Τι επιπτώσεις έχει το μαγνήσιο στον άνθρωπο; Πότε είναι απαραίτητο και πότε επιβλαβές;

Ποιες είναι οι επιδράσεις του μαγνησίου - μαγνησίου - στον άνθρωπο;
Πότε χρειάζεται να αυξήσω τις δόσεις μου;
Και ποια είναι τα συμπτώματα όταν λείπει από τον οργανισμό;
Πότε μπορεί να είναι επιβλαβές;
Πώς να το λαμβάνετε ώστε να μην έχει παρενέργειες;

Οι απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα δίνονται στο άρθρο...

Το μαγνήσιο είναι ένας ηλεκτρολύτης που είναι απαραίτητος για τις περισσότερες κυτταρικές διεργασίες. Είναι απαραίτητο στοιχείο για τη ζωή του ανθρώπου και των ζώων.

Εντοπίστηκε για πρώτη φορά το 1755 από τον Σουηδό φυσικό και χημικό Joseph Black.
Απομονώθηκε σε καθαρή κατάσταση μόλις το 1808 από τον Άγγλο χημικό Sir Humphry Davy.
Έκτοτε, η γνώση για το μαγνήσιο επεκτάθηκε στη σημερινή του μορφή.

Γνωρίζουμε πώς επηρεάζει τον οργανισμό, τι προκαλεί ανεπάρκεια και πώς η περίσσεια είναι επιβλαβής.

Γνωρίζουμε ότι η επαρκής διαιτητική πρόσληψη μαγνησίου είναι σημαντική για την καλή λειτουργία του οργανισμού.

Είναι ιδιαίτερα σημαντικό για την καλή λειτουργία των οστών, των μυών, των νεύρων και του καρδιαγγειακού συστήματος.

Σε συνδυασμό με το ασβέστιο, έχει ηρεμιστική δράση και μειώνει την ψυχική ένταση και το στρες.

Η έλλειψή του μπορεί να διαταράξει όλα τα όργανα και τα συστήματα που εξαρτώνται από αυτό, ας πούμε. Η έλλειψη μαγνησίου έχει ως αποτέλεσμα, για παράδειγμα, αυξημένη φθορά των δοντιών, μυϊκές κράμπες και αδυναμία, πεπτικές διαταραχές, καρδιακές διαταραχές, ψυχολογικές διαταραχές.
Η περίσσεια του στον οργανισμό δεν είναι συχνή, αλλά δυνατή. Προκαλείται από αφυδάτωση, νεφρικά προβλήματα ή κυτταρική διάσπαση.

Οι φυσικές πηγές μαγνησίου είναι θεωρητικά πολύ άφθονες, αλλά στην πράξη αυτό δεν ισχύει απόλυτα.

Ο εκσυγχρονισμός έχει προκαλέσει ανεπάρκεια στο έδαφος, δημιουργώντας έλλειμμα στη διατροφή.

Το συστατικό που προστίθεται στα λιπάσματα - το ανθρακικό μαγνήσιο (MgCO3) - παρέχει στα φυτά και τα ζώα που τα καταναλώνουν αρκετό μαγνήσιο για την ανάπτυξη και την εξέλιξή τους.

Ωστόσο, οι ψεκασμοί κατά των παρασίτων μειώνουν γρήγορα τη συγκέντρωσή του.

Για τα άτομα με έλλειψη μαγνησίου, υπάρχει υποκατάστατο με τη μορφή χαπιών. Δεν υπάρχει "φάρμακο" που να είναι πιο εγγενές στον οργανισμό από το μαγνήσιο.

Τα χάπια μαγνησίου είναι απλά, αβλαβή και, κυρίως, ευεργετικά για την υγεία. Ομαλοποιούν το εσωτερικό περιβάλλον, βοηθώντας έτσι στην αποκατάσταση των διαταραγμένων λειτουργιών.

