Ποιες είναι οι αιτίες, οι κίνδυνοι, η θεραπεία του στραβισμού σε παιδιά, ενήλικες;

Το αλληθώρισμα είναι μια οπτική διαταραχή που βασίζεται στην απώλεια συντονισμού της κίνησης και των δύο ματιών. Είναι μια κατάσταση απόκλισης των ματιών κατά την εξέταση ενός αντικειμένου. Προσοχή, ωστόσο, το αλληθώρισμα δεν είναι μόνο ένα αισθητικό πρόβλημα.

Στραβισμός/ στραβισμός = στραβισμός. στραβισμός - ελληνικά = στραβίζω. στραβός - στραβός, λοξός, λοξός.

Ο εγκέφαλος προσπαθεί να καταστείλει αυτή την κατάσταση, προκειμένου να έχουμε μια σωστή και ευκρινή εικόνα που προκύπτει. Ως εκ τούτου, το ασθενέστερο μάτι το αγνοεί. Πρόκειται για έναν προσαρμοστικό μηχανισμό του κεντρικού νευρικού συστήματος. Ο εγκέφαλος αγνοεί το σήμα από το ασθενέστερο μάτι.

Προκειμένου να αποφευχθεί η διπλωπία, ο εγκέφαλος απενεργοποιεί το ένα μάτι (το ασθενέστερο) και δεν λαμβάνει το σήμα, την εικόνα.

Παρόμοιο φαινόμενο συμβαίνει και στην αμβλυωπία (αμβλυωπία). Αν δεν εντοπιστεί εγκαίρως στα μικρά παιδιά, υπάρχει μόνιμη απώλεια της όρασης στο πάσχον μάτι, και συνεπώς τύφλωση.

Η αλληθωρίτιδα είναι, φυσικά, η αιτία της αμβλυωπίας.

Συχνά αναρωτιέστε σχετικά με:

• Τι προκαλεί στραβισμό στο ένα μάτι;
• Ποια είναι η αιτία του αλληθωρισμού σε νεογέννητα, μικρά μωρά, παιδιά και ενήλικες;
• Τι είναι ο ασυνεπής στραβισμός;
• Πώς διορθώνεται ο στραβισμός; Μπορούν να βοηθήσουν οι ασκήσεις ή είναι απαραίτητη η χειρουργική επέμβαση;
• Πόσος χρόνος χρειάζεται για να αναρρώσετε από τη χειρουργική επέμβαση στραβισμού;

Ο στραβισμός επηρεάζει τα μικρά παιδιά, ακόμη και αμέσως μετά τη γέννηση. Ωστόσο, μπορεί να μην είναι μόνιμος στα νεογέννητα. Εάν επιμένει σε μεγαλύτερα παιδιά, είναι απαραίτητη η εξέταση από ειδικό, εκτός από τον έλεγχο.

Στην παιδική ηλικία, οι δυνατότητες επίλυσης και θεραπείας είναι καλύτερες και έχουν καλές προοπτικές. Από την άλλη πλευρά, στην ενήλικη ζωή, δεν μπορεί πλέον κανείς να αποφύγει τη χειρουργική επέμβαση.

Επομένως, και σε αυτή την περίπτωση έχει σημασία η έγκαιρη λύση και θεραπεία. Ο στραβισμός είναι ένα σοβαρό αισθητικό πρόβλημα. Προκαλεί ψυχολογική πίεση τόσο στο παιδί όσο και στον ενήλικα. Λόγω της οπτικής δυσλειτουργίας, περιορίζει το πάσχον άτομο στις καθημερινές δραστηριότητες.

Τι είναι ο στραβισμός με επαγγελματικούς όρους και συνοπτικά;

Η βάση του στραβισμού είναι η διαταραχή της συνεργασίας και της συντονισμένης κίνησης των δύο οφθαλμών. Πρόκειται για μια παθολογική (νοσολογική) κατάσταση κατά την οποία οι άξονες όρασης των δύο οφθαλμών δεν συναντώνται σε ένα ενιαίο σημείο-στόχο κατά τη διάρκεια της σταθεροποίησης της όρασης.

