Τι είναι ο αστιγματισμός, ποια είναι τα συμπτώματα και η θεραπεία του (σε ενήλικες και παιδιά);

Ο αστιγματισμός ταξινομείται ως διαθλαστικό ελάττωμα του ματιού, που σημαίνει ότι το μάτι δεν μπορεί να δει καθαρά.

Η διαταραχή της καμπυλότητας του οπτικού συστήματος του ματιού δημιουργεί πρόβλημα στη μετάδοση εστιασμένης, ομοιόμορφης και καθαρής εικόνας στον αμφιβληστροειδή χιτώνα.

Η όραση του ατόμου γίνεται θολή και μη εστιασμένη. Δυσκολεύει το άτομο να διαβάσει, να οδηγήσει, να προσανατολιστεί στο χώρο και να αντιληφθεί γραμμές.

Τα διαθλαστικά σφάλματα προκαλούνται από ένα ελάττωμα στην ισχύ του οπτικού συστήματος και των διαθλαστικών μέσων του οφθαλμού. Εξαιτίας αυτού, οι ακτίνες του φωτός δεν πέφτουν ακριβώς στον αμφιβληστροειδή αλλά σε διαφορετικές κατευθύνσεις. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη θολή και μη εστιασμένη όραση.

Ο αστιγματισμός πολύ συχνά εμφανίζεται μαζί με ένα άλλο διαθλαστικό σφάλμα.

Τα διαθλαστικά σφάλματα του οφθαλμού περιλαμβάνουν επίσης την υπερμετρωπία και τη μυωπία (μυωπία).

Συχνές ερωτήσεις: Τι είναι ο αστιγματισμός; Τι είναι ο μυωπικός και ο υπερμετρωπικός αστιγματισμός (δηλαδή ο μικτός); Είναι κληρονομικός και μπορεί να επιδεινωθεί; Υπάρχει εξέταση στο σπίτι, ασκήσεις για τον αστιγματισμό και πώς αντιμετωπίζεται;

Τι σημαίνει ότι ένα μάτι είναι αστιγματικό;

Στις περισσότερες περιπτώσεις, πρόκειται για μια αλλαγή στο σχήμα και την ομοιομορφία του κερατοειδούς. Η καμπυλότητά του είναι ακανόνιστη, προκαλώντας πρόβλημα στην εστίαση.

Ένας ορισμένος βαθμός ανομοιομορφίας και ανομοιομορφίας του κερατοειδούς είναι συνηθισμένος και φυσιολογικός, ακόμη και από τη γέννηση. Ο κερατοειδής δεν είναι ποτέ ούτε καν απόλυτα κανονικά κυρτός. Ωστόσο, πρόκειται συνήθως για χαμηλό βαθμό και φυσιολογικό φαινόμενο.

Σε αυτή την περίπτωση, δεν προκύπτει κανένα πρόβλημα εστίασης.

Ωστόσο, οι υψηλότεροι βαθμοί είναι παθολογικοί. Απαιτείται σωστή θεραπεία για τη διόρθωση της όρασης. Αυτό εξαρτάται από τη διάγνωση της έκτασης του ελαττώματος.

Τι είναι ο κερατοειδής;

Ο κερατοειδής είναι το πρόσθιο διαφανές τμήμα του ματιού, το οποίο καλύπτει τον βολβό του ματιού και προστατεύει έτσι το εσωτερικό του ματιού. Λόγω της επικοινωνίας με το εξωτερικό περιβάλλον, είναι το πιο καταπονημένο τμήμα του ματιού.

Η διαφάνειά του εξασφαλίζει την τέλεια διείσδυση των ακτίνων του φωτός στο μάτι.

Είναι εκτεθειμένο στη σκόνη, τη βρωμιά και τα τραύματα.

Τα δάκρυα είναι υπεύθυνα για τον καθαρισμό και την ενυδάτωσή του. Γι' αυτό και υποφέρει περισσότερο απ' ό,τι θα έπρεπε από το σύνδρομο ξηροφθαλμίας.

Ο ερεθισμός του κερατοειδούς εκδηλώνεται με πόνο, κόψιμο, κάψιμο, φαγούρα, αλλά και δάκρυα. Εκτός από την έκθεση σε χημικές ουσίες, είναι ευαίσθητος στο άγγιγμα και σε άλλους ερεθισμούς.

