Αιμορραγία από τη μύτη. Ποιες είναι οι πιο συχνές αιτίες και πώς να τη σταματήσετε;

Οι αιμορραγίες από τη μύτη έχουν πολλές αιτίες. Μπορεί να είναι τραυματικές, αλλά και αυθόρμητες. Αποτελούν εκδήλωση ασθένειας, αλλά δεν χρειάζεται να είναι. Η αιμορραγία είναι τόσο αδύναμη όσο και έντονη και οι άνθρωποι συχνά τη σταματούν λάθος.

Ποιες είναι οι βασικές αιτίες της ρινορραγίας;

• Εσωτερικές - Ο λόγος είναι η αποδυνάμωση των αγγειακών τοιχωμάτων απευθείας στον ρινικό βλεννογόνο ή μια γενική νόσος που δευτερογενώς προκαλεί επίσταξη. Η τελευταία συμβαίνει, για παράδειγμα, με αλλεργική ρινίτιδα, φλεγμονή των βλεννογόνων της μύτης και των παραρρινίων κόλπων, αιμορραγούντες πολύποδες του ρινικού διαφράγματος, όγκους, οστρακιά, γρίπη, γενική αθηροσκλήρωση των αιμοφόρων αγγείων, ρήξη τους βάσει υψηλής αρτηριακής πίεσης, μετά από χειρουργικές επεμβάσεις, λόγω σωματικής βλάβης μετά από χτύπημα στη μύτη ή άλλο τραύμα με άμεσο αντίκτυπο στη μύτη ή ακόμη και έμμεσο με επακόλουθη ρινορραγία.
• Εξωτερική - Η αιτία οφείλεται σε μεταβολές της ατμοσφαιρικής (βαρομετρικής) πίεσης που καταπονούν τα αιμοφόρα αγγεία. Κινδυνεύουν άτομα των οποίων τα επαγγέλματα ή τα χόμπι προκαλούν επανειλημμένα αυτές τις μεταβολές. Για παράδειγμα, οι δύτες, όπου η ατμοσφαιρική πίεση αυξάνεται κατά 1 hPa για κάθε 10 m πτώσης. Αντίθετα, τα άτομα σε μεγάλα ύψη (ορειβάτες, πιλότοι αεροσκαφών), όπου η ατμοσφαιρική πίεση πέφτει κατά 1 hPa για κάθε 10 m ανόδου.

Οι κύριοι μηχανισμοί σχηματισμού

Υπάρχουν πολλές αιτίες. Ωστόσο, οι μηχανισμοί που προκαλούν ρινορραγία μπορούν να χωριστούν σε βασικές κατηγορίες.

Φυσικοί μηχανισμοί

• Βλάβη που προκαλείται από τραύμα
• πίεση από μηχανικό εμπόδιο (ξένο σώμα, ιδίως στα παιδιά, που σπρώχνει ένα δάχτυλο στη μύτη, όγκος, πολύποδας)
• αλλαγές στην ατμοσφαιρική πίεση που αναφέρθηκαν παραπάνω

Επιδράσεις χημικών ουσιών

• Τα πιο συνηθισμένα είναι τα φάρμακα που επηρεάζουν άμεσα την πυκνότητα του αίματος, όπως η φραξιπαρίνη (ενέσιμη μορφή, συνταγογραφείται σε ασθενείς μετά από χειρουργική επέμβαση για την πρόληψη της θρόμβωσης - θρόμβων αίματος), η βαρφαρίνη, η ορφαρίνη και πιο πρόσφατα το xarelto (χρησιμοποιείται από ασθενείς υψηλού κινδύνου που έχουν υποστεί εγκεφαλικό ή καρδιακό έμφραγμα ή έχουν σοβαρή αρρυθμία με υψηλό κίνδυνο σχηματισμού θρόμβων αίματος και εμφάνισης ή υποτροπής καρδιακής προσβολής, με αποτέλεσμα μόνιμες συνέπειες, ακόμη και θάνατο), το ακετυλοσαλικυλικό οξύ που περιέχεται σε μη συνταγογραφούμενα φάρμακα - ακυλοπυρίνη, ανωπυρίνη, μεδιπυρίνη, ασπιρίνη.
• Οι αντιπηκτικές επιδράσεις της τυχαίας κατάποσης δηλητηρίων σε αρουραίους έχουν επίσης αντιπηκτικές επιδράσεις. Τα περισσότερα από αυτά περιέχουν αντιπηκτικά τρωκτικοκτόνα που αναστέλλουν τη σύνθεση της προθρομβίνης και έτσι προκαλούν αιμορραγία. Η υπερβολική πρόσληψη αλκοόλ και ναρκωτικών ουσιών είναι επίσης επικίνδυνη. Τα ναρκωτικά προκαλούν, μεταξύ άλλων, ρινορραγία άμεσα, όπως στην περίπτωση της κοκαΐνης ή του τρόπου χρήσης τους (όταν σνιφάρουν με επακόλουθη βλάβη του ρινικού διαφράγματος - προκαλώντας επίσης υπερβολικό ρουθούνισμα).