Η θέση των ματιών είναι ασύμμετρη (άνιση). Ορθοτροπία = συμμετρική ευθεία θέση των ματιών. Ετεροφοβία = διαταραχή της μυϊκής ισορροπίας των ματιών ή και διόφθαλμη (και τα δύο μάτια) όραση.

Ο στραβισμός διακρίνεται σε διάφορες μορφές. Ο βασικός διαχωρισμός είναι σε πρωτογενή και δευτερογενή:

1. Πρωτογενής
   • Λανθάνων και έκδηλος.
     • Ο έκδηλος υποδιαιρείται περαιτέρω σε
       • ασυμπτωματικός (παραλυτικός) - συγγενής ή επίκτητος
       • συνοδός (δυναμικός) - συγκλίνων, ανομοιόμορφος στραβισμός, κάθετος στραβισμός και ειδικές μορφές στραβισμού
     • λανθάνων στραβισμός, ο οποίος είναι ορατός μόνο σε ορισμένες καταστάσεις
2. Δευτερογενής
3. Ανάλογα με τον τύπο της απόκλισης
   • Κάθετος τύπος
   • Οριζόντιος τύπος
   • Στρεπτικός τύπος
4. Με ταυτόχρονη αντιμετάθεση
   • ταυτόχρονη (δυναμική, ίδια προς όλες τις κατευθύνσεις)
   • ασυμβίβαστος (παραλυτικός με αλλαγές στη γωνία ανάλογα με την οπτική γωνία)
5. Κατά πλευρικότητα
   • μονόπλευρη/σταθερή (μόνο το ένα μάτι αλληθωρίζει μόνιμα)
   • εναλλασσόμενη (όταν η σταθεροποίηση εναλλάσσεται μεταξύ των ματιών, με το άλλο μάτι να αλληθωρίζει κάθε φορά)

Μια άλλη μορφή διαχωρισμού είναι με βάση την κατεύθυνση σε:

- Εσωτροπία, όταν ο πάσχων οφθαλμός είναι στραμμένος προς τα μέσα, δηλαδή προς τα μέσα (strabismus convergens).

Περιλαμβάνει πολλές μορφές, όπως συγγενή (βρεφική), επίκτητη, προσαρμοστική (διαθλαστική εσωτροπία), ανώμαλη προσαρμοστική σύγκλιση και εσωτροπία ex anopsia.

- Εξωτροπία όταν ο οφθαλμός κατευθύνεται πλευρικά, δηλαδή προς τα έξω (στραβισμός divergens).

Αναφέρονται επίσης πολλαπλές μορφές, όπως:

• βασικός (σταθερός) - όταν το παιδί αλληθωρίζει κοντά και μακριά
• διαλείπουσα - όταν κοιτάζει στο βάθος
• εξωτροπία ex anopsia (προκαλείται από οπτική αναπηρία ή τραυματισμό, ασθένεια του ενός ματιού)

- ηπαρτροπία, κατά την οποία το μάτι δείχνει κρανιακά, δηλαδή προς τα πάνω (στραβισμός sursumvergens).

- Υποτροπία, όταν ο οφθαλμός στρέφεται ουραία, δηλαδή προς τα κάτω (στραβισμός deosumvergens).

Στον πίνακα παρατίθενται ορισμένοι τύποι στραβισμού με περιγραφές

Το μάτι είναι αισθητήριο όργανο

Χρησιμοποιούμε τα μάτια μας για να αντιληφθούμε έως και το 90% των πληροφοριών του περιβάλλοντός μας. Επομένως, είναι η σημαντικότερη αίσθηση. Με τα μάτια μας αντιλαμβανόμαστε το φως, τα χρώματα, τα σχήματα, την αντίθεση και το βάθος. Αυτό μας επιτρέπει να προσανατολιζόμαστε στο περιβάλλον μας.

Το μάτι έχει ένα αισθητήριο μέρος που συλλέγει πληροφορίες από το περιβάλλον, π.χ. το φως. Το κινητικό μέρος αποτελείται από μύες που είναι σημαντικοί για την κίνηση των ματιών.

Αυτοί οι οφθαλμοκινητικοί μύες, μαζί με τα οφθαλμοκινητικά νεύρα, και το κέντρο στον εγκέφαλο μας επιτρέπουν να πλοηγούμαστε στο χώρο κινούμενοι.