Παραδείγματα αποτελούν το τσούξιμο των ματιών και το δάκρυ κατά την κοπή κρεμμυδιών.

Όταν ερεθίζεται, το βλέφαρο αντιδρά επίσης και κλείνει αντανακλαστικά.

Διαθέτει πολλές στιβάδες, αν και το πάχος του είναι περίπου 1 χιλιοστό. 5 στιβάδες του είναι το επιθήλιο του κερατοειδούς, η μεμβράνη του Bowman, το στρώμα του κερατοειδούς, η μεμβράνη του Descemet και το ενδοθήλιο του κερατοειδούς.

Επιστροφή στον αστιγματισμό...

Ο αστιγματισμός είναι μια διαταραχή της καμπυλότητας του κερατοειδούς. Ο κερατοειδής υποτίθεται ότι είναι στρογγυλός, αλλά σε αυτή την περίπτωση ισοπεδώνεται και γίνεται ωοειδής. Για σύγκριση, έχει σχήμα αυγού ή κωνικής μπάλας ποδοσφαίρου (για το ράγκμπι ή το αμερικανικό ποδόσφαιρο).

Αλλά...

Υπάρχουν και άλλες μορφές ατελειών καμπυλότητας.

Ο αστιγματισμός μπορεί να επηρεάσει:

• τον κερατοειδή - η πιο συνηθισμένη μορφή
• το φακό - σπάνια
• τον αμφιβληστροειδή - σπάνια

Ο αστιγματισμός διακρίνεται σε κανονικό και ακανόνιστο αστιγματισμό. Ο πρώτος έχει και τις δύο εστίες και τους αντίστοιχους άξονες καμπυλότητας κάθετους μεταξύ τους. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη μέγιστη διαφορετική διάθλαση των φωτεινών ακτίνων.

Τύποι αστιγματισμού:

1. απλός (simplex)
   • μυωπικός - το φως διαθλάται σε δύο εστίες, η μία ακτίνα στον αμφιβληστροειδή και η άλλη μπροστά από τον αμφιβληστροειδή σε ένα επίπεδο
   • υπερμετρικός - η μία ακτίνα διαθλάται στον αμφιβληστροειδή και η άλλη πίσω από τον αμφιβληστροειδή σε ένα επίπεδο
2. Σύνθετο (compositus)
   • μυωπική - οι εστίες πρόσπτωσης του φωτός βρίσκονται σε δύο επίπεδα μπροστά από τον αμφιβληστροειδή χιτώνα
   • Υπερμετρική - το φως προσπίπτει σε δύο επίπεδα πίσω από τον αμφιβληστροειδή
3. Μικτή (mixtus)
   • το φως προσπίπτει σε δύο επίπεδα, μπροστά και πίσω από τον αμφιβληστροειδή

Το ακανόνιστο (iregular) περιέχει διάφορες μορφές διαθλαστικού σφάλματος. Υψηλότεροι βαθμοί εμφανίζονται κυρίως μετά από ασθένειες του κερατοειδούς, φλεγμονές, τραύματα ή χειρουργικές επεμβάσεις. Αυτός ο τύπος δεν μπορεί να διορθωθεί με γυαλιά.

Η αιτία είναι μια ατέλεια στο οπτικό σύστημα του ματιού.

Ωστόσο, δεν είναι γνωστό γιατί εμφανίζεται. Ένα άτομο μπορεί να γεννηθεί με αυτό το διαθλαστικό σφάλμα. Αναφέρεται ότι οι συγγενείς μορφές είναι αρκετά συχνές.

Εναλλακτικά, μπορεί να πρόκειται για ελάττωμα που αποκτάται κατά τη διάρκεια της ζωής.

Τα αίτια και οι παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξή του είναι:

• Κληρονομικότητα - συνήθως εμφανίζεται από τη γέννηση.
• τραύμα στο μάτι
• χειρουργική επέμβαση στο μάτι
• ως αποτέλεσμα κερατόκωνου - μια ασθένεια του κερατοειδούς με αλλαγή του σχήματος
• και άλλες οφθαλμικές παθήσεις

Ο αστιγματισμός μπορεί να επιδεινωθεί με την πάροδο του χρόνου.