Πότε η ρινορραγία γίνεται επικίνδυνη;

Η σοβαρότητα της αιμορραγίας δεν εξαρτάται τόσο πολύ από την έντασή της. Αυτό που έχει σημασία είναι ο μηχανισμός του τραυματισμού ή η ασθένεια που την προκαλεί. Τότε η αιμορραγία γίνεται μόνο ένας ασήμαντος δείκτης.

"Φυσιολογική ρινορραγία"

Ως φυσιολογική ρινορραγία θεωρούμε αυτή που έχει προκύψει για όχι πολύ σοβαρό λόγο και εφόσον μπορούμε να υποθέσουμε την αιτία της εμφάνισής της. Είναι συχνή σε αλλεργικούς κατά την περίοδο με αυξημένη συχνότητα φτερνίσματος, κατά τη διάρκεια ασθενειών όπως το κρυολόγημα ή η γρίπη, αιμορραγία που έχει προκύψει σε ένα παιδί που έχει σκαλίσει τη μύτη του, με έντονο φτέρνισμα που ακολουθείται από επίσταξη.

Αιμορραγία μικρότερης σοβαρότητας

Μια αιμορραγία μικρότερης σημασίας είναι αυτή που γνωρίζουμε την αιτία. Μπορούμε να την επιλύσουμε είτε στο σπίτι είτε με επίσκεψη στον περιφερειακό γιατρό ή στον γιατρό των επειγόντων περιστατικών. Πρόκειται για μικροτραυματισμούς απευθείας στη μύτη χωρίς να τη σπάσουμε (η αιμορραγία συνήθως σταματά εύκολα). Εάν η μύτη έχει σπάσει, πρέπει να συμβουλευτούμε έναν ωτορινολαρυγγολόγο ή έναν τραυματιολόγο.

Άλλες τέτοιες παθήσεις είναι η υψηλή αρτηριακή πίεση. Οι ασθενείς που υποβάλλονται σε θεραπεία για την πίεση κινδυνεύουν εάν δεν ακολουθήσουν τη φαρμακευτική αγωγή τους, εάν κατά λάθος δεν πάρουν τη δόση του φαρμάκου τους ή εάν βιώσουν σωματικό ή ψυχικό στρες με επακόλουθη αύξηση της αρτηριακής πίεσης. Τα άτομα αυτά θα πρέπει να έχουν στο σπίτι τους φάρμακα που μπορούν να πάρουν για να μειώσουν την πίεσή τους (σύμφωνα με το γραφείο του γιατρού τους, αφού συμβουλευτούν τον γιατρό τους) και έτσι να σταματήσουν την αιμορραγία.

Σοβαρή αιμορραγία

Πρόκειται κυρίως για ρινορραγίες που είναι μετατραυματικές με κάταγμα του ρινικού οστού, όπου θα πρέπει να αναζητηθεί ιατρική βοήθεια. Περιλαμβάνουν επίσης την επίσταξη λόγω υψηλής αρτηριακής πίεσης που δεν υποχωρεί ακόμη και μετά από θεραπεία, η αιμορραγία δεν υποχωρεί και διαρκεί περισσότερο από 30 λεπτά μετά από θεραπεία και προσπάθειες για τη διακοπή της.

Οι ασθενείς υψηλού κινδύνου είναι κυρίως ηλικιωμένοι που λαμβάνουν αντιπηκτικά. Είναι πιο δύσκολο να σταματήσει η αιμορραγία λόγω της βραδύτερης πήξης του αίματος. Σε αυτούς τους ασθενείς, είναι απαραίτητο να αναζητηθεί αμέσως ιατρική βοήθεια.