Τι είναι το μαγνήσιο;

Το μαγνήσιο, magnesium (λατ. μαγνήσιο) είναι ένα χημικό στοιχείο (ορυκτό). Έχει το σύμβολο Mg στον περιοδικό πίνακα και τον αριθμό πρωτονίων 12.

Είναι ένα μέταλλο που υπάρχει σε όλο το σύμπαν, στο φλοιό της Γης, στο νερό, στα φυτά, αλλά και στους ζωντανούς οργανισμούς, συμπεριλαμβανομένου του ανθρώπου.

Είναι το τέταρτο σημαντικότερο κατιόν στο ανθρώπινο σώμα και το δεύτερο σημαντικότερο ενδοκυτταρικό κατιόν μετά το κάλιο (potassium).

Βρίσκεται στο ανθρώπινο σώμα σε ποσότητα περίπου 900 έως 1200 mmol, δηλαδή περίπου 20 έως 30 g.

Ενδιαφέροντα:
Το όνομα μαγνήσιο προέρχεται από την πόλη της Μαγνησίας, που βρίσκεται στη Θεσσαλία της Ελλάδας.
Η πόλη αυτή ήταν κάποτε γνωστή για τα κοιτάσματα μαγνητικού μεταλλεύματος.

Πού βρίσκεται το μαγνήσιο παντού στο ανθρώπινο σώμα;

Ο άνθρωπος λαμβάνει και αναπληρώνει το μαγνήσιο από την τροφή που τρώει. Εισέρχεται στον πεπτικό σωλήνα μέσω του στόματος.

Τι συμβαίνει με το Mg στον πεπτικό σωλήνα;

• Το 60-70% αποβάλλεται με τα κόπρανα.
• 30-40% επαναρροφάται πίσω στο αίμα και εισέρχεται στα κύτταρα και τους ιστούς μέσω της κυκλοφορίας του αίματος
• το υπόλοιπο 10 % επαναρροφάται πίσω στο έντερο.

Έτσι, το μεγαλύτερο μέρος του προσλαμβανόμενου μαγνησίου αποβάλλεται μέσω του πεπτικού συστήματος. Από την απορροφούμενη ποσότητα, άλλο ένα 30% χάνεται με τα ούρα.

Υπό κανονικές συνθήκες, η συγκέντρωση του μαγνησίου στο πλάσμα κυμαίνεται από 0,7 έως 1,1 mmol/l. Στα κύτταρα άλλων ιστών είναι μια τάξη μεγέθους υψηλότερη.

Ο βαθμός παρουσίας του μαγνησίου στους διάφορους ιστούς του ανθρώπινου σώματος καθορίζεται από τον ρυθμό με τον οποίο τα ιόντα του διέρχονται από την κυτταρική μεμβράνη.
Διαφορετικοί τύποι κυττάρων σημαίνουν διαφορετικούς ρυθμούς.
Κύτταρα με ταχεία ανταλλαγή μαγνησίου, μέσα σε λίγες ώρες, είναι, για παράδειγμα, η καρδιά, το ήπαρ, ο σπλήνας.
Αργότερες μεταβολές (λίγες εβδομάδες) στη συγκέντρωση μαγνησίου είναι στα οστά ή στους μυς.

Οι μεγαλύτερες δεξαμενές Mg στο ανθρώπινο σώμα:

• 50-70% του οστικού ιστού
• 30-46% σε άλλα κύτταρα οργάνων (μύες, νεύρα, καρδιά, ήπαρ)
• 1% εκτός των κυττάρων (εξωκυττάρια)

Ποιες τροφές έχουν το περισσότερο μαγνήσιο;

Παράγοντες όπως οι ψεκασμοί των φυτών κατά των παρασίτων, η κλιματική αλλαγή, η όξινη βροχή, αλλά και οι αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες σε σχέση με το παρελθόν οδηγούν σε έλλειψη μαγνησίου στα τρόφιμα αλλά και σε μειωμένη απορρόφηση μαγνησίου από τα προσλαμβανόμενα τρόφιμα.

