Τι είναι η κοξαρθρίτιδα, ποιες είναι οι αιτίες, τα συμπτώματα και η διάγνωσή της;

Η οστεοαρθρίτιδα προσβάλλει κυρίως τις μεγαλύτερες αρθρώσεις του μυοσκελετικού συστήματος, όπως η άρθρωση του ισχίου.

Η άρθρωση του ισχίου

Η άρθρωση του ισχίου ονομάζεταιτεχνικά articulatio coxae. Είναι μία από τις μεγαλύτερες και σημαντικότερες αρθρώσεις του ανθρώπινου σώματος.

Πρόκειται για μια απλή σφαιρική άρθρωση που αποτελείται από δύο κύρια οστικά στοιχεία. Το σφαιρικό άκρο του μηριαίου οστού (μηριαίο οστό) προσαρμόζεται σε μια υποδοχή στο οστό της λεκάνης (ακέφαλο).

Τα μέρη που εφάπτονται των οστών καλύπτονται και προστατεύονται από υαλώδη χόνδρο. Η σταθερότητα της άρθρωσης παρέχεται από τις γύρω μαλακές δομές, τους μύες, τους ισχυρούς συνδέσμους και την αρθρική κάψα.

Η κίνηση και η κινητικότητα της άρθρωσης του ισχίου παρέχεται από μυϊκές ομάδες από τη σπονδυλική στήλη, τη λεκάνη, το μηρό και τους γλουτούς. Η κινητικότητα της άρθρωσης του ισχίου είναι επαρκής παρά τη δύναμή της.

Η κινηματική της άρθρωσης του ισχίου αποτελείται από κάμψη (κίνηση προς τα εμπρός), έκταση, προσαγωγή, απαγωγή και περιστροφή (περιστροφική κίνηση).

Οστεοαρθρίτιδα

Η οστεοαρθρίτιδα είναι μια νόσος των αρθρώσεων κατά την οποία διαταράσσεται η ισορροπία μεταξύ της παραγωγής (σύνθεσης) και της αποδόμησης των συστατικών του αρθρικού χόνδρου. Πρόκειται για μια μη φλεγμονώδη εκφυλιστική διαδικασία που οδηγεί στην προοδευτική καταστροφή των δομών του χόνδρου.

Παρατηρείται απώλεια του θρεπτικού αρθρικού υγρού εντός της άρθρωσης, βλάβη των γύρω μαλακών δομών και σχηματισμός οστεοφύτων (οστικές αναπτύξεις) στα άκρα των αρθρικών επιφανειών. Η πορεία της αρθροπάθειας είναι σταδιακή και συνήθως αργά εξελισσόμενη.

Κατ' εξαίρεση, μπορεί να είναι ταχέως εξελισσόμενη. Η κύρια εκδήλωση της αρθροπάθειας είναι ο πόνος μέσα και γύρω από την άρθρωση και η μειωμένη κινητικότητα.

Η κοξάρθρωση είναι η πιο συχνή νόσος της άρθρωσης του ισχίου και ένας από τους πιο κοινούς τύπους αρθρίτιδας στο ανθρώπινο σώμα.

Η συχνότητα εμφάνισης της κοξαρθρίτιδας αυξάνεται με την ηλικία. Περίπου το 80% των ατόμων άνω των 70 ετών προσβάλλονται από αυτή την εκφυλιστική νόσο των αρθρώσεων.

Η οστεοαρθρίτιδα μπορεί να αποτελέσει αιτία ανικανότητας για εργασία, αλλά και λόγο λήψης σύνταξης αναπηρίας. Εξαρτάται από την υγεία του ασθενούς, την έκταση της νόσου και τις πιθανές επιπλοκές των εργασιακών δραστηριοτήτων.

Στην περίπτωση της οστεοπόρωσης, ο βαθμός ανικανότητας καθορίζεται με εξέταση και ιατρική συμβουλή, αλλά κυρίως με αντικειμενικά κλινικά ευρήματα και πυκνομετρική εξέταση (μέτρηση της οστικής μάζας).