Αιμορραγία με δυνητικά θανατηφόρες συνέπειες

Η αιμορραγία από τη μύτη με δυνητικά θανατηφόρες συνέπειες αποτελεί κίνδυνο για άτομα με ασθένειες όπως η θρομβοπενία. Στη θρομβοπενία, υπάρχουν λιγότερα αιμοπετάλια στο αίμα, με αποτέλεσμα την αυξημένη αιμορραγία. Άλλα παραδείγματα ασθενειών είναι η θρομβοκυτταροπάθεια με ανεπαρκή λειτουργία των αιμοπεταλίων ή η νόσος Rendu-Osler με αγγειακή διάταση με αποδυνάμωση και λέπτυνση του τοιχώματος του αιμοφόρου αγγείου που οδηγεί στη ρήξη του και την αιμορραγία. Η αιμορροφιλία είναι μια σοβαρή ασθένεια. Πρόκειται για κληρονομική και ανίατη ασθένεια που προκαλείται από ελάττωμα στους παράγοντες πήξης VIII και IX.

Από τους τραυματισμούς θα πρέπει να δοθεί έμφαση στις κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις που έχουν προκληθεί από σοβαρό μηχανισμό. Ακόμα και αν το σημείο του τραυματισμού/κρούσης ή η δύναμη που ασκήθηκε δεν κατευθύνθηκε άμεσα στη μύτη, ο πάσχων αιμορραγεί από αυτή. Στη συνέχεια θα πρέπει να σκεφτεί κανείς τον υψηλό κίνδυνο αιμορραγίας στον εγκέφαλο με κάταγμα του κρανίου ή της βάσης του κρανίου (συνήθως θανατηφόρο). Εκτός από τη ρινορραγία, παρατηρούμε και ταυτόχρονη αιμορραγία από το αυτί/αυτιά με ποικίλους βαθμούς ποιοτικής ή ποσοτικής διαταραχής της συνείδησης.

Συμβουλές για να σταματήσετε τις μικρές ρινορραγίες

• Για τις μικρές αιμορραγίες, μερικές πολύ απλές συμβουλές θα σας βοηθήσουν. Καθίστε τον πάσχοντα κατά προτίμηση στο νεροχύτη. Βάλτε τον σε ελαφρά πρηνή θέση, ώστε το αίμα να μπορεί να ρέει στη στοματική κοιλότητα, όπου μαζί με τα πήγματα (θρόμβους) που σχηματίζονται μπορεί να το φτύσει. Ποτέ μην βάζετε το κεφάλι σε πρηνή θέση. Το αίμα θα μπορούσε να εισέλθει στο φάρυγγα και περαιτέρω στο στομάχι. Η δυσπεψία του θα επιβάρυνε μόνο το στομάχι και θα προκαλούσε αίσθημα ναυτίας ή εμετού. Πιάστε τα μαλακά μέρη της μύτης σταθερά με δύο δάχτυλα, πιέζοντας ουσιαστικά τα φτερά της μύτης πάνω στο ρινικό διάφραγμα, και κρατήστε τα χωρίς να χαλαρώσετε για τουλάχιστον 10 λεπτά. Επαναλάβετε αυτή τη διαδικασία τρεις φορές για έως και 30 λεπτά.
• Στο παρελθόν, εφαρμόζονταν κρύες κομπρέσες ή πάγος στο πίσω μέρος του λαιμού, στο μέτωπο ή στη μύτη. Ο στόχος ήταν να ανακουφιστεί η αιμορραγία μέσω της αγγειοσύσπασης - της στένωσης των αιμοφόρων αγγείων από το κρύο. Ωστόσο, η μέθοδος αυτή έχει σημασία μόνο όταν οι κρύες θερμοκρασίες δρουν απευθείας στο αιμοφόρο αγγείο. Δεν συνιστάται, ωστόσο, πλέον. Εάν η αιμορραγία επιμένει παρά την παραπάνω διαδικασία, θα πρέπει να επισκεφθείτε έναν ειδικό (ωτορινολαρυγγολόγο) για επαγγελματικό επιπωματισμό.