Ο βολβός (σφαίρα) του ματιού έχει μέγεθος περίπου 24 χιλιοστά (στο μάτι του ενήλικα) και σφαιρικό σχήμα. Η σύνθεσή του είναι πολύπλοκη και χρησιμοποιεί φωτοευαίσθητα κύτταρα, δηλαδή κωνία και ραβδία, για την αντίληψη του φωτός. Αυτά μεταφέρουν περαιτέρω την αντίληψη μέσω των οπτικών νεύρων στον εγκέφαλο. Αυτό γίνεται και από τα δύο μάτια ταυτόχρονα.

Η αντίληψη του κόσμου, του περιβάλλοντος, του χώρου, του βάθους του και της συνολικής τρισδιάστατης αντίληψης, εξασφαλίζεται από την αλληλεπίδραση των δύο ματιών.

Συγκεντρωνόμαστε, σταθεροποιούμε το βλέμμα μας και αντιλαμβανόμαστε. Από τις δύο εικόνες, ο εγκέφαλος συσχετίζει τη μία, και μάλιστα από τα ακριβή μοτίβα που "εμφανίζονται" στον αμφιβληστροειδή.

Αυτή είναι η διόφθαλμη όραση.

Πώς είναι στα παιδιά;

Μετά τη γέννηση, το μωρό δεν αντιλαμβάνεται τον κόσμο χρωματικά, καθώς οι ακτίνες πέφτουν περιφερειακά και όχι κεντρικά στο κίτρινο σημείο. Συνεπώς, μετά την 4η εβδομάδα αρχίζει να εμφανίζεται η μονοφθαλμική όραση.

Φτάνουμε στη διόφθαλμη όραση σε ηλικία περίπου 3 μηνών.

Η ανάπτυξη της όρασης συνεχίζεται στο παιδί μέχρι την ηλικία των 6-9 ετών περίπου.

Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό να ανιχνεύσουμε το στραβοκοίταγμα και να το επιλύσουμε μέχρι αυτή τη στιγμή. Ο εγκέφαλος πρέπει να είναι σε θέση να αντιλαμβάνεται τον κόσμο και από τα δύο μάτια για να αποφύγει το "κλείσιμο" του ενός ματιού.

Εάν το οπτικό κέντρο λάμβανε δύο διαφορετικά μοτίβα, θα προέκυπτε διπλωπία.

Εμείς δεν βλέπουμε τη θάμβωση και το παιδί δεν μπορεί καν να την περιγράψει. Επομένως, είναι απαραίτητο να παρακολουθείται η ανάπτυξη και η ποιότητα της όρασης με γιατρό (στην προκειμένη περίπτωση παιδίατρο) και, αν η όραση είναι μειωμένη, με οφθαλμίατρο.

Η αλληθωρίτιδα, από την άλλη πλευρά, είναι ορατή εξωτερικά και προκαλεί σημαντικά προβλήματα στο παιδί, ιδίως σε ένα ομαδικό περιβάλλον, όπου συχνά γίνεται στόχος χλευασμού. Ο χλευασμός όμως δεν είναι το τέλος του προβλήματος. Το παιδί αδυνατεί να λάβει ακριβείς πληροφορίες από το περιβάλλον, γεγονός που οδηγεί σε περαιτέρω δυσκολίες.

Ο στραβισμός εμφανίζεται στα παιδιά σε ποσοστό περίπου 4-6%.

Ανάλογα με την περίοδο, διακρίνεται σε:

1. συγγενή και βρεφικό στραβισμό - παρουσιάζεται από τη γέννηση έως την έναρξη μέχρι τον 6ο μήνα της ζωής
2. επίκτητος - εμφανίζεται μεταξύ του 1ου και του 3ου έτους της ζωής, συχνότερα ως επίκτητη εσωτροπία

Ο στραβισμός μπορεί να είναι φανερός (εκδηλωμένος) ή συγκαλυμμένος (λανθάνων, εμφανίζεται μόνο σε ορισμένες καταστάσεις). Είναι σημαντικό να διαγνωστεί η κατάσταση αυτή όσο το δυνατόν νωρίτερα στα παιδιά. Το βέλτιστο είναι μέχρι την ηλικία των 7 ετών.

Αυτό συμβαίνει λόγω του κινδύνου επιμονής της αμβλύτητας και μόνιμης οπτικής εξασθένησης.