Πίνακας τροφίμων με υψηλή περιεκτικότητα σε Mg και επιβράδυνση της απορρόφησής του

Γιατί το μαγνήσιο είναι τόσο σημαντικό για τη ζωή;

Το μαγνήσιο δεν είναι μόνο σημαντικό για τη ζωή και την εύρυθμη λειτουργία της, αλλά και αναντικατάστατο για τη ζωή.

Συμμετέχει σε εκατοντάδες κυτταρικές διεργασίες που δεν θα λειτουργούσαν χωρίς αυτό. Οι διεργασίες αυτές δεν λειτουργούν σωστά όταν είναι ανεπαρκές.
Επηρεάζει άμεσα περισσότερες από 300 ενζυμικές διεργασίες.
Εξασφαλίζει κυρίως την καλή λειτουργία του σκελετικού και του νευρομυϊκού συστήματος.

Η βασική λειτουργία του μαγνησίου στον οργανισμό:

• Σημαντικό για τη μεταγραφή των νουκλεϊκών οξέων (DNA, RNA)
• εξασφαλίζει την κυτταρική ακεραιότητα
• σημαντικό στις διαδικασίες του ελεγχόμενου κυτταρικού θανάτου
• συμμετέχει στο σχηματισμό της γλυκόζης (γλυκονεογένεση) και στο μεταβολισμό της
• συμμετέχει στο σχηματισμό των πρωτεϊνών
• συμμετέχει στο σχηματισμό και τη διάσπαση των λιπαρών οξέων
• ρυθμίζει την κατανομή του νατρίου (Na) και του καλίου (K)
• εμποδίζει τη διαρροή καλίου από τα κύτταρα του καρδιακού μυός

Η ανεπάρκεια μαγνησίου μπορεί να οδηγήσει σε διάφορα προβλήματα υγείας σε πολλαπλά επίπεδα.

Η ημερήσια πρόσληψη μαγνησίου από έναν ενήλικα πρέπει να είναι περίπου 375 mg (15 mmol).
Η ανάγκη για μαγνήσιο αυξάνεται με την ηλικία.
Η λήψη μεγαλύτερης ημερήσιας δόσης δεν προκαλεί σοβαρά προβλήματα. Μπορεί να προκαλέσει διάρροια επειδή το Mg δεσμεύει το νερό.

Υπομαγνησιαιμία - ανεπάρκεια μαγνησίου

Η ανεπάρκεια μαγνησίου δεν είναι ασυνήθιστη στις μέρες μας.

Ως εκ τούτου, ο ασθενής μπορεί να μην γνωρίζει ότι υπάρχει έλλειψη αυτού του μετάλλου στον οργανισμό του.

Ωστόσο, μια μακροχρόνια, χρόνια ανεπάρκεια μπορεί να προκαλέσει σοβαρή διαταραχή της εύρυθμης λειτουργίας του οργανισμού, ακόμη και μεταβολική διαταραχή σε ασθενείς με διαβήτη και θάνατο.

Ενδιαφέρον:
Το γεγονός ότι η έλλειψη μαγνησίου αποτελεί σημαντικό πρόβλημα προτάθηκε για πρώτη φορά από τον McCollum και τους συνεργάτες του το 1932.
Διεξήγαγε τα πειράματά του σε πειραματόζωα και σκύλους.
Είχε ήδη περιγράψει τότε πολλά συμπτώματα, συμπεριλαμβανομένου του τετανικού συνδρόμου.

Διαβάστε επίσης το άρθρο του περιοδικού:
Τι είναι η τετανία, το τετανικό σύνδρομο, ποια είναι τα συμπτώματα και πώς αντιμετωπίζεται;

Ποιες είναι οι αιτίες της έλλειψης μαγνησίου στον οργανισμό;

Τα αίτια της έλλειψης μαγνησίου βασίζονται σε δύο πτυχές.

Η πρώτη πτυχή είναι η έλλειψή του στο εξωτερικό περιβάλλον και στην πρόσληψη τροφής.
Η δεύτερη πτυχή είναι η ανεπαρκής απορρόφησή του ή η αυξημένη απέκρισή του από τον οργανισμό λόγω διατροφής ή ασθένειας.

