοιλιά
• εμετός
• ναυτία

Ποια είναι τα συμπτώματα της λοίμωξης του ανώτερου ουροποιητικού συστήματος;

Η φλεγμονή του ανώτερου ουροποιητικού συστήματος (οξεία πυελονεφρίτιδα) είναι μια πιο σοβαρή μορφή λοίμωξης σε σύγκριση με τη φλεγμονή του κατώτερου ουροποιητικού συστήματος. Μπορεί να προκαλέσει ουλές στο αναπτυσσόμενο νεφρό.

Άλλες επιπλοκές περιλαμβάνουν αυξημένο κίνδυνο αρτηριακής υπέρτασης και χρόνιας νεφρικής ανεπάρκειας.

Η πιθανότητα αυτών των επιπλοκών είναι μεγαλύτερη σε παιδιά ηλικίας κάτω των 2 ετών.

Τα τυπικά συμπτώματα της πυελονεφρίτιδας περιλαμβάνουν:

• πυρετός
• ρίγος
• ρίγη
• πόνο στην οσφυϊκή περιοχή

Τα συμπτώματα της οξείας πυελονεφρίτιδας εξαρτώνται από την ηλικία του ασθενούς. Όσο μικρότερο είναι το παιδί, τόσο λιγότερο χαρακτηριστικά είναι τα συμπτώματα της νόσου. Σε πολλές περιπτώσεις, η νόσος εξελίσσεται υπό την εικόνα της σήψης.

Μερικές φορές η φλεγμονή του ουροποιητικού συστήματος μπορεί να περάσει απαρατήρητη κάτω από την εικόνα της αυξημένης θερμοκρασίας του σώματος, η οποία θεωρείται εκδήλωση ιογενούς λοίμωξης του αναπνευστικού συστήματος.

Στον ακόλουθο πίνακα παρατίθενται τα συμπτώματα για κάθε ηλικιακή ομάδα

Πώς γνωρίζετε αν έχετε λοίμωξη του κατώτερου ουροποιητικού συστήματος;

Τα συμπτώματα της φλεγμονής του κατώτερου ουροποιητικού συστήματος (κυστίτιδα, ουρηθρίτιδα) είναι στις περισσότερες περιπτώσεις τοπικά.

Τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• κάψιμο και κόψιμο κατά την ούρηση
• συχνουρία
• αίσθημα πληρότητας
• πίεση ή πόνος στην κάτω κοιλιακή χώρα

Στο ιστορικό, ο γιατρός εστιάζει στην παρουσία δύσκολης ή επώδυνης ούρησης (δυσουρία), συχνουρίας (πολακιουρία), ακράτειας ούρων, παρουσίας αίματος στα ούρα, πόνου πάνω από την αγκύλη, πόνου στο ισχίο, αυξημένης θερμοκρασίας σώματος ή πυρετού, οσμής και θολερότητας των ούρων. Στις γυναίκες, εξετάζεται η παρουσία εκκρίσεων.

Η σωστή συλλογή των ούρων είναι σημαντική για τη διάγνωση. Η λανθασμένη συλλογή των ούρων προκαλεί λανθασμένη διάγνωση και επακόλουθη άσκοπη θεραπεία. Τα ούρα πρέπει να είναι φρέσκα (εντός 30 λεπτών από την ούρηση). Συλλέγεται μια μέση ροή ούρων.

Κατά την εξέταση των ούρων, εξετάζουμε:

• τα φυσικά χαρακτηριστικά (όγκος, χρώμα, οσμή, θολερότητα, ειδικό βάρος, ωσμωτικότητα)
• βιοχημική σύσταση (αντίδραση pH, πρωτεΐνες, σάκχαρα, κετόνες, λευκοκύτταρα, αίμα, βακτήρια)
• μικροσκοπικό ίζημα
• ποσοτική αξιολόγηση
• μικροβιολογική και κυτταρολογική εξέταση

Κατά την εξέταση του αίματος παρακολουθούνται ο ρυθμός καθίζησης των ερυθροκυττάρων (FW), η C-αντιδρώσα πρωτεΐνη και η γενική αίματος. Μεταξύ των απεικονιστικών μεθόδων χρησιμοποιείται κυρίως η υπερηχογραφία των νεφρών και του ουροποιητικού συστήματος. Αξιολογούνται η θέση, το σχήμα και το μέγεθος των νεφρών.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, χρησιμοποιείται υπολογιστική τομογραφία (CT) των νεφρών. Στα παιδιά μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί στατικό σπινθηρογράφημα νεφρών.

Η τυπική διαδικασία για τη διάγνωση των μη επιπλεγμένων ουρολοιμώξεων στα παιδιά αποτελείται από τα ακόλουθα βήματα:

1. Η παρουσία λοίμωξης του ουροποιητικού συστήματος πρέπει να εξετάζεται ως πιθανή διάγνωση σε κάθε παιδί με ανεξήγητο πυρετό. Διερευνάται τιμή CRP άνω των 20 mg/L μετά από 6 ώρες αυξημένης θερμοκρασίας σώματος.
2. Σε βρέφη και παιδιά με ανεξήγητο πυρετό άνω των 38°C, το δείγμα ούρων πρέπει να εξετάζεται το αργότερο 24 ώρες μετά την αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος.
3. Συνιστάται η εξέταση του δείγματος ούρων με διαγνωστική ταινία. Η χημική και μικροσκοπική εξέταση των ούρων μπορεί να διακρίνει την ουρολοίμωξη από την ασυμπτωματική βακτηριουρία.
4. Πριν από την έναρξη της αντιβιοτικής θεραπείας, λαμβάνεται δείγμα ούρων στο μέσο της ροής για μικροβιολογική εξέταση. Ένα θετικό αποτέλεσμα καλλιέργειας (περισσότερες από 100.000 μονάδες που σχηματίζουν αποικίες σε 1 ml ούρων) επιβεβαιώνει μια λοίμωξη του ουροποιητικού συστήματος. Σε αυτή την περίπτωση, ο γιατρός επιλέγει τη σωστή θεραπεία.

