Φλεγμονή των ωοθηκών (ωοφορίτιδα) και φλεγμονή των εξαρτημάτων της μήτρας (αδενίτιδα)

Η φλεγμονή των ωοθηκών που ονομάζεται ωοφορίτιδα είναι μια αρκετά σοβαρή μολυσματική ασθένεια.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, η φλεγμονή προσβάλλει μόνο την ωοθήκη, αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις, η φλεγμονή της σάλπιγγας εμφανίζεται ταυτόχρονα με τη φλεγμονή της ωοθήκης. Ονομάζεται σαλπιγγοωοφορίτιδα ή αδενίτιδα. Είναι μία από τις συχνές φλεγμονώδεις νόσους των γυναικείων γεννητικών οργάνων.

Η αδενίτιδα είναι φλεγμονή των προσφύσεων της μήτρας, δηλαδή των εξαρτημάτων της μήτρας που σχηματίζουν τη σάλπιγγα και την ωοθήκη.

Οι ωοθήκες είναι τα ζευγαρωτά εσωτερικά γεννητικά όργανα της γυναίκας που παράγουν τα θηλυκά γεννητικά κύτταρα ωάρια και την ορμόνη του φύλου οιστρογόνο.

Η σάλπιγγα (tuba uterina) είναι ένα ζευγαρωτό όργανο που συνδέει τη μήτρα με τις ωοθήκες. Έχει σχήμα σωλήνα που βγαίνει από τις γωνίες της μήτρας και καταλήγει σε ένα χωνοειδές φουσκωμένο άκρο που περιβάλλει την ωοθήκη.

Η φλεγμονή των ωοθηκών συνοδεύεται όχι σπάνια από φλεγμονή στην περιοχή των ωοθηκών, σε ολόκληρη την περιοχή της πυέλου, δηλαδή φλεγμονή του βλεννογόνου της μήτρας και των γύρω ιστών.

Συχνά προκαλείται από βακτηριακή λοίμωξη ή είναι αποτέλεσμα χρόνιας πυελικής φλεγμονής.

Ο κίνδυνος φλεγμονής των ωοθηκών αυξάνεται στα πρώτα στάδια της σεξουαλικής ζωής. Σχετίζεται με τη σεξουαλική ζωή και την οικεία υγιεινή.

Οι γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας μεταξύ 20 και 30 ετών προσβάλλονται περισσότερο.

Τα κορίτσια στην εφηβεία ή οι γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση επηρεάζονται λιγότερο συχνά.

Τις περισσότερες φορές η λοίμωξη εξαπλώνεται από τον τράχηλο της μήτρας στη μήτρα, στη συνέχεια στις σάλπιγγες και τέλος στις ωοθήκες. Τελικά, με επιπλοκές, η φλεγμονή μπορεί να εξαπλωθεί στο περιτόναιο και στο κοιλιακό τοίχωμα. Η φλεγμονή αυτή δεν μπορεί να προκύψει από ένα κρυολόγημα, αλλά τα κρυολογήματα συμβάλλουν σημαντικά στην ανάπτυξη της λοίμωξης.

Η ασθένεια προκαλείται από βακτήρια, σπάνια και από ιούς.

Η μόλυνση εισέρχεται στις ωοθήκες και τις σάλπιγγες από διαφορετικές οδούς, είτε ανιούσες είτε κατιούσες.

Η ανιούσα οδός μόλυνσης

Η ανιούσα οδός σημαίνει ότι η λοίμωξη φτάνει από κάτω προς τα πάνω, δηλαδή από τον κόλπο, τη μήτρα στην ωοθήκη.

Ο αιτιολογικός παράγοντας της φλεγμονής μπορεί να υπάρχει στον κόλπο. Μόλις υπερβεί και περάσει τον φραγμό, προκαλεί φλεγμονή. Η πιο συχνή μετάδοση της λοίμωξης είναι η σεξουαλική επαφή.

Η φλεγμονή μπορεί επίσης να εξαπλωθεί μετά τον τοκετό, μετά από αποβολή, μετά από εμμηνορρυσιακή αιμορραγία ή μετά από χειρουργική επέμβαση στον τράχηλο της μήτρας. Ωστόσο, ο τοκετός, η αποβολή και η τοποθέτηση ενδομήτριου σπειράματος είναι από τις λιγότερο συχνές αιτίες φλεγμονής των ωοθηκών.

Κατιούσα οδός μετάδοσης της λοίμωξης

Η κατιούσα οδός είναι όταν η φλεγμονή προέρχεται από απομακρυσμένες εστίες μέσω της αιματικής ή λεμφικής οδού.