Τι προκαλεί το στραβισμό; Πρόκειται για μια διαφορετική ομάδα καταστάσεων. Σε ορισμένες περιπτώσεις, δεν μπορεί να εντοπιστεί σαφής αιτία.

Επίσης, στην περίπτωση αυτής της νόσου, βέβαια, αναφέρεται η λεγόμενη πολυπαραγοντική δράση, στην οποία συναντώνται διάφοροι παράγοντες.

Οι πιο συνηθισμένες αιτίες που προκαλούν στραβισμό περιλαμβάνουν:

• διαθλαστικά σφάλματα του οφθαλμού - μη διορθωμένα σφάλματα
• μάτια με διαφορετικά διοπτρικά σφάλματα
• μονόπλευρη διαταραχή της οπτικής οξύτητας (καταρράκτης, ασθένεια του αμφιβληστροειδούς)
• υπανάπτυκτοι μύες της κίνησης των ματιών
• μειωμένη λειτουργία των οφθαλμοκινητικών μυών
• άλλες συγγενείς παθήσεις του οφθαλμού και του οφθαλμικού κόγχου (ανωμαλίες μεγέθους και σχήματος)
• οφθαλμικές παθήσεις όπως καταρράκτης, φλεγμονή
• τραυματισμοί των ματιών και του κεφαλιού
• διαβήτης και άλλα μεταβολικά νοσήματα
• διαταραχές του θυρεοειδούς
• υψηλή αρτηριακή πίεση
• εκφυλιστικές ασθένειες όπως η σκλήρυνση κατά πλάκας
• ασθένειες του εγκεφάλου
• σύνδρομο Down
• υδροκέφαλος
• εγκεφαλική παράλυση
• εγκεφαλικό επεισόδιο ή θρόμβωση στο οπτικό κέντρο, μάτι
• φλεγμονή του εγκεφάλου - εγκεφαλίτιδα, μηνιγγίτιδα
• όγκος - στον εγκέφαλο και γύρω από το μάτι
• πρόωρα νεογνά
• βλάβη στο έμβρυο/παιδί κατά τη γέννηση, εγκυμοσύνη
• τοξική έκθεση - τοξίνη αλλαντίασης, αλκοολισμός

Ένα παράδειγμα είναι ο διαχωρισμός των αιτιών των οφθαλμοκινητικών διαταραχών:

• νευρογενείς διαταραχές - νευρική αιτία
  • διαταραχές των κρανιακών νεύρων, των πυρήνων και των οδών τους
  • σε άλλες εγκεφαλικές διαταραχές
  • και άλλες
• μυογενείς διαταραχές - μυϊκή αιτία
  • νόσος του Graves-Basedow (υπερπαραγωγή θυρεοειδικών ορμονών)
  • μυασθένεια gravis
  • σκλήρυνση κατά πλάκας
  • και άλλες

Ματιές στα νεογέννητα, τα μικρά μωρά και τα βρέφη;

Η κατάσταση αυτή συνήθως διορθώνεται μέσα σε λίγους μήνες ακόμη και χωρίς την απαραίτητη παρέμβαση και θεραπεία. Το παιδί δεν μπορεί να σταθεροποιήσει την εικόνα και με τα δύο μάτια ταυτόχρονα. Τα μάτια του εναλλάσσονται όταν κοιτάζει, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει στραβισμό.

Ωστόσο, εάν επιμένει για περισσότερο από 6 μήνες, είναι απαραίτητη η εξέταση (από παιδίατρο και οφθαλμίατρο).

Ο στραβισμός των ματιών εμφανίζεται επίσης, για παράδειγμα, όταν το παιδί είναι άρρωστο ή έχει ξεπεράσει πυρετό.

Αναφέρεται ότι τις περισσότερες φορές πρόκειται για αμοιβαία δυσλειτουργία των οφθαλμικών μυών. Πλέον είναι πιθανές και διάφορες νευρογενείς αιτίες.

Τα συμπτώματα του στραβισμού είναι γνωστά σε όλους. Πρόκειται για μια κατάσταση που είναι ορατή εξωτερικά, γι' αυτό και αποτελεί επίσης σημαντικό αισθητικό πρόβλημα για τους ανθρώπους. Αλλά το πρόβλημα δεν τελειώνει εκεί.