Αναρωτιέστε: Μπορεί να εμφανιστεί από την καταπόνηση της όρασής σας και την ανάγνωση σε χαμηλό φωτισμό; Εναλλακτικά, λόγω της πολύωρης παρακολούθησης και παρακολούθησης τηλεόρασης και της εργασίας σε υπολογιστή; Όχι, δεν μπορεί.

Μια πιο προσεκτική ματιά στο τι συμβαίνει με τον αστιγματισμό

Στην κανονική κατάσταση, δηλαδή όταν το μάτι έχει τέλειο σχήμα, οι ακτίνες του φωτός περνούν μέσα από τον κερατοειδή και τον φακό. Οι δομές αυτές διαθλούν τις ακτίνες του φωτός έτσι ώστε να προσπίπτουν στην πίσω επιφάνεια του ματιού, και πιο συγκεκριμένα στον αμφιβληστροειδή χιτώνα.

Η εικόνα και το αντικείμενο που βλέπουμε θα είναι έτσι εστιασμένα και θα φαίνονται ευκρινώς.

Ωστόσο, με ένα διαθλαστικό σφάλμα, προκύπτει ένα πρόβλημα. Οι ακτίνες φωτός δεν συγκλίνουν με ακρίβεια και η εικόνα που προκύπτει δεν φαίνεται στον αμφιβληστροειδή, αλλά μπροστά ή πίσω από τον αμφιβληστροειδή.

Στην περίπτωση του αστιγματισμού, ο κερατοειδής, ή σπανιότερα ο φακός, καμπυλώνεται ανομοιόμορφα. Οι φωτεινές ακτίνες δεν κάμπτονται έτσι ομοιόμορφα. Στην περίπτωση αυτή, σχηματίζονται δύο διαφορετικές εικόνες.

Ως αποτέλεσμα, οι εικόνες αυτές επικαλύπτονται ή συνδυάζονται στο μάτι. Αυτό γίνεται αντιληπτό ως θολή όραση.

Το πρόβλημα μπορεί να αφορά την οριζόντια, την κάθετη ή τη διαγώνια κατεύθυνση.

Το διαθλαστικό σφάλμα μπορεί να είναι διαφορετικού βαθμού.

Σε ήπιες μορφές, το άτομο μπορεί να μην το αντιλαμβάνεται καν.

Οι πιο σοβαρές μορφές της νόσου ευθύνονται για θολή όραση και άλλα συμπτώματα και ενοχλήσεις.

Το κύριο σύμπτωμα είναι η οπτική εξασθένιση, δηλαδή η θολή όραση.

Αλλά δεν είναι μόνο αυτό...

Τα συμπτώματα του αστιγματισμού είναι:

• μειωμένη οπτική οξύτητα
• θολή όραση σε οποιαδήποτε απόσταση
• Διπλή όραση
• θολές, θολές και τεντωμένες γραμμές
• όραση παραμορφωμένων και παραμορφωμένων εικόνων
• αλληθωρισμός
• μειωμένη όραση στο σκοτάδι και τη νύχτα
• μειωμένη αντίληψη των λεπτομερειών
• μειωμένη αντίληψη της αντίθεσης
• Προβλήματα χωρικού προσανατολισμού
• Κλείσιμο των βλεφάρων όταν κοιτάζετε μακριά
• στροφή του κεφαλιού σε ορισμένη θέση κατά την ανάγνωση
• πονοκέφαλος
• ευερεθιστότητα
• κουρασμένα μάτια και οπτική δυσφορία

Ένα καλό παράδειγμα είναι ο συγγενής τύπος, όπου το παιδί δεν γνωρίζει ότι έχει πρόβλημα όρασης. Δεν έχει δει ποτέ έντονα, οπότε δεν ξέρει πώς θα έπρεπε να μοιάζει ο κόσμος γύρω του.

Δυσκολεύεται να διαβάσει, μπερδεύοντας τα σημάδια, τους αριθμούς και τα γράμματα.

Όταν διαβάζει, μπερδεύει το 3 με το 8, το H με το N ή το P με το F ή το K με το X.

Στα μικρά παιδιά, μπορεί να οδηγήσει σε αμβλεία όραση. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο είναι απαραίτητο να γίνονται τακτικά προληπτικές εξετάσεις στα παιδιά, κατά τις οποίες εξετάζεται και η όρασή τους.

Η διάγνωση επικεντρώνεται στο ιστορικό και στις δυσκολίες που αναφέρει ο πάσχων. Στην παιδική ηλικία, όμως, το παιδί μπορεί να μην είναι σε θέση να περιγράψει τις δυσκολίες του.