Για παράδειγμα, από τον γαστρεντερικό σωλήνα. Από τον εντερικό σωλήνα μεταδίδεται συχνότερα από σκωληκοειδίτιδα, με διαρροή εκκρίματος που προκύπτει μετά από σκωληκοειδίτιδα.

Η αιματική οδός μπορεί να προκαλέσει φλεγμονή με συνεχιζόμενη λοίμωξη στον οργανισμό, συχνά σε χρόνια αμυγδαλίτιδα και σε ανοσοκατεσταλμένες γυναίκες.

Αυτοάνοση ωοφορίτιδα - αυτοάνοση ωοφορίτιδα

Η φλεγμονή των ωοθηκών που προκαλείται από λοίμωξη διακρίνεται από την αυτοάνοση ωοφορίτιδα, η οποία προκαλείται από δυσλειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος.

Το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται στις ωοθήκες. Τις θεωρεί ξένο σώμα, προκαλώντας φλεγμονή, ακόμη και ατροφία (μείωση της λειτουργίας και συρρίκνωσή τους).

Αυτές οι φλεγμονώδεις αλλαγές στις ωοθήκες βλάπτουν τη λειτουργία τους. Τα κύρια συμπτώματα είναι η ακανόνιστη ή απούσα έμμηνος ρύση, οι κοιλιακές κράμπες, το φούσκωμα, η ναυτία.

Η αυτοάνοση ωοθηκίτιδα μπορεί να αποτελεί μέρος ενός αυτοάνοσου συνδρόμου.

Συνήθεις αιτιολογικοί παράγοντες της φλεγμονής των ωοθηκών είναι

• Στελέχη του E. coli
• Proteus
• Εντερόκοκκοι
• Στρεπτόκοκκος
• Σταφυλόκοκκοι
• Neisseria gonorrhoeae - αιτιολογικός παράγοντας της γονόρροιας
• Chlamydia trachomatis

Οι παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν

• Κρυολογήματα
• Ορμονικές διακυμάνσεις
• Κακή υγιεινή
• Συχνό σεξ χωρίς προφυλάξεις
• Αλλαγή σεξουαλικών συντρόφων

Η φλεγμονή των ωοθηκών δεν προκαλείται από ένα κρυολόγημα, το κρυολόγημα είναι μόνο ένας παράγοντας κινδύνου.

Οι γυναίκες με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο.

Για τη φλεγμονή της ωοθήκης, ο πόνος στην κάτω κοιλιακή χώρα είναι χαρακτηριστικός.

Στα αρχικά στάδια της φλεγμονής, ο πόνος μπορεί να είναι πιο ήπιος και περισσότερο σαν τσούξιμο. Αργότερα, όμως, μετατρέπεται σε πιο έντονο, επίμονο πόνο. Εξαρτάται από το πόσο γρήγορα αναπτύσσεται η φλεγμονή.

Τις περισσότερες φορές, ο πόνος εμφανίζεται στη δεξιά πλευρά ή σε ολόκληρη την κάτω κοιλιακή χώρα. Πολύ σπάνια, μπορεί να εμφανιστεί στην αριστερή πλευρά.

Τα κορίτσια στην εφηβεία εμφανίζουν συχνά επαναλαμβανόμενο πόνο στην κάτω κοιλιακή χώρα, τον οποίο παρατηρούν όταν αλλάζουν θέση ή όταν τρέμουν. Ο πόνος εκτοξεύεται στο ιερό οστό, στους μηρούς ή στα μεγάλα χείλη.

Ο πόνος γίνεται πιο έντονος και συνοδεύεται από κράμπες στην κάτω κοιλιακή χώρα.

Η αυξημένη θερμοκρασία του σώματος εμφανίζεται ακανόνιστα και μπορεί να διαρκέσει έως και μία εβδομάδα.

Ο υψηλός πυρετός είναι λιγότερο συχνός σε νεαρές γυναίκες με φλεγμονή των ωοθηκών.

Οιεκκρίσεις από τα γεννητικά όργανα δεν είναι ο κανόνας. Εμφανίζονται σε λιγότερες από τις μισές γυναίκες. Οι εκκρίσεις μπορεί να είναι δύσοσμες, πρασινωπές ή κίτρινου χρώματος.

Ηέμμηνος ρύση τείνει να είναι πιο επώδυνη ακόμη και σε γυναίκες που δεν είχαν υποστεί στο παρελθόν πόνο κατά την έμμηνο ρύση.

Μπορεί επίσης να εμφανιστεί αιμορραγία εκτός του εμμηνορροϊκού κύκλου.

