Τι είναι η ροδόχρου ακμή - ροδόχρου ακμή; Ποιες είναι οι αιτίες, τα συμπτώματά της (κηλίδες στο πρόσωπο);

Η ροδόχρου ακμή, μια χρόνια φλεγμονή του δέρματος, προσβάλλει τη συντριπτική πλειονότητα των ενηλίκων. Πολύ σπάνια, μπορεί να εμφανιστεί και σε παιδιά. Οι περισσότεροι ασθενείς είναι ηλικίας 36-50 ετών, αλλά τα συμπτώματα της ροδόχρου ακμής μπορούν να εμφανιστούν σε οποιαδήποτε ηλικία.

Η ροδόχρου ακμή - αλλιώς γνωστή και ως ροδόχρους ακμή.

Πρόκειται για μια σχετικά συχνή ασθένεια με επιπολασμό 5-10%. Οι γυναίκες προσβάλλονται συχνότερα, αλλά η ροδόχρου ακμή παρατηρείται και στους άνδρες. Οι λευκοί και οι μογγόλοι διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης κρουσμάτων.

Οι συνήθεις περιοχές προσβολής περιλαμβάνουν:

• το κεντρικό τμήμα του προσώπου
• το τριχωτό της κεφαλής
• ο λαιμός
• το άνω μέρος του θώρακα
• σπανιότερα τα άκρα

Η ροδόχρους ακμή ως δερματική νόσος μπορεί επίσης να σχετίζεται με άλλες συστηματικές νόσους.

Στις συνήθεις συνοδές νόσους περιλαμβάνονται:

• διάφορες τροφικές δυσανεξίες, όπως η κοιλιοκάκη
• αλλεργίες σε εισπνεόμενα μέσα
• προδιάθεση για ατοπία
• χρόνιες παθήσεις του αναπνευστικού συστήματος, όπως το βρογχικό άσθμα
• ασθένειες του πεπτικού συστήματος ή μεταβολικές ασθένειες, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης ή η υπερλιπιδαιμία
• νόσος του Alzheimer και νόσος του Parkinson
• ρευματοειδής αρθρίτιδα
• σκλήρυνση κατά πλάκας

Η υπερλιπιδαιμία, η αρτηριακή υπέρταση, ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου Ι ή η κοιλιοκάκη είναι σοβαρές ασθένειες στις οποίες μπορεί να εμφανιστούν μέτριες έως σοβαρές μορφές ροδόχρου ακμής.

Η ροδόχρου ακμή είναι μια νόσος που μπορεί να χαρακτηριστεί ως η λεγόμενη ψυχοφυσιολογική διαταραχή. Αυτό σημαίνει ότι πρόκειται κυρίως για μια δερματική νόσο, αλλά η πορεία και η σοβαρότητά της μεταβάλλονται από ψυχοσωματικούς παράγοντες, όπως το στρες και τα συναισθήματα.

Η άμεση αιτία της νόσου δεν έχει ακόμη αποσαφηνιστεί πλήρως. Η εμφάνιση της νόσου εξαρτάται κυρίως από μια διαταραχή της έμφυτης ανοσίας, του αγγειακού συστήματος (αγγειακή υπεραντιδραστικότητα), του νευρικού συστήματος, σε συνδυασμό με τη δυσλειτουργία της λειτουργίας του προστατευτικού φραγμού του δέρματος.

Οι εκλυτικοί παράγοντες είναι εξωτερικοί παράγοντες, ιδίως:

• συχνή έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία - τα άτομα με φωτότυπο Ι-ΙΙΙ (δηλαδή πολύ ανοιχτόχρωμο δέρμα) διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο
• έκθεση του δέρματος σε υπερβολική θερμότητα
• βαριά σωματική άσκηση
• στρες
• τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε ισταμίνη
• μπαχαρικά, πικάντικα φαγητά
• καφεΐνη
• αλκοόλ
• τοπικά προϊόντα κατά της ακμής και των ρυτίδων
• χημικά πίλινγκ και μικροδερμοαπόξεση
• εφαρμογή τοπικών ή συστηματικών κορτικοστεροειδών, τα οποία χρησιμοποιούνται εδώ και πολύ καιρό, ιδίως για τη θεραπεία της σμηγματορροϊκής δερματίτιδας

Η οικογενειακή επίπτωση, δηλαδή η κληρονομικότητα της νόσου, ανέρχεται σε ποσοστό έως και 15%. Ωστόσο, το γονίδιο που φέρει τον κώδικα για τη ροδόχρου ακμή δεν έχει ακόμη εντοπιστεί.

Η λειτουργία φραγμού της ανώτερης στιβάδας του δέρματος (κεράτινη στιβάδα) διαταράσσεται από τους προαναφερθέντες εξωτερικούς παράγοντες στην επιφάνεια του δέρματος. Η διαταραχή αυτού του καλύμματος επιτρέπει σε ξένες ουσίες να διεισδύσουν στο δέρμα.