1. Έλλειψη μαγνησίου στο έδαφος και στα τρόφιμα

Η έλλειψη μαγνησίου στο έδαφος έχει ήδη αναφερθεί παραπάνω. Η κλιματική αλλαγή, η όξινη βροχή και οι ψεκασμοί κατά των παρασίτων προκαλούν έλλειψη μαγνησίου στα καλλιεργούμενα φυτά, παρά τη λίπανση.

Ένα φυτό με έλλειψη Mg μπορεί να έχει αυτό που ονομάζεται χλώρωση. Στα φύλλα υπάρχουν κίτρινες ραβδώσεις ανάμεσα στις φλέβες ή στα φύλλα. Η ανάπτυξη του ίδιου του φυτού δεν επηρεάζεται, αλλά οι καρποί που τρώει ο κόσμος από αυτό δεν περιέχουν όσο μαγνήσιο θα έπρεπε.

2. Ανεπαρκής απορρόφηση και υπερβολική απέκκριση μαγνησίου λόγω της διατροφής

Η πρόσληψη μαγνησίου μπορεί να συμπληρωθεί με τη μορφή δισκίων.

Εάν η πρόσληψη είναι επαρκής και ο ασθενής εξακολουθεί να έχει έλλειψη, υπάρχει πρόβλημα με την απορρόφηση και την απέκκριση. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε ακατάλληλη διατροφή.

Τις περισσότερες φορές, αυτό οφείλεται στην υπερβολική κατανάλωση λιπαρών και λιπαρών τροφών. Τα λίπη διαλύονται δύσκολα και επομένως δημιουργούν πρόβλημα στην απορρόφηση του μαγνησίου. Αυξάνουν επίσης την απέκρισή του στα ούρα.

Οι σαρκοφάγοι προσέξτε!
Η υπερβολική πρόσληψη πρωτεϊνών στο κρέας προκαλεί αυξημένη απέκκριση Mg στα ούρα.

Ανεπαρκή απορρόφηση και αυξημένη απέκκριση Mg προκαλούν και οι τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε ασβέστιο και φωσφορικά άλατα. Πρόκειται κυρίως για ζαχαρούχα ποτά, αλκοολούχα ποτά, γλυκά, όλες τις κονσέρβες (π.χ. κονσέρβες ψαριών, πατέ, προϊόντα κρέατος).

3. Παθήσεις που προκαλούν ανεπάρκεια μαγνησίου

Ορισμένες παθήσεις ή χρόνιες ασθένειες ή η θεραπεία τους επηρεάζουν άμεσα τις συγκεντρώσεις μαγνησίου.

Οι ασθένειες στις οποίες οι ασθενείς υποφέρουν συχνότερα από ανεπάρκεια Mg είναι σαφώς ο διαβήτης, η διάρροια, ο εμετός.

Μπορεί επίσης να εμφανιστεί σε ασθενείς με καρκίνο των οστών, κίρρωση του ήπατος, νεφροπάθεια, νόσο του εντέρου, μετά από εκτομή τμήματος του εντέρου, σε θυρεοειδοπάθεια, κοιλιοκάκη, σύνδρομο δυσαπορρόφησης, αλκοολισμό κ.λπ.

Ενδιαφέρον:
Η ανεπάρκεια μαγνησίου συνδέεται με διάφορες ασθένειες. Οι ασθένειες αυτές μπορεί να οδηγήσουν σε υψηλή αρτηριακή πίεση, διαβήτη ή να προκαλέσουν καρδιακές προσβολές.

Οι καταστάσεις που προκαλούν ανεπάρκεια Mg και οι οποίες προκαλούνται από τον ίδιο τον ασθενή με απερίσκεπτες ενέργειες περιλαμβάνουν αυστηρές δίαιτες, απεργίες πείνας, υπερβολική άσκηση, υπερβολικό σωματικό ή ψυχικό στρες.