Πόνος κατά τη διάρκεια της συνουσίας.

Γρήγορος σφυγμός.

Έντονος πόνος κατά τη διάρκεια της ωορρηξίας.

Πυρετός σε σοβαρή φλεγμονή που συχνά συνοδεύεται από κόπωση, ρίγη και έλλειψη όρεξης.

Μπορεί επίσης να υπάρχει αίσθημα καύσου ή πόνος κατά την ούρηση.

Συχνή ανάγκη για ούρηση.

Διάρροια ή δυσκοιλιότητα.

Η επίμονη φλεγμονή μπορεί επίσης να οδηγήσει σε απολίνωση των σαλπίγγων, με αποτέλεσμα την υπογονιμότητα. Με τη μερική απολίνωση, υπάρχει υψηλός κίνδυνος έκτοπης εγκυμοσύνης.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να μην υπάρχουν συμπτώματα και η διαγνωσμένη φλεγμονή των ωοθηκών να παραμένει μόνο μετά από μια ξαφνική κρίση πυελικού πόνου.

Ορισμένες φορές τα συμπτώματα είναι ήπια, μόλις και μετά βίας αναγνωρίσιμα.

Η φλεγμονή των ωοθηκών διαγιγνώσκεται από γυναικολόγο βάσει μιας ολοκληρωμένης εξέτασης.

Η ψηλάφηση, η εξέταση με ψηλάφηση μέσω του κόλπου και της κοιλιακής κοιλότητας μπορεί να μην επιβεβαιώσει τη φλεγμονή. Στα αρχικά στάδια της φλεγμονής, η επώδυνη αίσθηση κατά την ψηλάφηση δεν είναι έντονη.

Όταν η φλεγμονή βρίσκεται σε εξέλιξη, οι ωοθήκες είναι ευαίσθητες έως επώδυνες. Αργότερα, παρατηρείται διόγκωση της σάλπιγγας, των ωοθηκών ή της μήτρας, οι οποίες μπορεί να είναι έντονα διογκωμένες και επώδυνες κατά την ψηλάφηση.

Οι εξετάσεις αίματος και ούρων επικεντρώνονται στον αριθμό των λευκών αιμοσφαιρίων, τα οποία είναι αυξημένα στη φλεγμονώδη διαδικασία, και στις τιμές της CRP.

Για την ταυτοποίηση του μολυσματικού παράγοντα, λαμβάνεται τραχηλικό επίχρισμα από τον τράχηλο της μήτρας, εξετάζεται και αποστέλλεται σε εργαστήριο για καλλιέργεια.

Τα επιχρίσματα καλλιέργειας που λαμβάνονται από τον κόλπο και τον τράχηλο της μήτρας είναι 50-70% πανομοιότυπα με τις καλλιέργειες των ωοθηκών.

Η υπερηχογραφική εξέταση της μικρής πυέλου δείχνει φλεγμονώδεις αλλαγές, διόγκωση της ωοθήκης και της σάλπιγγας.

Μια άλλη επεμβατική μέθοδος είναι η ενδοσκοπική εξέταση, η λαπαροσκόπηση. Επιτρέπει τη συλλογή υλικού για εξέταση και μπορεί να αποκαλύψει την αιτία του πυελικού πόνου. Η εξέταση αυτή προσεγγίζεται σε ενήλικες γυναίκες και όχι σε εφήβους και παιδιά.

Οι φλεγμονές των ωοθηκών και των σαλπίγγων εμφανίζονται συχνά ταυτόχρονα.

Η φλεγμονή που επηρεάζει μόνο τις ωοθήκες εμφανίζεται με σκωληκοειδίτιδα ή μετά από μετάδοση της φλεγμονής μέσω αίματος ή λεμφικής μεταφοράς.

Ωστόσο, η μετάδοση της φλεγμονής από τον κόλπο, τη μήτρα, μέσω της σάλπιγγας στην ωοθήκη είναι πιο συχνή.

Ανάλογα με τη διάρκεια της φλεγμονής και τον χαρακτήρα της, η φλεγμονή των ωοθηκών διακρίνεται σε οξεία και χρόνια.

Οξεία φλεγμονή

Η οξεία φλεγμονή είναι αιφνίδια, συνοδεύεται από πόνο στην κάτω κοιλιακή χώρα. Στα έφηβα κορίτσια, η φλεγμονή δεν έχει τόσο έντονη πορεία όσο στις ενήλικες γυναίκες. Χαρακτηριστικό είναι το πρήξιμο της σάλπιγγας και η έντονη ευαισθησία της ωοθήκης κατά την ψηλάφηση.

