Ατοπικό έκζεμα - υποφέρει και το δικό σας παιδί από αυτό;

Το ατοπικό έκζεμα προκύπτει από αλλεργίες. Στα παιδιά, εκτός από το ατοπικό έκζεμα, μπορούμε να συναντήσουμε το έκζεμα εξ επαφής, το αλλεργικό έκζεμα, την πανάδα και το σμηγματορροϊκό έκζεμα. Πώς τα διακρίνουμε, ποιες είναι οι εκδηλώσεις και πώς αντιμετωπίζεται το ατοπικό έκζεμα;

Ατοπικό έκζεμα - ατοπική δερματίτιδα

Ατοπία σημαίνει ένα είδος αλλεργικής αντίδρασης. Περιλαμβάνει το ατοπικό έκζεμα, το άσθμα και την αλλεργική ρινίτιδα.

Το ατοπικό έκζεμα είναι μια χρόνια, υποτροπιάζουσα φλεγμονώδης δερματοπάθεια που προκαλεί σημαντική φαγούρα. Έχει τυπικά σημεία εμφάνισης στο σώμα. Το δέρμα είναι ξηρό. Εκτός από τις δυσάρεστες σωματικές εκδηλώσεις, προκαλεί ψυχοκοινωνικά προβλήματα, αισθήματα κατωτερότητας, μειωμένη αυτοεκτίμηση, ιδιαίτερα κατά την εφηβεία.

Προσβάλλει όλες τις ηλικίες, ελαφρώς περισσότερο τις γυναίκες. Είναι πιο συχνή στη βρεφική ηλικία, προσβάλλοντας έως και 15-20% του παιδικού πληθυσμού. Καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν, τα συμπτώματα μειώνονται έως ότου εξαφανιστούν εντελώς. Μόνο το 3-5% των παιδιών επιμένουν στην ενήλικη ζωή.

Περίπου το 1/3 των πασχόντων αναπτύσσει επίσης άσθμα ή αλλεργική ρινίτιδα. Η θεραπεία είναι μακροχρόνια.

Παράγοντες που επηρεάζουν την ανάπτυξη ατοπικού εκζέματος

• Γενετική - παίζει μεγάλο ρόλο στην εμφάνιση. Έως και το 70% των ασθενών με ατοπική δερματίτιδα έχουν οικογενειακό ιστορικό ατοπικής νόσου.
• Ανοσολογική απόκριση
• Ελάττωμα του δερματικού φραγμού - Υπάρχει μειωμένη περιεκτικότητα σε λίπος στην κεράτινη στιβάδα της επιδερμίδας. Αυτό εκδηλώνεται ως ξηρό δέρμα μέσω του οποίου τα αλλεργιογόνα και οι ερεθιστικοί παράγοντες μπορούν να διεισδύσουν ευκολότερα.

Οι εκλυτικοί παράγοντες μπορεί να είναι:

• αερομεταφερόμενα αλλεργιογόνα - σκόνη, μούχλα, ακάρεα, βακτήρια, ζυμομύκητες, ιοί, επαφή με ζώα
• τροφικά αλλεργιογόνα - εσπεριδοειδή, κακάο, ξηροί καρποί, αγελαδινό γάλα, αυγά, σπόροι παπαρούνας
• μηχανικός ερεθισμός - στενά, εφαρμοστά ρούχα
• στρες
• ορμονικές αλλαγές στις γυναίκες
• επίδραση του εξωτερικού περιβάλλοντος - κρύο, ζέστη
• έλλειψη ύπνου
• κάπνισμα

Εκδηλώσεις ατοπικού εκζέματος

Η πορεία της νόσου συνήθως ποικίλλει ανάλογα με την ηλικία. Ωστόσο, ορισμένα στάδια μπορεί να απουσιάζουν. Περιόδους επιδείνωσης και βελτίωσης της νόσου εναλλάσσονται.

Το στάδιο 1 (ατοπικό έκζεμα στα βρέφη) εμφανίζεται γύρω στον 3ο-6ο μήνα. Διαρκεί για αρκετούς μήνες έως και 2 χρόνια.

Τα πρώτα συμπτώματα εμφανίζονται στο πρόσωπο, ερυθρότητα, φουσκάλες, διαβροχή, σχηματίζονται κρούστες. Το προσβεβλημένο δέρμα φαγουρίζει σημαντικά, το μωρό ξύνεται, είναι ανήσυχο, κοιμάται άσχημα. Οι περιοχές που ξύνεται μπορούν εύκολα να μολυνθούν.

Οι εκδηλώσεις μπορεί να εξαπλωθούν σε ολόκληρο το πρόσωπο, τα μαλλιά, τους πήχεις, τις κνήμες και μερικές φορές ακόμη και στον κορμό.

Το στάδιο 2 (από τη βρεφική ηλικία έως την εφηβεία) χαρακτηρίζεται από μια αλλαγή στις προσβεβλημένες περιοχές. Το έκζεμα είναι συχνότερο στα άκρα, στον αυχένα και στο πίσω μέρος των χεριών και των ποδιών.

Οι περιοχές είναι κόκκινες, θολές, με φουσκάλες και κρούστα. Το δέρμα είναι ξυστό, με κρούστες. Τα νύχια μπορεί ακόμη και να είναι εμφανώς γυαλιστερά από το συνεχές ξύσιμο.