Οι φυσιολογικές καταστάσεις όπου η κατανάλωση Mg είναι αυξημένη περιλαμβάνουν, για παράδειγμα, την έμμηνο ρύση, την εγκυμοσύνη, τη γαλουχία, την εφηβεία, το γήρας.

Μεταξύ των φαρμάκων, τα διουρητικά και τα καθαρτικά είναι οι κύριοι παράγοντες που συμβάλλουν στην αυξημένη απώλεια Mg. Αξίζει επίσης να αναφερθούν τα αντισυλληπτικά, η ινσουλίνη, ορισμένα φάρμακα για την καρδιά και τα κορτικοστεροειδή.

Πώς εκδηλώνεται η υπομαγνησιαιμία;

Η υπομαγνησιαιμία χαρακτηρίζεται από ποικίλες εκδηλώσεις που αφορούν διαφορετικά συστήματα. Αυτό οφείλεται στην παρουσία μαγνησίου σε διαφορετικές συγκεντρώσεις σε όλα σχεδόν τα κύτταρα του σώματος.

Τα συμπτώματα είναι πιο έντονα στα όργανα και τους ιστούς όπου τα επίπεδα μαγνησίου είναι υψηλότερα.

Πίνακας με τα συμπτώματα ανεπάρκειας Mg ανά όργανο

Συμπληρώματα μαγνησίου, πώς να επιλέξετε σωστά;

Το μαγνήσιο ως συμπλήρωμα διατροφής κυκλοφορεί σε δισκία, σκόνες ή αναβράζοντα δισκία (έχουν υψηλότερη συγκέντρωση Mg).
Μπορείτε να το βρείτε άγευστο και αρωματισμένο, μόνο του ή με προσθήκη βιταμινών.

Βασικά, δεν έχει σημασία από ποιο φαρμακείο ή κατασκευαστή αγοράζετε τα χάπια μαγνησίου.

Τα βασικά στοιχεία είναι τα ίδια.

Η διαφορά έγκειται στην ποσότητα του μαγνησίου και στις προστιθέμενες ουσίες και βιταμίνες.

Υπερμαγνησιαιμία - περίσσεια μαγνησίου

Η περίσσεια μαγνησίου στον οργανισμό είναι πολύ πιο σπάνια από την έλλειψη.

Μιλάμε για περίσσεια Mg όταν η συγκέντρωσή του φτάνει σε τιμή μεγαλύτερη από 1,1 mmol/l.

Στις περισσότερες περιπτώσεις, προκαλείται από ιατρικές καταστάσεις και όχι από "υπερβολική κατανάλωση μπανάνας ή σοκολάτας".

Η υπερμαγνησιαιμία προκαλείται συχνά από χρόνια αφυδάτωση, ιδίως στον ηλικιωμένο πληθυσμό.

Το μαγνήσιο δεν αποβάλλεται με τα ούρα όπως θα έπρεπε, αλλά αντίθετα συσσωρεύεται στο σώμα.

Ποιες είναι οι αιτίες της περίσσειας μαγνησίου στον οργανισμό;

Η πιο συχνή αιτία της υπερμαγνησιαιμίας είναι η αφυδάτωση.
Η αφυδάτωση είναι μια κατάσταση κατά την οποία υπάρχει μειωμένη ποσότητα νερού στο σώμα.
Εμφανίζεται λόγω ανεπαρκούς πρόσληψης υγρών (ανεπαρκής πόση) ή υπερβολικής απώλειας υγρών (εφίδρωση, εμετός, διάρροια, αιμορραγία, εγκαύματα).

Η δεύτερη πιο συχνή αιτία υπερμαγνησιαιμίας είναι η νεφρική ανεπάρκεια.
Η νεφρική ανεπάρκεια είναι μια κατάσταση κατά την οποία η νεφρική λειτουργία επιδεινώνεται σχετικά γρήγορα.
Μεταξύ άλλων επιπλοκών, η απέκκριση του Mg στα ούρα είναι μειωμένη, αυξάνοντας έτσι τη συγκέντρωσή του στον οργανισμό.

