Το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού ως ύπουλος εχθρός: Πώς μεταδίδεται και εκδηλώνεται;

Το Helicobcter pylori (HP) είναι ένα ραβδόμορφο βακτήριο με μαστίγια. Μολύνει τον ανθρώπινο γαστρεντερικό σωλήνα και ευθύνεται για τις περισσότερες φλεγμονώδεις παθήσεις του στομάχου.

Η ανακάλυψή του χρονολογείται από το 1893.
Ωστόσο, η μεγαλύτερη συμβολή στην έρευνα σχετικά με το βακτήριο αυτό αποδίδεται στους Marshall και Warren, οι οποίοι κέρδισαν το βραβείο Νόμπελ Ιατρικής το 2005. Ανακάλυψαν ότι το HP εμπλέκεται στη γαστρίτιδα και στη νόσο του γαστρικού έλκους.

Στο γενικό πληθυσμό, έως και 20-70% των ανθρώπων είναι μολυσμένοι με HP (επιπολασμός), ανάλογα με τη γεωγραφική θέση.

Ο υψηλότερος επιπολασμός παρατηρείται στην Κίνα, ενώ ο χαμηλότερος στις ΗΠΑ.

Η πηγή του HP και ο ξενιστής του είναι ο άνθρωπος. Η μετάδοση της λοίμωξης γίνεται με τις οδούς στόμα-στομα και κόπρανα-στομα. Στην οικογένεια, μεταδίδεται κυρίως από τα μεγαλύτερα σε νεότερα άτομα.

Παράγοντες κινδύνου για τη μόλυνση από HP:

• Χαμηλότερη κοινωνικοοικονομική κατάσταση
• μεγαλύτερη ηλικία
• Κάπνισμα
• κατανάλωση κρέατος
• κατανάλωση πιπεριών τσίλι
• φαγητό σε εστιατόρια
• κατανάλωση μη φιλτραρισμένου και μη εμφιαλωμένου νερού
• οικογενειακό ιστορικό έλκους στομάχου

Ποια είναι τα συμπτώματα της λοίμωξης από Helicobacter pylori;

Οι ασθενείς που έχουν μολυνθεί με HP είναι γενικά ασυμπτωματικοί. Ωστόσο, μερικές φορές παρατηρούνται μη ειδικές εκδηλώσεις.

Παραδείγματα περιλαμβάνουν συμπτώματα όπως:

• Ναυτία (αίσθημα που μοιάζει με εμετό).
• εμετός
• αίσθημα πίεσης στο στομάχι μετά το φαγητό
• κοιλιακό άλγος
• φούσκωμα
• καούρα
• κίνηση
• Κακή αναπνοή (δυσοσμία του στόματος)
• απώλεια βάρους

Ο τρόπος με τον οποίο εκδηλώνεται η λοίμωξη HP σε ένα άτομο εξαρτάται από τα ίδια τα βακτήρια, αλλά και από την κατάσταση της ανοσίας του οργανισμού.

Η μετάδοση του βακτηρίου συμβαίνει...

Ένας ασθενής μπορεί να προσβληθεί από λοίμωξη HP από τρόφιμα, νερό ή μαχαιροπήρουνα. Είναι πιο συχνή σε χώρες ή κοινότητες με κακή ποιότητα νερού.

Η μόλυνση μπορεί επίσης να συμβεί μέσω της επαφής με σάλιο ή άλλα υγρά του ασθενούς.

Η μετάδοση γίνεται από το στόμα προς το στόμα και από τα κόπρανα προς το στόμα (κοπρανο-στοματική οδός).
Σε μια οικογένεια, μεταδίδεται από τα μεγαλύτερα σε νεότερα άτομα.

Διάγνωση

Η διάγνωση στηρίζεται στις λεγόμενες επεμβατικές και μη επεμβατικές τεχνικές. Οι επεμβατικές περιλαμβάνουν τη λήψη δείγματος από το στομάχι κατά τη διάρκεια της γαστροσκοπικής εξέτασης (ΓΕΣ). Οι μη επεμβατικές είναι εκείνες που δεν απαιτούν τη λήψη δείγματος από το στομάχι.

Επεμβατικές τεχνικές

Κατά τη διάρκεια μιας γαστροσκοπικής εξέτασης, ο γιατρός εξετάζει το βλεννογόνο του στομάχου. Μπορεί να βρει ενδείξεις γαστρίτιδας, γαστρικού ή δωδεκαδακτυλικού έλκους ή σε σοβαρές περιπτώσεις καρκίνου του στομάχου.