Χρόνια φλεγμονή

Η χρόνια φλεγμονή είναι λιγότερο έντονη. Συνοδεύεται από διαταραχές της εμμήνου ρύσεως, πόνο κατά τη συνουσία.

Η φλεγμονή μπορεί να εξαπλωθεί από την ωοθήκη στη γύρω περιοχή, ακόμη και στο περιτόναιο. Σε πυώδη φλεγμονή μπορεί να σχηματιστεί απόστημα ή να συσσωρευτεί πύον στο χώρο Douglas.

Η πυώδης φλεγμονή μπορεί να προκαλέσει σταδιακή στένωση της σάλπιγγας έως ότου αυτή κλείσει εντελώς.

Εάν η φλεγμονή παραμείνει χωρίς θεραπεία, μπορεί να προκληθεί βλάβη στην ωοθήκη, με αποτέλεσμα την απουσία εμμήνου ρύσεως - αμηνόρροια.

Η μετάβαση της φλεγμονής στο περιτόναιο μπορεί να οδηγήσει σε εντερική απόφραξη (που ονομάζεται ειλεός), η οποία απαιτεί χειρουργική αντιμετώπιση.

Αν δεν αντιμετωπιστεί και η προοδευτική φλεγμονή της ωοθήκης μπορεί να οδηγήσει σε φλεγμονώδες επινεφρίδιο (απροσδιόριστος όγκος της σάλπιγγας, της ωοθήκης) ή σε σωληνοωοθηκικό απόστημα, μια κοιλότητα γεμάτη πύον στην ωοθήκη. Εάν το απόστημα σπάσει, μπορεί να αναπτυχθεί σήψη (ευρέως γνωστή ως δηλητηρίαση του αίματος), η οποία είναι απειλητική για τη ζωή.

Επιπλοκές

Με τη φλεγμονή των ωοθηκών μπορεί να εμφανιστούν συμφύσεις, αποστήματα και συσσώρευση πύου στην ωοθήκη ή στη σάλπιγγα.

Μια επικίνδυνη συνέπεια της φλεγμονής μπορεί να είναι η στειρότητα, δηλαδή η υπογονιμότητα.

Με συνεχιζόμενη φλεγμονή, η φλεγμονή μπορεί να εξαπλωθεί στη γύρω περιοχή, επηρεάζοντας τα γύρω όργανα και προκαλώντας περαιτέρω επιπλοκές.

Πρόληψη

• Προστατευμένη σεξουαλική επαφή
• Μη αλλαγή σεξουαλικών συντρόφων
• Επαρκής υγιεινή
• Ενίσχυση της ανοσίας

Διαβάστε επίσης:
Κύστειςωοθηκών: Είναι επικίνδυνη η ρήξη; Τι γίνεται στην εγκυμοσύνη;
Καρκίνος ωοθηκών: Πώς να τον εντοπίσετε έγκαιρα; Αίτια και πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί;

Εγκυμοσύνη και γονιμότητα

Εάν η φλεγμονή των ωοθηκών δεν εντοπιστεί και δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως, μπορεί να επηρεάσει τη γονιμότητα.

Ως αποτέλεσμα των ουλών του ιστού και των συμφύσεων, προκαλείται απόφραξη της σάλπιγγας.

Σε περίπτωση μερικής συγκόλλησης ή ουλής της σάλπιγγας, υπάρχει αυξημένος κίνδυνος έκτοπης εγκυμοσύνης.

Μερικές φορές η απόφραξη μπορεί να αφαιρεθεί χειρουργικά. Αυτό θα βοηθήσει στην επίτευξη φυσιολογικής γονιμοποίησης. Εάν οι αποφράξεις αυτές δεν μπορούν να αφαιρεθούν, συνιστάται η ενδομήτρια γονιμοποίηση (IVF), μια τεχνητή γονιμοποίηση κατά την οποία παρακάμπτονται οι φραγμένες σάλπιγγες.

Εάν έχουν υποστεί βλάβη και οι δύο ωοθήκες, η δωρεά ωαρίων και η εξωσωματική γονιμοποίηση παραμένουν οι μόνες επιλογές για να μείνετε έγκυος και να κυοφορήσετε ένα έμβρυο.

Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και της επιβεβαίωσης της φλεγμονής, η φλεγμονή πρέπει να αντιμετωπιστεί. Χορηγούνται αντιβιοτικά τα οποία είναι ήπια και δεν θέτουν σε κίνδυνο το έμβρυο. Η ίδια η θεραπεία μπορεί να είναι μεγαλύτερης διάρκειας και πιο περίπλοκη από ό,τι εκτός εγκυμοσύνης.