Εμφανίζεται λειχηνοποίηση. Το δέρμα είναι έντονα παχύρρευστο με έντονο ανάγλυφο, ιδιαίτερα στις αγκωνικές και τις γωνιακές κοιλότητες.

Στη φλεγμονή υπάρχει μερικές φορές αποχρωματισμός του δέρματος, αλλά με την πάροδο του χρόνου, αφού υποχωρήσει η φλεγμονή, το χρώμα του δέρματος διορθώνεται.

Το στάδιο 3 (μετά την εφηβεία στους ενήλικες) χαρακτηρίζεται από προσβεβλημένες περιοχές όπως το μέτωπο, η περιοχή των ματιών, ο λαιμός, τα χέρια, οι κνήμες, το στήθος. Υπάρχουν κηλίδες λειχηνοποίησης. Το μη προσβεβλημένο δέρμα είναι εμφανώς χλωμό. Τα μαλλιά μπορεί να είναι πιο λεπτά ως αποτέλεσμα της φλεγμονής.

Το ατοπικό έκζεμα μπορεί να προκαλέσει ερεθισμό του επιπεφυκότα, καταρράκτη με αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς.

Επιπλοκές είναι διάφορες λοιμώξεις που προκαλούνται π.χ. από σταφυλόκοκκο ή έρπητα.

Θεραπεία του ατοπικού εκζέματος

Η διάγνωση γίνεται με βάση το προσωπικό και οικογενειακό ιστορικό. Εκτιμάται η πορεία της νόσου και εξετάζεται το δέρμα.

Η θεραπεία είναι περίπλοκη και μακροχρόνια. Συνίσταται στην τήρηση των αρχών της εξάλειψης των αλλεργιογόνων από τα τρόφιμα, το περιβάλλον, την εξάλειψη των πιέσεων. Συνιστάται η χρήση φαρδιών ρούχων. Είναι απαραίτητο να μάθει κανείς να τηρεί τη σωστή υγιεινή. Είναι απαραίτητη η ενυδάτωση και η λίπανση του δέρματος με λαδολουτρά.

Στο οξύ στάδιο της νόσου εφαρμόζονται κομπρέσες με καταπραϋντική και ξηραντική δράση, κορτικοστεροειδείς αλοιφές, αντιβιοτικά για τη φλεγμονή και αντιισταμινικά κατά του κνησμού.

Χρησιμοποιούνται επίσης και άλλες θεραπευτικές διαδικασίες, ιδίως φωτοθεραπεία, θεραπεία spa.

Καλό είναι να μάθετε να παρατηρείτε τι προκάλεσε την επιδείνωση της νόσου. Χάρη σε αυτό, η επανεμφάνιση της νόσου μπορεί να προληφθεί στο μέλλον.

Δεν είναι όλα τα εκζέματα ατοπικά

Δερματίτιδα της πάνας

Το δέρμα κάτω από την πάνα ερεθίζεται συνεχώς από την υγρασία, τη θερμότητα και επομένως φλεγμαίνει εύκολα.

Αναπτύσσεται ερυθρότητα, στην αρχή ομαλή, αργότερα το δέρμα γίνεται τραχύ.

Στην αρχή η προσβεβλημένη περιοχή φαγουρίζει, αργότερα πονάει, φαγουρίζει. Το έκζεμα εντοπίζεται μόνο στις περιοχές κάτω από την πάνα, δεν εξαπλώνεται.

Έκζεμα επαφής

Το έκζεμα εξ επαφής είναι μια αλλεργική φλεγμονώδης νόσος του δέρματος. Αναπτύσσεται σε λίγες ώρες ή ημέρες σε σημείο που έρχεται σε επαφή με ένα αλλεργιογόνο, μετά από επανειλημμένη επαφή με το δέρμα, π.χ. μετά από χρήση καλλυντικών, επαφή με χημικά, μέταλλα, φάρμακα, φυτά.

Το δέρμα είναι κόκκινο, έχει φαγούρα, μπορεί να σχηματιστούν φουσκάλες.

Σμηγματορροϊκή δερματίτιδα

Προσβάλλει το δέρμα του τριχωτού της κεφαλής, του προσώπου και του κορμού. Εμφανίζεται σε περιοχές πλούσιες σε σμηγματογόνους αδένες. Είναι μια χρόνια φλεγμονώδης δερματοπάθεια. Στα παιδιά, εκδηλώνεται με κίτρινα λέπια που προσκολλώνται σταθερά στο δέρμα. Στους ενήλικες, τα λέπια είναι υπόλευκα, ξηρά.

Συνήθως δεν προκαλούν φαγούρα.

Αλλεργικό έκζεμα - κνίδωση

Εμφανίζεται πολύ γρήγορα, εξαπλώνεται στη γύρω περιοχή μέσα σε λίγα λεπτά έως ώρες. Η ισταμίνη, η οποία απελευθερώνεται σε μια αλλεργική αντίδραση, προκαλεί ερυθρότητα. Σχηματίζονται μικρά σπυράκια, τα οποία υψώνονται πάνω από το επίπεδο του δέρματος, και η περιοχή φαγουρίζει έντονα.