Ο αριθμός των ατόμων με σκλήρυνση κατά πλάκας είναι μεγάλος! Γνωρίζετε τα προειδοποιητικά σημάδια;

Έχετε ξεχάσει κάτι ασήμαντο; Δεν μπορείτε να σκεφτείτε μια λέξη;
Έχετε ένα στιγμιαίο κενό μνήμης για το τι κάνατε ή είπατε χθες, σήμερα ή πριν από ένα λεπτό;

Σίγουρα σας έχουν πειράξει περισσότερες από μία φορές ότι έχετε σκλήρυνση κατά πλάκας.

Στην πραγματική ζωή με έναν πραγματικό ασθενή με πραγματική διάγνωση, ωστόσο, δεν είναι τόσο αστείο.

Η σκλήρυνση κατά πλάκας είναι πράγματι μια πολύ σοβαρή νευρολογική ασθένεια που προσβάλλει κατά προτίμηση τον νεαρό πληθυσμό.

Συνήθως, ξεσπά πλήρως αρκετά νωρίς, μεταξύ των ηλικιών 20 και 40. Ωστόσο, αυτός δεν είναι ο κανόνας. Οι ηλικιωμένοι, ακόμη και τα μικρά παιδιά, δεν αποτελούν εξαίρεση.

Η επίπτωση είναι πολύ μεγαλύτερη στις γυναίκες, ακόμη και 2-3 προς 1 σε σχέση με το ανδρικό φύλο.

Αλλά και οι άνδρες δεν πρέπει να παρηγορηθούν. Αν και βλέπουμε σ' αυτούς λιγότερο συχνά αυτή την ύπουλη νόσο, συνήθως πρόκειται για μια πιο προοδευτική μορφή με πολύ χειρότερη πορεία.

Επίπτωση της εγκεφαλονωτιαίας σκλήρυνσης

Η σκλήρυνση χαρακτηρίζεται από συγκεκριμένη γεωγραφική επίπτωση. Αυτό σημαίνει ότι παρατηρείται συχνότερα σε ορισμένα μέρη του κόσμου απ' ό,τι σε άλλα.

Η επίπτωση είναι υψηλότερη στα πιο βόρεια γεωγραφικά πλάτη του βόρειου και του νότιου ημισφαιρίου. Αντίθετα, μειώνεται προς το νότο. Συνολικά, πάσχουν από αυτήν περίπου 2,5 εκατομμύρια άνθρωποι.

Ποια είναι η ύπουλη φύση της νόσου;

Η ύπουλη φύση της νόσου έγκειται όχι μόνο στην ίδια τη νόσο, αλλά και στις πρώιμες εκδηλώσεις της (αρχικές εκδηλώσεις) και στην ετερογενή πορεία της (διαφορετικές εκδηλώσεις σε διαφορετικά άτομα).

Τα μη ειδικά αρχικά συμπτώματα και η ετερογένειά τους στους ανθρώπους είναι αυτά που καθιστούν αδύνατο τον καθορισμό ενιαίων κριτηρίων για τα συμπτώματα, δυσχεραίνοντας έτσι την έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία.

Δεν θέλουμε να υπονοήσουμε ότι δεν υπάρχουν κριτήρια. Υπάρχουν αρκετά, αλλά δεδομένων των διαφορών στους ανθρώπους που περιγράφηκαν παραπάνω, είναι ανεφάρμοστα για ορισμένα από αυτά.

Η σκλήρυνση κατά πλάκας δεν είναι μια απλή λήθη

Ησκλήρυνση (λατινικά: sclerosis cerebrospinalis multiplex - SM), που μεταφράζεται ως πολλαπλή σκλήρυνση, είναι μια ανοσοδιαμεσολαβούμενη, φλεγμονώδης, νευροεκφυλιστική νόσος του κεντρικού νευρικού συστήματος (ΚΝΣ).

Μπορεί επίσης να αναφέρεται ως απομυελινωτική αξονική νόσος, επειδή η ανοσοδιαμεσολαβούμενη παθολογική διαδικασία (φλεγμονή) προσβάλλει τόσο τη λευκή όσο και τη φαιά ουσία του εγκεφάλου.

Παθοφυσιολογία της σκλήρυνσης κατά πλάκας: Τι συμβαίνει στον εγκέφαλό μας;

Στην πολλαπλή σκλήρυνση, παρατηρείται αιφνίδια διάσπαση των χιτώνων μυελίνης με συνοδό αξονική βλάβη.