Με την ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος για την καταπολέμηση αυτών των παθογόνων παραγόντων, αρχίζει να αναπτύσσεται φλεγμονή. Αυτό αυξάνει περαιτέρω την ευαισθησία του δέρματος.

Η αυξημένη συγκέντρωση και δραστηριότητα των φλεγμονωδών ενζύμων και των προφλεγμονωδών πεπτιδίων στο δέρμα προκαλεί την υπεραντιδραστικότητα των αιμοφόρων αγγείων, η οποία έχει ως αποτέλεσμα τη διαστολή των αιμοφόρων αγγείων στο δέρμα.

Τα διασταλμένα αιμοφόρα αγγεία έχουν αυξημένη διαπερατότητα του αγγειακού τους τοιχώματος, γεγονός που προάγει περαιτέρω τη φλεγμονώδη αντίδραση και εξέλιξη.

Αυτή η διαδικασία οδηγεί σε συσσώρευση νερού μεταξύ των κυττάρων και οίδημα. Αυτός ο κατεστραμμένος δερματικός φραγμός αποτελεί πύλη εισόδου και αποικισμού του δέρματος από το παθογόνο άκαρι Demodex folliculorum.

Το Demodex folliculorum παίζει σημαντικό ρόλο στην παθογένεια της νόσου. Εκτός από την πρόκληση φλεγμονής, η άφθονη παρουσία του στις λεπτές τρίχες δημιουργεί συνθήκες απόφραξης των δερματικών αδένων.

Είναι επίσης φορέας άλλων βακτηρίων όπως ο Staphylococcus epidermidis, ο Bacillus olenorium ή η λιπόφιλη ζύμη Malassezia ovalis. Το αποτέλεσμα είναι η χρόνια φλεγμονή του δέρματος με βακτηριακό ή ζυμομυκητιακό αποικισμό.

Υπάρχουν τέσσερις υπότυποι ροδόχρου ακμής ανάλογα με τις εκδηλώσεις της νόσου:

Ερυθηματωματοτελαγγειεκτατικός υπότυπος

Χαρακτηριστικό αυτού του τύπου είναι η ερυθρότητα του δέρματος του προσώπου (κοκκίνισμα), οι βίαιες εξάψεις (κοκκίνισμα) και το πρήξιμο του προσώπου. Τα κόκκινα σημεία στο δέρμα τσιμπάνε, καίνε, είναι ευαίσθητα σε κάθε άγγιγμα.

2. Παπουλοφλυκταινώδης υπότυπος

Αυτός ο υπότυπος της νόσου συνοδεύεται από μόνιμη ερυθρότητα. Στο δέρμα εμφανίζονται ορατές μωβ-κόκκινες "φλέβες", οι οποίες συγχωνεύονται σε κηλίδες. Αυτές ονομάζονται τελαγγειεκτασίες, οι οποίες προκαλούνται από τη διαστολή των επιφανειακών αιμοφόρων αγγείων.

Το πρήξιμο του προσώπου είναι επίσης συχνό. Σε πιο σοβαρές μορφές, στο δέρμα παρουσιάζονται φλεγμονώδη εξανθήματα. Μπορεί να είναι γεμάτα με πύον (φλύκταινες), υγρό (κύστεις) και να συγχωνεύονται σε επώδυνα οζίδια.

3. Φυματώδης υπότυπος

Χαρακτηρίζεται από υπερπλασία (ανάπτυξη) των σμηγματογόνων αδένων και ίνωση (σκλήρυνση) του δέρματος. Τα προσβεβλημένα άτομα έχουν διογκωμένα μέρη του προσώπου που μπορεί να έχουν κοκκινωπό-μωβ χρώμα, π.χ. η μύτη. Το δέρμα είναι ουλώδες, τραχύ, με πολλές φλέβες, εξανθήματα και πρήξιμο.

Στους άνδρες, το φύμα είναι πιο συχνό στη μύτη, αλλά και τα δύο φύλα μπορεί επίσης να έχουν φλεγμονώδεις και υπερτροφικές εκδηλώσεις στο πηγούνι, στο λοβό του αυτιού, στο μέτωπο ή στις βλεφαρίδες.

Ανάλογα με αυτό το σημείο προσβολής, ο υπότυπος αναφέρεται στη συνέχεια ως ρινο- (μύτη), γναθο- (πηγούνι, σαγόνι), ωτο- (αυτί), μετο- (μέτωπο) και βλεφαροφύμα (βλέφαρα).

4. Οφθαλμική μορφή ροδόχρου ακμής

Η προσβολή του οφθαλμού μπορεί να εμφανιστεί κατά τη διάρκεια όλων των προηγούμενων υποτύπων. Μερικές φορές προσβάλλεται ο οφθαλμός και όχι το δέρμα, οπότε η οφθαλμική μορφή προηγείται των δερματικών εκδηλώσεων της νόσου.