Γι' αυτό είναι σημαντικό να παρακολουθεί τακτικά προληπτικές εξετάσεις, ιδίως σε αυτή την ηλικία. Σε αυτές περιλαμβάνονται και οι οφθαλμολογικές εξετάσεις.

Ένας ειδικός (οφθαλμίατρος) εξετάζει την όραση με διάφορες μεθόδους, όπως:

• οπτική οξύτητα, αυτόματο διαθλασίμετρο
• εξέταση του μπροστινού και του πίσω μέρους του ματιού με σχισμοειδή λυχνία ή οφθαλμοσκόπιο (ιδίως σε μικρά παιδιά)
• ανίχνευση ελαττωμάτων και προτιμώμενης όρασης, οφθαλμολογικές εξετάσεις, οπτότυποι μετά την ηλικία των 3 ετών (τύπου Ε και μετά την ηλικία των 7 ετών με γράμματα), οφθαλμολογικός χάρτης
• Περίμετρος, περιφερική όραση
• κερατομετρία, τοπογραφία κερατοειδούς, σκιασκοπία (σε μικρά παιδιά)
• εξέταση κατά την κυκλοπληγία (απενεργοποίηση της προσαρμοστικής ικανότητας του οφθαλμού)

Αυτό το διαθλαστικό σφάλμα μπορεί να υπάρχει από τη γέννηση. Οι ήπιες μορφές του μπορεί να μην γίνονται καν αντιληπτές.

Το πρόβλημα με τις συγγενείς μορφές είναι ότι το παιδί δεν έχει δει ποτέ τον κόσμο καθαρά και έτσι δεν γνωρίζει ότι έχει πρόβλημα όρασης. Αυτό ανακαλύπτεται μόνο όταν το παιδί μαθαίνει να διαβάζει και να γράφει. Σε μεταγενέστερο στάδιο, μπορεί να οδηγήσει σε αμβλύτητα στα παιδιά.

Τιμές έως +0,5 δεν χρειάζονται διόρθωση. Ωστόσο, αυτό αποτελεί ατομική αξιολόγηση. Ακόμη και η διόρθωση μικρού αστιγματισμού οδηγεί σε βελτίωση της οπτικής λειτουργίας.

Παρόλο που μπορεί να πρόκειται για ένα ελάττωμα του πιο ήπιου βαθμού, μπορεί να εξελιχθεί με την πάροδο του χρόνου σε σημείο που να γίνει εμφανές πρόβλημα.

Η καταπόνηση της όρασης με το διάβασμα, την παρακολούθηση τηλεόρασης και οθονών υπολογιστών δεν έχει καμία σχέση με την επιδείνωση του ελαττώματος.

Οι σοβαρές μορφές και ο υψηλός αστιγματισμός ευθύνονται για την αντίληψη της διπλής όρασης και επομένως της διπλής όρασης, της θολής όρασης και της παραμόρφωσης της εικόνας. Και αυτό ακόμη και σε διαφορετικές κατευθύνσεις της οπτικής γωνίας.

Επιπλέον, ένα άτομο μπορεί να εμφανίσει κόπωση των ματιών, θολή όραση, οπτική δυσφορία, ακόμη και ένταση στα μάτια, οφθαλμικό πόνο και ερεθισμό μετά από παρατεταμένη άσκηση. Επίσης, σχετίζονται και πονοκέφαλοι.

Αστιγματισμός - δοκιμή εικόνας

Μια αξιόπιστη οφθαλμολογική εξέταση θα πραγματοποιηθεί από έναν ειδικό. Αλλά πριν πάτε να τον επισκεφθείτε, μπορείτε να δοκιμάσετε ένα απλό τεστ.

Εκτυπώστετην ασπρόμαυρη εικόνα του τεστ αστιγματισμού σε χαρτί Α4, κρεμάστε την σε έναν τοίχο ή σε ένα ντουλάπι, σταθείτε μπροστά της σε απόσταση 1,5 μέτρου, καλύψτε το ένα μάτι με το χέρι σας και κοιτάξτε τον κύκλο της εικόνας.