Το αλληθώρισμα μπορεί να είναι μόνιμο, αλλά μπορεί επίσης να είναι διαλείπον, εμφανιζόμενο μόνο σε ορισμένες καταστάσεις. Στις περισσότερες περιπτώσεις, το πρόβλημα εμφανίζεται ήδη από την παιδική ηλικία.

Στα παιδιά, το πρόβλημα είναι συνήθως ότι το ένα μάτι είναι προσηλωμένο σε ένα αντικείμενο. Το άλλο μάτι κινείται πλάγια, είτε προς τη μύτη, είτε προς τα πάνω, είτε προς τα κάτω, είτε προς την αντίθετη κατεύθυνση από τη μύτη, μακριά από το πρόσωπο.

Η επίκτητη μορφή μπορεί, βέβαια, να εμφανιστεί στην ενήλικη ζωή και να αποδοθεί σε διάφορες παθήσεις, όπως αναφέρεται στα αίτια. Ο ξαφνικά εμφανιζόμενος στραβισμός μπορεί να είναι σύμπτωμα άλλης σοβαρής ασθένειας.

Προσοχή, η ξαφνική εμφάνιση στραβισμού μπορεί να αποτελεί ένδειξη οξείας νόσου.

Οι μεταβολές στην κίνηση των ματιών μπορεί να εκδηλώνονται με την κίνηση των ματιών το ένα προς το άλλο, σαν να συγκλίνουν οι άξονές τους. Μπορεί όμως να συμβαίνει και το αντίθετο, όταν αποκλίνουν χρονικά όταν κοιτάζουν ένα αντικείμενο.

Παραδείγματα αποτελούν οι τυπικές αποκλίσεις που μπορούν να καθορίσουν τη μορφή...

Εσοτροπία / συγκλίνοντα στραβισμό

Ο συγκλίνων συνοδός στραβισμός είναι ο πιο συνηθισμένος τύπος στη βρεφική ηλικία. Το μάτι είναι στραμμένο προς τη μύτη. Πρόκειται για έναν έκδηλο τύπο στον οποίο ο στραβισμός είναι παρών ανά πάσα στιγμή.

Τα μάτια μπορεί να αλληθωρίζουν εναλλάξ.

Η κύρια αιτία σε αυτή την περίπτωση είναι ένα μη διορθωμένο διαθλαστικό σφάλμα των ματιών, με την έννοια της μυωπίας.

Η διόρθωση απαιτεί διόρθωση του σφάλματος (γυαλιά). Αυτά μπορούν να βοηθήσουν μερικώς, αλλά και πλήρως. Τα μάτια θα βρίσκονται τότε σε παράλληλη θέση χωρίς απόκλιση.

Εάν η λύση με τα γυαλιά δεν βοηθάει αρκετά, προστίθεται χειρουργική λύση.

Εξωτροπία / συνοδός αποκλίνων στραβισμός

Σε αυτή την περίπτωση, ο στραβισμός των ματιών κατευθύνεται προς τα πάνω, προς το μέτωπο. Πρόκειται για έναν λιγότερο συχνό τύπο.

Η απόκλιση μπορεί να είναι η ίδια όταν κοιτάζεται από διαφορετικές αποστάσεις (βασικός αποκλίνων στραβισμός), αλλά και διαφορετική. Ο στραβισμός επηρεάζει το ένα ή και τα δύο μάτια.

Ο στραβισμός του ενός ματιού αλλά και των δύο ματιών.

Παραλυτικός / ασυμβίβαστος στραβισμός

Περιλαμβάνει μια ευρεία ομάδα αιτιών, που κυμαίνονται από νευρολογικές έως μυϊκές κ.ο.κ. Η απόκλιση προκύπτει από διαταραχή της κινητικότητας των μυών του οφθαλμικού κόγχου, προς την κατεύθυνση του κατεστραμμένου μυός.

Το μάτι κατευθύνεται προς το σημείο όπου υπάρχει το πρόβλημα.

Συχνά πρόκειται για πάρεση (παράλυση) του III, IV ή VI κρανιακού νεύρου.