Διαβάστε επίσης:
Η σημασία τουποτού: τι είναι η ανεπαρκής ή η υπερβολική πρόσληψη υγρών + υπολογισμός
Νεφρικές παθήσεις: από τη φλεγμονή στις πέτρες στην ανεπάρκεια;

Εκτός από τις παραπάνω πρωταρχικές αιτίες της αυξημένης συγκέντρωσης μαγνησίου στον οργανισμό, και άλλες ασθένειες μπορεί να συμβάλλουν στην κατάσταση αυτή.

Εμφανίζεται σε κυτταρική διάσπαση, σε μολυσματικές ασθένειες του ήπατος, αλλά και σε διάφορες δηλητηριάσεις.

Πώς εκδηλώνεται η υπερμαγνησιαιμία;

Οι εκδηλώσεις της υπερμαγνησιαιμίας είναι επίσης ποικίλες ανάλογα με το σύστημα που επηρεάζεται.
Θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι το αντίθετο των συμπτωμάτων που είναι τυπικά για την έλλειψη Mg.

Πίνακας με τα συμπτώματα της περίσσειας Mg ανά όργανο

Εξέταση της συγκέντρωσης μαγνησίου στον οργανισμό

Το επίπεδο του μαγνησίου στον οργανισμό μπορεί να αποδειχθεί εργαστηριακά αν και στις περισσότερες περιπτώσεις δεν είναι απαραίτητο.

Όταν ο γιατρός εκδηλώνει και υποψιάζεται ανεπάρκεια, αρκεί να συνταγογραφήσει μαγνήσιο στον ασθενή με τη μορφή φαρμάκου. Αν δεν βοηθήσει, δεν βλάπτει.

Η εξέταση της συγκέντρωσης του μαγνησίου πραγματοποιείται συχνότερα σε ασθενείς με περίσσεια αυτού.

Πώς πραγματοποιείται η εξέταση του επιπέδου του μαγνησίου;

Τα επίπεδα μαγνησίου μπορούν να εξεταστούν από τον ορό, στον οποίο τα επίπεδά του εξασφαλίζονται με πολλαπλούς μηχανισμούς.
Αυτό σημαίνει ότι η εξέταση των επιπέδων μαγνησίου στο πλάσμα (εξωκυτταρικό) μπορεί να είναι μια χαρά παρά την πραγματική έλλειψη.
Στην πραγματικότητα, τα επίπεδα στον ορό μειώνονται μόνο όταν υπάρχει σημαντική χρόνια έλλειψη που οδηγεί σε μεταβολική διαταραχή. Έτσι, η έλλειψη ανιχνεύεται μόνο εκ των υστέρων.

Πολύ πιο αξιόπιστη είναι η εξέταση των ενδοκυτταρικών επιπέδων μαγνησίου, δηλαδή από το εσωτερικό των κυττάρων.
Μπορεί να προσδιοριστεί από ερυθρά αιμοσφαίρια, λευκά αιμοσφαίρια ή ακόμη και από δείγμα μαλλιών.
Ωστόσο, πρόκειται για μια πολύπλοκη και πιο δαπανηρή μέθοδο και γι' αυτό δεν χρησιμοποιείται επαρκώς.

Δεν χρησιμοποιείται συνήθως στη συνήθη πρακτική η λεγόμενη μέθοδος της φασματομετρίας ατομικής απορρόφησης (AAS), η οποία θεωρείται η πιο αξιόπιστη. Η μέθοδος αυτή προσδιορίζει τη συγκέντρωση διαφόρων ιχνοστοιχείων (έως 60 στοιχεία), συμπεριλαμβανομένου του μαγνησίου, στο διάλυμα που αναλύεται.

Ενδιαφέρον:
Η έλλειψη μαγνησίου συνοδεύεται συχνά από ταυτόχρονη μείωση των συγκεντρώσεων καλίου (Κ) και ασβεστίου (CA).