Κατά τη διάρκεια της εξέτασης, ο γιατρός χρησιμοποιεί λαβίδα για να αφαιρέσει ένα κομμάτι ιστού από το στομάχι. Το δείγμα που λαμβάνεται μπορεί στη συνέχεια να εξεταστεί:

• ένα λεγόμενο τεστ ουρεάσης αμέσως μετά την εξέταση
• μικροσκοπικά σε ιστολογικό εργαστήριο
• με καλλιέργεια στο μικροβιολογικό εργαστήριο

Οι μη επεμβατικές τεχνικές περιλαμβάνουν

Οι εξετάσεις αναπνοής είναι εξαιρετικά ευαίσθητες. Πραγματοποιούνται νηστικές μετά από περίοδο δύο εβδομάδων χωρίς αντιβιοτικά και αναστολείς αντλίας πρωτονίων.

Ο ασθενής πίνει ένα παρασκεύασμα που περιέχει ουρία. Τα ένζυμα του ελικοβακτηριδίου του πυλωρού διασπούν στη συνέχεια την ουρία σχηματίζοντας διοξείδιο του άνθρακα, το οποίο προσδιορίζεται στην αναπνοή του ασθενούς από μια ειδική συσκευή μετά από περίπου 60 λεπτά.

Λαμβάνεται αίμα για αντισώματα κατά του HP. Η εξέταση δεν ανιχνεύει ενεργή λοίμωξη από HP. Η εξέταση είναι πιο κατάλληλη για επιδημιολογικούς σκοπούς.

Εξέταση κοπράνων για την παρουσία αντιγόνου HP. Πρόκειται για μια εξαιρετικά ευαίσθητη εξέταση που χρησιμοποιείται για τη διάγνωση και την επιτυχία της θεραπείας.

Τι γίνεται με τα τεστ για το σπίτι που μπορούν να αγοραστούν, για παράδειγμα, σε ένα φαρμακείο;

Διατίθενται επίσης οικιακές εξετάσεις για την ανίχνευση της παρουσίας λοίμωξης από HP.

Οι εξετάσεις αίματος δείχνουν την παρουσία αντισωμάτων στο αίμα ενός ατόμου. Οι εξετάσεις κοπράνων δείχνουν την παρουσία αντιγόνου HP στα κόπρανα και είναι εξαιρετικά ειδικές.

Αυτές οι κατ' οίκον εξετάσεις πρέπει πάντα να ακολουθούνται από γιατρό ο οποίος θα καθορίσει την περαιτέρω διερεύνηση και θεραπεία.

Θεραπεία της HP

Ένας ασθενής με θετικό εύρημα HP αντιμετωπίζεται με συνδυασμό φαρμάκων.

1. Χρησιμοποιούνται αντιβιοτικά - φάρμακα που καταστρέφουν τα βακτήρια:
   • Αμοξικιλλίνη
   • Κλαριθρομυκίνη
   • Μετρονιδαζόλη
   • τετρακυκλίνη
   • αζιθρομυκίνη
   • ciprofloxacin
2. Φάρμακα που μειώνουν την παραγωγή οξέος στο στομάχι - που ονομάζονται αναστολείς αντλίας πρωτονίων (PPIs):
   • Ομεπραζόλη
   • Παντοπραζόλη
   • εσομεπραζόλη
   • λανσοπραζόλη
3. Βισμούθιο - μαζί με αντιβιοτικά βοηθά στην καταστροφή των βακτηρίων
4. Φάρμακα αποκλεισμού της ισταμίνης που διεγείρουν την παραγωγή οξέος στο στομάχι:
   • Φαμοτιδίνη
   • Ρανιτιδίνη
   • σιμετιδίνη

Προγράμματα χορήγησης

Η συνήθης θεραπεία εκρίζωσης αποτελείται από τριπλό συνδυασμό φαρμάκων: PPI, κλαριθρομυκίνη ή μετρονιδαζόλη, αμοξυκιλλίνη ή μετρονιδαζόλη.

Διαδοχική θεραπεία εκρίζωσης: PPI συν αμοξυκιλλίνη για 5-7 ημέρες, ακολουθούμενη από 7 ημέρες PPI συν δύο αντιβιοτικά, συνηθέστερα κλαριθρομυκίνη και μετρονιδαζόλη.