Ποια είναι τα άλλα πιθανά συνοδά συμπτώματα;

Εκτός από την αισθητική και την ψυχολογική δυσφορία, τα άτομα που αλληθωρίζουν αντιμετωπίζουν διάφορες δυσκολίες. Αυτές προκύπτουν από τη διαταραχή της όρασης και της αντίληψης του περιβάλλοντος, του βάθους, του χώρου κ.λπ.

Παραδείγματα περιλαμβάνουν ένα παιδί που προσκρούει επανειλημμένα σε αντικείμενα γύρω του ή πέφτει από σκάλες.

Δυσκολίες που σχετίζονται με τον στραβισμό:

• στραβισμός ματιών/ματιών, σύγκλιση ("διασταύρωση των ματιών"), κύλιση, διαταραχή της κίνησης των ματιών
• διαταραγμένη αντίληψη του χώρου, πρόσκρουση σε αντικείμενα, δυσκολία στο ανέβασμα σκαλοπατιών
• διπλωπία
• φωτοτυφλότητα
• κλίση του κεφαλιού κατά την προσπάθεια σταθεροποίησης του βλέμματος και στροφή του κεφαλιού, π.χ. και κατά την παρακολούθηση τηλεόρασης
• το άνοιγμα των ματιών είναι εμφανώς ευρύ
• άρνηση ανάγνωσης
• πονοκέφαλος
• ζάλη
• εμετός
• πόνος στα μάτια
• διαθλαστικά σφάλματα, μερικές φορές με μεγάλες διοπτρίες και διοπτρική διαφορά
• αυξημένη κόπωση και πιο γρήγορη κόπωση των ματιών

Η έγκαιρη διάγνωση της νόσου έχει μεγάλη σημασία για την προστασία της μελλοντικής ποιότητας της όρασης του παιδιού. Η παραμέληση και το άλυτο πρόβλημα της στραβής όρασης οδηγεί σε αμβλύτητα.

Στην παιδική ηλικία, οι τακτικές ιατρικές εξετάσεις είναι σημαντικές και για το λόγο αυτό. Αρχικά με ένα γενικό γιατρό για παιδιά και εφήβους, δηλαδή έναν παιδίατρο. Σε περίπτωση προβλήματος, επίσης με έναν ειδικό, δηλαδή έναν οφθαλμίατρο.

Φυσικά, το ιατρικό ιστορικό είναι σημαντικό (προβλήματα που περιγράφονται από το ίδιο το άτομο). Ωστόσο, τα μικρά παιδιά δεν είναι ακόμη σε θέση να ονομάσουν τα προβλήματά τους.

Μια οφθαλμολογική εξέταση περιλαμβάνει, για παράδειγμα:

• στραβολογική εξέταση, η οποία καθορίζει το σχήμα, τη θέση και την κινητικότητα των ματιών (κινητικότητα)
• εξέταση της οπτικής οξύτητας, με διάφορα βοηθήματα, οπτομετρία κ.λπ.
• εξέταση για τη μέτρηση της κίνησης και της απόκλισης των ματιών
• εξέταση του πρόσθιου τμήματος του οφθαλμού
• εξέταση του οφθαλμικού υποβάθρου

Στην επίκτητη μορφή, ιδίως στην ενήλικη ζωή, διενεργούνται και άλλες εξετάσεις (νευρολογικές, αξονική τομογραφία, μαγνητική τομογραφία, ηλεκτροεγκεφαλογράφημα, ηλεκτρομαγνητικό πεδίο, εξετάσεις αίματος, ηλεκτροκαρδιογράφημα και άλλες, ανάλογα με τα συνοδά προβλήματα).

Η ανίχνευση των ομάδων κινδύνου είναι επίσης σημαντική και θα πρέπει να λαμβάνεται μέριμνα ώστε να εξασφαλίζεται η ενδελεχής εξέτασή τους:

• στραβισμός στους γονείς
• διαθλαστικά σφάλματα στους γονείς
• παρουσία τεμπέλικου ματιού
• παθήσεις του αμφιβληστροειδούς
• νευρολογικά νοσήματα, εγκεφαλικό επεισόδιο, υψηλή αρτηριακή πίεση, διαβήτης
• και άλλα

Ρωτάτε: Πώς να εξαλείψετε το στραβοκοίταγμα; Διαβάστε στη θεραπεία.