Επεξήγηση.

Οι φλεγμονώδεις βλάβες, από την άλλη πλευρά, επουλώνονται αργά (αρκετές εβδομάδες). Δευτερογενώς, σχηματίζεται γλοιακός ιστός.

Αυτός ο ιστός είναι πιο σκληρός και ως εκ τούτου οι επουλωμένες καταθέσεις γίνονται πιο σκληρές - σκληρωτικές. Ωστόσο, δεν επουλώνονται ποτέ ad integrum (πλήρως).

Ταξινόμηση της σκλήρυνσης ανάλογα με τη συμμετοχή του ΚΝΣ:

1. εστιακή συμμετοχή του ΚΝΣ - απομονωμένη απομυελινωτική βλάβη
2. διάχυτη συμμετοχή του ΚΝΣ - πολλαπλές (διάσπαρτες) απομυελινωτικές εστίες

Προειδοποιητικά, συχνά παραγνωρισμένα συμπτώματα της σκλήρυνσης κατά πλάκας

Η σκλήρυνση κατά πλάκας αναπτύσσεται αργά και διακριτικά. Ξεσπά ξαφνικά, αλλά η ακριβής έναρξη της νόσου δεν μπορεί πάντα να ανιχνευθεί.

Οι εκδηλώσεις της νόσου και η έντασή τους ποικίλλουν, ανάλογα με τη θέση των διάσπαρτων φλεγμονωδών εναποθέσεων στο ΚΝΣ. Αυτές εντοπίζονται συχνότερα κοντά στις κοιλίες του εγκεφάλου, στο εγκεφαλικό στέλεχος και στον νωτιαίο μυελό.

Το μέγεθός τους είναι συνήθως γύρω στα 3 mm, αλλά μπορεί να φθάσει έως και το 1,5 cm. Το μέγεθος και η θέση των βλαβών καθορίζουν και τη συμπτωματολογία, η οποία είναι συνήθως από ανεπαίσθητη έως κακοήθης και προοδευτική.

Ενδιαφέροντα:
Πολύ συχνά το πρώτο σύμπτωμα είναι η κόπωση. Το σύμπτωμα αυτό είναι, βέβαια, εύκολο να παραληφθεί, καθώς η εμφάνισή του σε πολλές άλλες ασθένειες είναι σχεδόν τακτική.
Τα πιο τυπικά συμπτώματα της σκλήρυνσης χαρακτηρίζονται από κρίσεις (εξάρσεις) που ακολουθούνται από υφέσεις.

Παράδειγμα: ένας ασθενής εμφανίζει απώλεια οπτικού πεδίου μέσα σε λίγες ώρες. Στη συνέχεια, αρχίζει να βλέπει κανονικά και η κατάσταση αυτή επαναλαμβάνεται αρκετές φορές. Φυσικά, οι κρίσεις και οι υφέσεις αναφέρονται σε διαφορετικά συμπτώματα. Δεν αφορούν απαραίτητα την όραση.

Πίνακας με τις πιο χαρακτηριστικές εκδηλώσεις της σκλήρυνσης κατά πλάκας:

Η έγκαιρη διάγνωση της σκλήρυνσης κατά πλάκας είναι υψίστης σημασίας!

Λόγω της μεγάλης συχνότητας εμφάνισης της σκλήρυνσης κατά πλάκας, η ενημέρωση του πληθυσμού είναι πολύ σημαντική.

Τελικά, ο ασθενής είναι αυτός που αντιλαμβάνεται πρώτος ότι κάτι δεν είναι όπως ήταν. Επομένως, είναι σημαντικό να γνωρίζετε τουλάχιστον τις βασικές εκδηλώσεις και να αναζητάτε έγκαιρα βοήθεια.

Δυστυχώς, μέχρι σήμερα, η συντριπτική πλειονότητα αυτών των ασθενειών διαγιγνώσκεται καθαρά τυχαία και επομένως καθυστερημένα σε πιο προσεκτική εξέταση για άλλους λόγους.

Είναι αλήθεια ότι ο εγκέφαλος είναι χρόνος. Οι σημαντικότερες βλάβες στον εγκέφαλο και το νευρικό σύστημα συμβαίνουν στα πρώτα χρόνια ανάπτυξης της νόσου!!! Μετά από 10 έως 20 χρόνια μη θεραπευμένης σκλήρυνσης κατά πλάκας, εμφανίζονται μη αναστρέψιμες βλάβες στο ΚΝΣ και μόνιμη αναπηρία.