Πώς να αντιμετωπίσετε τον μηχανισμό τραυματισμού

Μια ειδική κατηγορία ρινορραγιών είναι αυτές που έχουν προκληθεί από τραυματικό οργανισμό. Σε τέτοιες περιπτώσεις, είναι σχεδόν απαραίτητο να απευθυνθείτε σε ειδικό.

Συνήθως πρόκειται για απευθείας χτυπήματα στο πρόσωπο και τη μύτη, είτε με γροθιά, είτε με ξένο αντικείμενο, είτε ως αποτέλεσμα πτώσης. Συνήθως υπάρχει ρινορραγία που είναι επώδυνη κυρίως στην αφή, εμφανώς παραμορφωμένη σε αφύσικη θέση ως αποτέλεσμα κατάγματος των ρινικών οστών.

Για την ανακούφιση από τον πόνο και το οίδημα μπορεί να χρησιμοποιηθεί πάγος που εφαρμόζεται τοπικά στην τραυματισμένη περιοχή. Η αιμορραγία είναι δύσκολο να σταματήσει λόγω της ευαισθησίας της επώδυνης περιοχής και της μη συνεργάσιμης φύσης του τραυματία. Είναι σημαντικό να μην αμελείται η περαιτέρω αντιμετώπιση σε ιατρική μονάδα με την ανάγκη ακτινογραφίας ή ταμποναρίσματος εάν η αιμορραγία επιμένει.

Τραυματισμοί με σοβαρότερους μηχανισμούς

Σε σοβαρότερους μηχανισμούς τραυματισμού, όπως τροχαία ατυχήματα, πτώσεις από ύψος (σκαλωσιά, δέντρο, σκάλα, κτίριο), σε βάθος (κελάρια, πηγάδια, πισίνα) ή σοβαρές προσκρούσεις του κεφαλιού σε σκληρό έδαφος, υπάρχει κίνδυνος σοβαρότερων τραυματισμών. Μια πρόσκρουση που κατευθύνεται οπουδήποτε στο κεφάλι και το πρόσωπο, αλλά κυρίως στο πίσω μέρος του κεφαλιού, μπορεί να προκαλέσει κάταγμα του οστού του κρανίου. Σε χειρότερες περιπτώσεις οδηγεί σε κάταγμα της βάσης του κρανίου με αιμορραγία στο εγκεφαλικό παρέγχυμα με θανατηφόρες συνέπειες.

Ένας τέτοιος σοβαρός τραυματισμός χαρακτηρίζεται από έναν έντονο μηχανισμό τραυματισμού, ένα ισχυρό χτύπημα στο κεφάλι και όχι στη μύτη, και ακόμη ορατή, εξωτερική αιμορραγία από τη μύτη (όχι σε όλες τις περιπτώσεις). Παρουσιάζονται επίσης σποραδική αιμορραγία από τα αυτιά, άνισα μεγάλες κόρες (μυδρίαση - διευρυμένη κόρη στην πληγείσα πλευρά), ποικίλου βαθμού αποπροσανατολισμός έως ανεξέλεγκτη επιθετικότητα με ποιοτικές και ποσοτικές διαταραχές της συνείδησης που σε πολλές περιπτώσεις καταλήγουν σε θάνατο.

Πρώτες βοήθειες για ρινορραγία μετά από σοβαρό τραύμα

Είναι απαραίτητο να παρακολουθείτε τον τραυματία στη συγκεχυμένη του κατάσταση. Εάν είναι δυνατόν, κρατήστε τον σε ύπτια θέση με το κεφάλι του ανασηκωμένο κατά 30° περίπου (σε απώλεια συνείδησης, σταθεροποιημένη θέση στο πλάι) για να μειωθεί η αιμορραγία λόγω της βαρύτητας.

Εξίσου σημαντική είναι η αποστειρωμένη κάλυψη του ορατού εξωτερικού τραύματος.

Η ελαχιστοποίηση κάθε σωματικής άσκησης αποτελεί προτεραιότητα. Μπορούμε να αποφύγουμε την αύξηση της αιμορραγίας, έστω και ελαφρά.

Δεν δίνουμε υγρά ή φάρμακα. Δεν πρέπει ποτέ να προσπαθήσουμε να μεταφέρουμε μόνοι μας ένα άτομο που έχει τραυματιστεί με αυτόν τον τρόπο στο νοσοκομείο, αλλά πρέπει να καλέσουμε επαγγελματική βοήθεια.