Η υβριδική θεραπεία εκρίζωσης περιλαμβάνει τη χορήγηση PPI συν αμοξικιλλίνη για 3-7 ημέρες, ακολουθούμενη από την προσθήκη δύο αντιβιοτικών, συνηθέστερα μετρονιδαζόλης και κλαριθρομυκίνης για άλλες 7 ημέρες.

Η θεραπεία με βισμούθιο αποτελεί εναλλακτική λύση στη θεραπεία πρώτης γραμμής ή μετά από αποτυχία οποιουδήποτε από τα παραπάνω σχήματα. Αποτελείται από τη χορήγηση ενός PPI ή ενός αναστολέα ισταμίνης, βισμούθιο, τετρακυκλίνη και μετρονιδαζόλη.

Η τυπική θεραπεία τριών συνδυασμών σύμφωνα με τις τελευταίες συστάσεις διαρκεί 14 ημέρες.

Είναι πολύ σημαντικό να ακολουθήσετε τη θεραπεία σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού.

Εάν διακοπεί η αντιβιοτική αγωγή, η HP μπορεί να γίνει ανθεκτική στα αντιβιοτικά και η θεραπεία γίνεται πιο δύσκολα διαχειρίσιμη.

Κατά τη διάρκεια της θεραπείας συνιστάται η ταυτόχρονη χρήση προβιοτικών. Μετά από 4 εβδομάδες θεραπείας, η επιτυχία της θεραπείας ελέγχεται τις περισσότερες φορές με εξέταση κοπράνων για το αντιγόνο HP ή με τεστ αναπνοής.

Διατροφή στη λοίμωξη από ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού

Οι συνιστώμενες τροφές που μπορεί να βοηθήσουν στη θεραπεία της λοίμωξης είναι...

Προβιοτικά σε μορφή γιαουρτιού, ξινόγαλα ή λαμβανόμενα σε δισκία. Βοηθούν στη θεραπεία της λοίμωξης από HP, ανακουφίζουν από τις παρενέργειες των αντιβιοτικών.

Τα ωμέγα-3 και ωμέγα-6 λιπαρά οξέα μειώνουν τη φλεγμονή του βλεννογόνου του στομάχου και την ανάπτυξη του ελικοβακτηριδίου του πυλωρού, βοηθώντας στη θεραπεία της νόσου. Βρίσκονται κυρίως στα ψάρια και στο ελαιόλαδο.

Τα φρούτα και τα λαχανικά θα πρέπει να καταναλώνονται κατά τη διάρκεια της θεραπείας για τη λοίμωξη από το Ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού, επειδή είναι εύπεπτα και βελτιώνουν τη λειτουργία του στομάχου. Το μπρόκολο, το κουνουπίδι και το λάχανο περιέχουν μια ουσία που ονομάζεται ισοθειοκυανικό, η οποία βοηθά στην πρόληψη του καρκίνου και καταπολεμά το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού.

Το λευκό κρέας και τα ψάρια είναι χαμηλά σε λιπαρά και εύπεπτα.

Τι δεν πρέπει να τρώτε όταν έχετε προσβληθεί από HP

• Καφές, σοκολάτα, μαύρο τσάι, καθώς περιέχουν καφεΐνη και διεγείρουν την παραγωγή οξέων στο στομάχι
• ποτά με φυσαλίδες - προκαλούν πίεση στο στομάχι, η οποία μπορεί να προκαλέσει πόνο και παλινδρόμηση οξέος
• αλκοολούχα ποτά - επιδεινώνουν τη φλεγμονή του στομάχου
• όξινα φρούτα, όπως λεμόνια, πορτοκάλια, γκρέιπφρουτ, ανανά, τα οποία προκαλούν καούρα
• αρωματικές και πικάντικες τροφές - σκόρδο, μουστάρδα, κέτσαπ, μαγιονέζα, σάλτσα worcestershire, σάλτσα σόγιας
• λιπαρά τρόφιμα, τηγανητά και τυρί, τα οποία είναι πλούσια σε λιπαρά και επιβραδύνουν την πέψη και αδειάζουν το στομάχι
• έτοιμα και κονσερβοποιημένα τρόφιμα που περιέχουν πολλά συντηρητικά και χημικά πρόσθετα που μπορούν να ερεθίσουν το στομάχι και να επιδεινώσουν τη φλεγμονή