Οι βασικοί διαγνωστικοί πυλώνες της σκλήρυνσης κατά πλάκας

Δεν υπάρχει οριστική εξέταση για τη διάγνωση της σκλήρυνσης κατά πλάκας που να μπορεί να επιβεβαιώσει με βεβαιότητα αυτή τη δύσκολη νόσο. Ωστόσο, η διάγνωση στηρίζεται σε τρεις βασικούς πυλώνες, δηλαδή στην κλινική εικόνα του ασθενούς, στη μαγνητική τομογραφία και στις εργαστηριακές παραμέτρους.

1. Κλινική εικόνα
2. Μαγνητική τομογραφία (MRI) T2 και βλάβες Flair
3. Εργαστηριακή εξέταση
4. Δοκιμασία ηλεκτρικού δυναμικού

Για κάθε ασθενή θα πρέπει να γίνεται ενδελεχής ανάλυση των αντικειμενικών αλλά και των υποκειμενικών παραπόνων του ασθενούς. Ο ασθενής θα πρέπει να εξετάζεται όχι μόνο από γενικό ιατρό αλλά κυρίως από ειδικό νευρολόγο.

Εάν ο νευρολόγος υποπτεύεται σκλήρυνση κατά πλάκας, ο ασθενής θα πρέπει να παραπέμπεται για περαιτέρω διερεύνηση (π.χ. παρουσία συμπτωματολογίας σκλήρυνσης κατά πλάκας, δηλαδή εναλλασσόμενα επεισόδια κρίσεων/υποτροπών, που υποδηλώνουν νευρολογική βλάβη του ΚΝΣ διάρκειας από μία έως 21 ημέρες).

Η σημαντικότερη εξέταση είναι η μαγνητική τομογραφία του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού με σκιαγραφικό παράγοντα (ενισχυτικές βλάβες). Μπορεί να δείξει πολλαπλές βλάβες, καθώς και μεταβολές σήματος στις ακολουθίες PD, Τ1, Τ2 και FLAIR (οι λεγόμενες υπερσιγμοειδείς ή ενισχυτικές βλάβες). Η μαγνητική τομογραφία χρησιμοποιείται στη διάγνωση της πολλαπλής σκλήρυνσης από το 2001.

Όταν υπάρχει υποψία σκλήρυνσης κατά πλάκας, η μαγνητική τομογραφία συμπληρώνεται από λεμφαδενική ανάλυση. Αυτή λαμβάνεται με οσφυονωτιαία παρακέντηση, που σημαίνει ότι ο σπονδυλικός σωλήνας διαπερνάται με οσφυονωτιαία βελόνα, από όπου λαμβάνεται δείγμα. Συνήθως υπάρχουν ανοσοσφαιρίνες τύπου G ή ολιγοκλωνικές ανοσοσφαιρίνες.

Εξίσου σημαντικά είναι και τα δείγματα αίματος. Οι βασικές παράμετροι είναι φυσιολογικές, τα μονοκύτταρα είναι αυξημένα και υπάρχουν ειδικά αντισώματα.

Μία από τις εξετάσεις είναι και οι δοκιμασίες της ηλεκτρικής δραστηριότητας του εγκεφάλου. Με βάση διάφορα ερεθίσματα (οπτικά μοτίβα, ηλεκτρικά ερεθίσματα), καταγράφονται τα ηλεκτρικά σήματα του νευρικού συστήματος και η ταχύτητα μετάδοσής τους με τη χρήση ειδικών ηλεκτροδίων.

Ωστόσο, υπάρχει ένας αριθμός ασθενειών που μοιάζουν εντυπωσιακά στις εκδηλώσεις τους με τη σκλήρυνση. Ακόμη και ορισμένες εξετάσεις έχουν παρόμοια αποτελέσματα.

Ασθένειες με παρόμοια συμπτωματολογία και αποτελέσματα εξετάσεων:

• εγκεφαλική ισχαιμία
• νευρολοιμώξεις (εγκεφαλομυελίτιδα, νόσος του Lyme, σύφιλη)
• Παρανεοπλασματικά νοσήματα
• ημικρανία
• αρτηριακή υπέρταση
• Θυρεοειδίτιδα Hashimoto
• διαβήτης
• θρομβοφιλικές καταστάσεις
• σαρκοείδωση
• Δηλητηρίαση από ναρκωτικά και αλκοόλ
• ανεπάρκεια βιταμίνης Β12