Εάν κάποιες από τις γραμμές στην εικόνα φαίνονται να έχουν διαφορετική απόχρωση ή γραμμή, το πιθανότερο είναι να έχετε αστιγματισμό σε αυτό το μάτι. Εάν συμβαίνει αυτό, θα πρέπει να επισκεφθείτε έναν οφθαλμίατρο για μια ολοκληρωμένη εξέταση για να επιβεβαιώσετε τη διάγνωση.

Αστιγματισμός στα παιδιά

Ο αστιγματισμός είναι μια διαθλαστική ανωμαλία των ματιών που συνήθως υπάρχει από τη γέννηση. Στα παιδιά ηλικίας κάτω του ενός έτους, η συχνότητά του είναι σχετικά υψηλή. Ωστόσο, πρόκειται συνήθως για μια προσωρινή κατάσταση που μπορεί να διορθωθεί από μόνη της μέχρι την ηλικία των πέντε ετών.

Στα παιδιά άνω των πέντε ετών, η συχνότητα εμφάνισης είναι παρόμοια με εκείνη του ενήλικου πληθυσμού. Αναφέρεται ένας επιπολασμός περίπου 10%. Στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι ένα στα δέκα παιδιά πάσχει από αυτή την οφθαλμική πάθηση.

Παράλληλα, αν ο αστιγματισμός δεν εμφανίστηκε σε ένα παιδί κατά τον πρώτο χρόνο της ζωής του, υπάρχουν πολύ μικρές πιθανότητες να συμβεί αργότερα.

Πρόκειται για κληρονομική ασθένεια, οπότε αν εμφανιστεί στους γονείς, χρειάζεται ακόμη μεγαλύτερη προσοχή και ο οφθαλμολογικός έλεγχος είναι πολύ σημαντικός.

Ο μικρότερος βαθμός αστιγματισμού μπορεί να διορθωθεί από το ίδιο το μάτι. Ούτε το παιδί ούτε ο γονέας γνωρίζει ότι πρόκειται για αστιγματισμό. Μπορεί όμως να παρατηρηθεί ότι το παιδί, για παράδειγμα, γέρνει το κεφάλι του προς το πλάι, προς τα πάνω ή προς τα κάτω όταν παρακολουθεί τηλεόραση για να εστιάσει καλύτερα την εικόνα.

Ωστόσο, το πιο σημαντικό είναι να εντοπιστεί το διαθλαστικό σφάλμα όσο το δυνατόν νωρίτερα, δηλαδή στην παιδική ηλικία. Στους μεγαλύτερους ανθρώπους, ο εγκέφαλος έχει μερικές φορές συνηθίσει την κατάσταση και σε αυτή την περίπτωση η διόρθωση είναι πιο δύσκολη.

Πώς να το αναγνωρίσετε στα παιδιά;

Τα παιδιά παραπονιούνται συχνότερα για αίσθημα συμφόρησης, πονοκεφάλους και παραμορφωμένη ή θολή όραση, ανεξάρτητα από το αν κοιτάζουν στο βάθος ή από κοντά.

Η μειωμένη όραση επηρεάζει τη συγκέντρωση ενός παιδιού στο σχολείο, τη διάθεσή του και προκαλεί ευερεθιστότητα. Ένα παιδί μπορεί να έχει χειρότερα αποτελέσματα λόγω της μειωμένης ικανότητας ανάγνωσης και αναγνώρισης ορισμένων σημείων, γραμμάτων και αριθμών.

Επομένως, είναι σημαντικό να μην υποτιμάτε τα συμπτώματα και να πηγαίνετε για οφθαλμολογική εξέταση. Να θυμάστε...

• Στα παιδιά, η ασθένεια διορθώνεται συχνότερα με φακούς γυαλιών - γυαλιά
• ο παιδικός αστιγματισμός σε παιδιά κάτω των 6 ετών έως και 2D διορθώνεται μόνο εάν προκαλεί ασθνοπικές δυσκολίες
• αν η οπτική οξύτητα των μικρών παιδιών είναι φυσιολογική και αν η διόφθαλμη λειτουργία αναπτύσσεται κανονικά, οι τιμές κάτω από 2D δεν χρειάζεται να διορθωθούν
• διενεργούνται τακτικές εξετάσεις δύο φορές το χρόνο
• οι τιμές πάνω από 2D διορθώνονται σε κάθε περίπτωση, ακόμη και σε παιδιά κάτω των 6 ετών
• επειδή υπάρχει κίνδυνος αμβλυωπίας - αμβλύτητας της όρασης