Συνήθως πρόκειται για φλεγμονή του κερατοειδούς (κερατίτιδα punctata) ή έλκος του κερατοειδούς (ulcus cornae), το οποίο μπορεί να καταλήξει σε διαταραχή της όρασης. Οι πάσχοντες βιώνουν αίσθημα καύσου, τσιμπήματος, κοψίματος στο μάτι και αίσθημα σαν να υπάρχει άμμος ή ξένο σώμα στο μάτι. Η ξηρότητα των ματιών είναι εμφανής.

Οι επιπεφυκότες παρουσιάζουν βαθιά ερυθρότητα, διατεταμένα αιμοφόρα αγγεία και πρησμένες βλεφαρίδες.

Αυτά τα οφθαλμικά συμπτώματα είναι σχετικά συχνά, εμφανίζονται σε ποσοστό έως και 60 % των ασθενών με ροδόχρου ακμή και προηγούνται των δερματικών εκδηλώσεων σε ποσοστό έως και 20 % των περιπτώσεων.

Η διάγνωση της νόσου βασίζεται στο ιστορικό των συμπτωμάτων, στην αξιολόγηση της εμφάνισης και της πορείας των συμπτωμάτων και σε ορισμένες περιπτώσεις στην ιστοπαθολογική εξέταση δείγματος δέρματος.

Το προσβεβλημένο άτομο παρουσιάζει μια χαρακτηριστική εικόνα της νόσου που εντοπίζεται σε τυπικά σημεία. Μπορεί να περιγράφει παροδικές εξάψεις στο πρόσωπο, αίσθημα καύσου και τσιμπήματος, ξηρότητα και κόψιμο των ματιών.

Η ιστοπαθολογική εξέταση του δέρματος (ένα δείγμα δέρματος βάφεται και εξετάζεται στο μικροσκόπιο) αποτελεί ρουτίνα όταν υπάρχει υποψία κοκκιωματώδους μορφής ροδόχρου ακμής ή σε ειδικές μορφές με άτυπη πορεία της νόσου.

Στη διαφορική διάγνωση θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη και άλλες δερματικές παθήσεις, οι οποίες μπορεί να έχουν παρόμοια κλινική εικόνα και πορεία αλλά διαφορετική θεραπεία.

Στα δερματικά νοσήματα με παρόμοια εμφάνιση περιλαμβάνονται:

• Η βουλγαρική ακμή
• ερυθηματώδης λύκος
• περιφερική δερματίτιδα
• σμηγματορροϊκή δερματίτιδα
• σαρκοείδωση
• πολυκυτταραιμία vera
• καρκινοειδές
• μαστοκυττάρωση
• Κοκκίωμα του προσώπου
• δερματίτιδα επαφής αλλεργική
• Vulgaris lupus
• λέμφωμα

Η ροδόχρους ακμή χαρακτηρίζεται από την υποτροπιάζουσα-διαλείπουσα πορεία της στα πρώτα στάδια της νόσου (δηλαδή περίοδοι ηρεμίας εναλλάσσονται με περιόδους έξαρσης).

Στο πρώτο στάδιο, παρατηρούνται εξάρσεις ερυθρότητας και θερμότητας με ελαφρύ οίδημα. Σε αυτό το στάδιο, το δέρμα ηρεμεί και επέρχεται ύφεση.

Στα μεταγενέστερα στάδια, η ερυθρότητα είναι μόνιμη. Εμφανίζονται τελαγγειεκτασίες και οιδήματα, φλεγμονώδη και επώδυνα εξανθήματα και κύστεις, το δέρμα είναι εξαιρετικά τσιμπημένο και καυτό. Η περίοδος ανάπαυσης χωρίς θεραπεία δεν έρχεται και οι αλλαγές στο δέρμα είναι μόνιμες.

Η χρόνια φλεγμονή στο δέρμα ενεργοποιεί τη διαδικασία ανάπτυξης και υπερπλασίας των σμηγματογόνων αδένων. Το δέρμα γίνεται τραχύ και σκληρό, αυλακωμένο, με πορφυροκόκκινες "φλέβες" και εξανθήματα. Το στάδιο αυτό ονομάζεται φύμα και επηρεάζει τη μύτη, το πηγούνι, το μέτωπο, τους λοβούς των αυτιών ή τα μάτια.

Χαρακτηριστικά είναι τα επικαλυπτόμενα στάδια και οι υπότυποι. Ορισμένοι ασθενείς δεν αναπτύσσουν ποτέ ινωτικές δερματικές μεταβολές, αλλά μερικές φορές το phyma μπορεί να αναπτυχθεί ξαφνικά χωρίς προηγούμενους υπότυπους.

Η ροδόχρου ακμή είναι μια δερματική νόσος που γίνεται αισθητή στις εκτεθειμένες περιοχές. Αυτό μειώνει σημαντικά την ποιότητα ζωής των ασθενών. Αυξάνει επίσης τον κίνδυνο ψυχολογικών διαταραχών, όπως κατάθλιψη, άγχος και κοινωνική απομόνωση.