Ανάλογα με την αιτιολογία, η κοξαρθρίτιδα διακρίνεται σε πρωτοπαθή και δευτεροπαθή.

Η πρωτοπαθής αρθροπάθεια προκύπτει χωρίς προφανή αιτία. Γενετικοί παράγοντες, η ηλικία, ο τρόπος ζωής και η μακροχρόνια επιβάρυνση της άρθρωσης παίζουν σημαντικό ρόλο.

Η δευτεροπαθής coxarthrosis είναι αποτέλεσμα άλλων παρουσιαζόμενων διαταραχών και ασθενειών, όπως η συγγενής δυσπλασία του ισχίου, η υπερκινητικότητα ή φλεγμονώδεις και μεταβολικές παθήσεις του μυοσκελετικού συστήματος (π.χ. νόσος Bechterev).

Αιτίες και παράγοντες της κοξαρθροπάθειας:

• Μακροχρόνια σωματική υπερχρήση της άρθρωσης
• Φθορά της άρθρωσης
• Μεγαλύτερη ηλικία
• Γενετικός παράγοντας
• Ακατάλληλα στερεότυπα κίνησης
• Ανισορροπία του μυοσκελετικού συστήματος
• Επαγγελματικός αθλητισμός
• Γυναικείο φύλο
• Μηχανική βλάβη, τραύμα
• Επίδραση της διατροφής και του υπερβολικού βάρους
• Διαταραχές της νεύρωσης των αρθρώσεων
• Συγγενείς ανωμαλίες
• Φλεγμονές της άρθρωσης

Τα συμπτώματα και τα σύνδρομα της αρθροπάθειας εξαρτώνται από το συγκεκριμένο στάδιο και την πορεία της νόσου.

Το πρώτο σύμπτωμα είναι συνήθως ένας ήπιος αμβλύς πόνος που εμφανίζεται με μεγαλύτερη σωματική άσκηση.

Συχνά παρουσιάζονται επίσης μυϊκές ανισορροπίες γύρω από την άρθρωση - υπερδιάταση, βράχυνση ή εξασθένηση των μυών. Είναι επίσης δυνατόν να εντοπιστεί μυϊκός σπασμός - δύσκαμπτες επώδυνες μυϊκές ίνες.

Στο επόμενο στάδιο της κοξαρθρίτιδας, ο πόνος είναι παρών ακόμη και με μικρή άσκηση, στατικό φορτίο, παρατεταμένη ορθοστασία ή καθιστή θέση.

Στα πιο προχωρημένα στάδια, ο πόνος κατά την ανάπαυση και τη νύχτα είναι συνηθισμένος, χωρίς καμία επιβάρυνση της άρθρωσης. Μπορεί να εμφανιστεί νευρική καταπίεση που προκαλείται από τη διόγκωση των δομών της άρθρωσης.

Το είδος του πόνου μπορεί να ποικίλλει ανάλογα με τη θέση, την κίνηση, τις αλλαγές στην πίεση ή τον καιρό.

Στα ανώτερα στάδια, υπάρχει περιορισμός της κινητικότητας της άρθρωσης σε ακραίες θέσεις και η λειτουργία της ίδιας της άρθρωσης είναι υποβαθμισμένη.

Καθώς η εκφυλιστική διαδικασία εξελίσσεται, μπορεί να υπάρξει πλήρης απώλεια της κινητικότητας των αρθρώσεων. Ο ασθενής αρχίζει να χάνει την προσβεβλημένη άρθρωση κατά τη διάρκεια της σωματικής δραστηριότητας.

Στη συνέχεια, είναι συχνή η παρουσία εκτεταμένων μυϊκών και μυοσκελετικών ανισορροπιών και η ατροφία (σπατάλη) των μυών γύρω από την αχρησιμοποίητη άρθρωση.

Τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα της κοξαρθρίτιδας είναι:

• Αμβλύς πόνος στην άρθρωση του ισχίου
• Πόνος στους μύες γύρω από την άρθρωση
• Επιδείνωση του πόνου με αυξημένη σωματική άσκηση
• Ανήσυχος νυχτερινός πόνος
• Περιορισμός της κίνησης στην άρθρωση
• Αίσθημα ξηρότητας και τριβής στο εσωτερικό της άρθρωσης
• Επιδείνωση του πόνου όταν αλλάζει ο καιρός

Η διάγνωση της οστεοαρθρίτιδας συνίσταται κυρίως στη λήψη γενικού ιστορικού του ασθενούς, σε μια ολοκληρωμένη κινησιολογική ανάλυση και στην ψηλάφηση της άρθρωσης.

Ο ορθοπεδικός χειρουργός εξετάζει τη σταθερότητα της άρθρωσης, την κινητικότητά της, την αντοχή και την κινητικότητα σε διάφορες ακραίες θέσεις.

Η βασική διαγνωστική διαδικασία είναι η ακτινολογική εξέταση, η οποία εκτιμά αντικειμενικά και δομικά την τρέχουσα κατάσταση και την έκταση της βλάβης της άρθρωσης.

Σύμφωνα με την ακτινογραφία, η αρθρίτιδα χωρίζεται σε 4 κύρια στάδια. Τα 4 τελευταία στάδια είναι τα χειρότερα από άποψη εξέλιξης και σταδίου της νόσου.

Συχνά, οι βαθμίδες 3 και 4 αποτελούν ενδείξεις για χειρουργική θεραπεία, αλλά αυτό δεν είναι πάντα ο κανόνας. Ο υποκειμενικός πόνος του ασθενούς και η τρέχουσα λειτουργία και κινητικότητα της άρθρωσης του ισχίου είναι σημαντικά για την επιλογή του είδους της θεραπείας.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, η κοξαρθροπάθεια βαθμού 2 αποτελεί ήδη ένδειξη για χειρουργική επέμβαση. Αυτό εξαρτάται πάντα από τη συμφωνία μεταξύ του γιατρού και του ασθενούς.

Οι γιατροί και οι ασθενείς συχνά τείνουν αρχικά προς τη συντηρητική θεραπεία. Η συντηρητική θεραπεία είτε θα βοηθήσει την κατάσταση του ασθενούς είτε θα αποτελέσει προετοιμασία για χειρουργική θεραπεία.

Χαρακτηριστικό γνώρισμα της πορείας της αρθροπάθειας είναι η σταδιακή, αργή εξέλιξή της, που εναλλάσσεται μεταξύ μιας φάσης σχετικής ηρεμίας χωρίς σημαντικά προβλήματα και μιας περιόδου αποσυμφόρησης και επιδείνωσης.

Εάν η πορεία της νόσου είναι παρατεταμένη με συχνές φάσεις αποσυμφόρησης παρά τη συντηρητική θεραπεία, θα πρέπει να εξεταστεί το ενδεχόμενο χειρουργικής αντιμετώπισης και ολικής αντικατάστασης ισχίου - ενδοπρόθεσης.

Η κατάσταση της αρθροπάθειας χωρίζεται σε 4 βασικές ταξινομήσεις ανάλογα με τη διαγνωστική ακτινογραφία:

1. Βαθμός 1: Παρατηρείται ελαφρά στένωση του αρθρικού διαστήματος και έναρξη σχηματισμού οστεοφύτων - οστικών αναπτύξεων κατά μήκος της άρθρωσης.
2. Βαθμός: Η στένωση του αρθρικού διακένου είναι πιο εμφανής μαζί με πιο προχωρημένο σχηματισμό οστεοφύτων. Οι αλλαγές στη δομή του χόνδρου είναι εμφανείς.
3. Βαθμός: Σημαντική στένωση της αρθρικής σχισμής, σχηματισμός μεγαλύτερων οστεοφύτων, ενδοαρθρικές κύστεις και ανάπτυξη αρχικών παραμορφώσεων της άρθρωσης.
4. Βαθμός: Στο τελευταίο στάδιο, εξαφάνιση της αρθρικής σχισμής, παρουσία μεγάλων οστεοφύτων και προχωρημένες παραμορφώσεις της άρθρωσης. Η παρουσία αγκύλωσης - εξαφάνιση της άρθρωσης - είναι επίσης πιθανή.