Η απλή φλεγμονή του ουροποιητικού συστήματος αντιμετωπίζεται εύκολα. Με σωστή διάγνωση και θεραπεία, απαιτεί 5-10 ημέρες ανικανότητας για εργασία. Η κατάλληλη θεραπεία και παρακολούθηση του ασθενούς μειώνει την πιθανότητα υποτροπής της νόσου.

Οποιαδήποτε υποτροπή της φλεγμονής απαιτεί ολοκληρωμένη διάγνωση για τον προσδιορισμό της ακριβούς αιτίας της λοίμωξης.

Χρόνια φλεγμονή ή συχνά υποτροπιάζουσα φλεγμονή που προκύπτει ως συνέπεια πρωτοπαθούς νόσου (ουροποιητικού συστήματος, γυναικολογική ή χειρουργική νόσος, μετατραυματική κατάσταση, νευρολογική νόσος).

Στις περισσότερες περιπτώσεις, προκαλεί μειωμένη ποιότητα ζωής για τον ασθενή.

Ποιες οδηγίες πρέπει να ακολουθήσουμε μετά από μια ουρολοίμωξη;

Αφού ξεπεράσουμε τη φλεγμονή του ουροποιητικού συστήματος, είναι σημαντικό να τηρούμε αυστηρή προσωπική υγιεινή. Είναι απαραίτητο να μάθουμε τους κανόνες του σωστού σκουπίσματος μετά τη χρήση της τουαλέτας. Το επόμενο βήμα θα πρέπει να είναι να δώσουμε προσοχή στην υγιεινή κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής.

Όταν κάνετε μπάνιο στη φύση και σε πισίνες, συνιστάται να αδειάζετε την ουροδόχο κύστη πριν και μετά το μπάνιο.

Θα πρέπει να ακολουθούμε ένα καθεστώς κατανάλωσης αλκοόλ καθ' όλη τη διάρκεια της ημέρας. Προστατευόμαστε από τα κρυολογήματα επιλέγοντας τον κατάλληλο ρουχισμό.

Ποια είναι η πρόληψη;

Για να αποφύγετε την ανάπτυξη ουρολοίμωξης, συνιστάται να ακολουθείτε 7 βασικούς κανόνες:

1. Μην συγκρατείτε τα ούρα

Ως γενικός κανόνας, θα πρέπει να ουρείτε τουλάχιστον μία φορά κάθε 3 ώρες. Η συχνή ούρηση βοηθά στην έξοδο των βακτηρίων από το ουροποιητικό σύστημα.

2. Πίνετε άφθονα υγρά

Συνιστάται να πίνετε 1 λίτρο υγρών το πρωί και 1 λίτρο υγρών το απόγευμα. Σε ζεστό καιρό, η πρόσληψη υγρών πρέπει να αυξάνεται. Το απλό νερό, το μεταλλικό νερό ή τα τσάγια χωρίς ζάχαρη θεωρούνται τα πιο κατάλληλα υγρά. Τα ακατάλληλα ποτά περιλαμβάνουν το αλκοόλ και τα ροφήματα με καφεΐνη. Αυτά μπορεί να ερεθίσουν την ουροδόχο κύστη.

3. Μην φοράτε στενά εσώρουχα

Αυτός ο κανόνας ισχύει ιδιαίτερα για τις γυναίκες. Θέλουν να ευχαριστήσουν τους άνδρες και σε πολλές περιπτώσεις φορούν εσώρουχα ταγκό. Με το τρίψιμο, τα βακτήρια μεταφέρονται από την περιοχή του ορθού στο ουροποιητικό σύστημα. Σε αυτή την περίπτωση, ισχύει τότε κυριολεκτικά ότι για την ομορφιά ένας άνδρας υποφέρει.

4. Μην χρησιμοποιείτε αρωματισμένα προϊόντα προσωπικής υγιεινής.

Το αρωματισμένο χαρτί τουαλέτας ή οι σερβιέτες μυρίζουν ωραία, αλλά δεν είναι κατάλληλα για την προσωπική υγιεινή. Ούτε το συμβατικό σαπούνι είναι κατάλληλο για τα οικεία μέρη. Συνιστάται να χρησιμοποιείτε νερό ή ειδικά τζελ για το πλύσιμο.

5. Σωστή χρήση του χαρτιού τουαλέτας

Χρησιμοποιείτε το χαρτί τουαλέτας από μπροστά προς τα πίσω, ποτέ αντίστροφα. Αυτό θα μειώσει τον κίνδυνο μεταφοράς βακτηρίων από τον πρωκτό στην ουρήθρα.

6. Ακολουθήστε τις οδηγίες υγιεινής για τη σεξουαλική επαφή

Κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής, τα βακτήρια μπορούν εύκολα να εισέλθουν στην ουρήθρα, γεγονός που στη συνέχεια προκαλεί πρόβλημα, ειδικά για τις γυναίκες. Για το λόγο αυτό, θα πρέπει να κατουράτε πριν και μετά τη σεξουαλική επαφή για να απαλλαγείτε από τα βακτήρια. Εκτός από τη χρήση της τουαλέτας, θα πρέπει να κάνετε ένα ντους πριν και μετά τη σεξουαλική επαφή. Όπως λένε... Σίγουρο πράγμα.

7. Πάρτε προβιοτικά

Συμπεριλάβετε στη διατροφή σας γιαούρτι, κεφίρ, ξινολάχανο, tempeh και cranberries.