Το άγχος είναι ένα δυσάρεστο συναίσθημα που είναι αρκετά συνηθισμένο στην πορεία της ζωής. Ωστόσο, μπορεί επίσης να αποτελεί ψυχική ασθένεια, συγκεκριμένα αγχώδη διαταραχή. Τι είναι το άγχος και πώς εκδηλώνεται; Πώς να αντιμετωπίσετε κατάλληλα αυτή την κατάσταση;
Τι είναι το άγχος ή η αγχώδης διαταραχή; Τι τύπους, αιτίες και συμπτώματα έχει; Πώς να απαλλαγείτε από αυτό;
Το άγχος είναι μια συναισθηματική κατάσταση που εκδηλώνεται με ανεπιθύμητα ψυχικά και σωματικά συμπτώματα. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, περίπου το 20-25% του πληθυσμού βιώνει συναισθήματα άγχους κατά τη διάρκεια της ζωής του.
Στο άρθρο μπορείτε να μάθετε τη διαφορά μεταξύ του φυσιολογικού άγχους και του νοσηρού άγχους, τα είδη του άγχους, τις αιτίες, τη διάγνωση, τη θεραπεία, το διαλογισμό και πολλές άλλες ενδιαφέρουσες πληροφορίες.
Τι είναι το άγχος;
Το άγχος είναι μια δυσάρεστη συναισθηματική κατάσταση που συνδέεται με μια αρνητική ψυχική και συχνά σωματική κατάσταση του νου. Η ένταση του άγχους ποικίλλει και εξαρτάται κυρίως από την αιτία του. Μπορεί να κυμαίνεται από μια κατάσταση ήπιας εσωτερικής αναταραχής, ανησυχίας έως μια κατάσταση αγχώδους πανικού.
Το άγχος εκφράζει κυρίως ένα αίσθημα φόβου και ανησυχίας.
Οι αγχώδεις διαταραχές διαγιγνώσκονται όλο και συχνότερα και επηρεάζουν όλο και περισσότερο τη ζωή των απλών ανθρώπων. Η αυξημένη συχνότητά τους οφείλεται κυρίως στη σοβαρή συναισθηματική φόρτιση και στο συχνό άγχος της καθημερινής ζωής.
Ο συνηθισμένος φόβος είναι απλώς μια συναισθηματική αντίδραση στην τρέχουσα κατάσταση, αλλά οι αγχώδεις διαταραχές παίρνουν έντονη ψυχολογική και σωματική μορφή.
Χαρακτηρίζεται, μεταξύ άλλων, από κόπωση, πονοκεφάλους, σφίξιμο στο στήθος, σφίξιμο στο στομάχι ή ναυτία. Οι πιο σοβαρές μορφές άγχους μπορεί να περιλαμβάνουν ζάλη ή οπτικοακουστικές ψευδαισθήσεις.
Το άγχος είναι μια συναισθηματική έκφραση παρόμοια με το φόβο, που συνδέεται με επικείμενα πιθανά γεγονότα και καταστάσεις. Το άγχος περιλαμβάνει τόσο τη συναισθηματική όσο και τη σωματική σφαίρα των συμπτωμάτων.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), το 20-25% του πληθυσμού βιώνει κάποια μορφή άγχους κάποια στιγμή στη ζωή του. Το άγχος βιώνεται κυρίως κατά την εφηβεία και μεταξύ των ηλικιών 20 και 30. Μπορεί επίσης να εμφανιστεί στην παιδική ηλικία, στην τρίτη ηλικία ή στην εγκυμοσύνη.
Οι αγχώδεις διαταραχές βιώνονται κυρίως στο πλαίσιο αρνητικών και δυνητικά αρνητικών καταστάσεων. Οι αγχώδεις διαταραχές μπορεί να συνδέονται με μια σωματική οργανική ασθένεια ή ως μέρος μιας ψυχολογικής ασθένειας(κατάθλιψη, διπολική διαταραχή, εθισμός κ.λπ.).
Φυσιολογικό άγχος ή νοσηρό άγχος;
Η βασική διαφορά μεταξύ του "φυσιολογικού" άγχους και του νοσηρού άγχους έγκειται στην ένταση, την ποσότητα, τις εκδηλώσεις και την αιτία.
Το κανονικό άγχος και το αίσθημα φόβου διαρκεί για σύντομο χρονικό διάστημα. Προκαλείται από ορισμένες πραγματικές στιγμές και καταστάσεις της ζωής που φυσιολογικά φοβόμαστε. Είναι μια προσωρινή κατάσταση που θα περάσει σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Ωστόσο, το νοσηρό άγχος είναι χρόνιο. Τα αρνητικά συναισθήματα επαναλαμβάνονται και επιστρέφουν.
Τα συναισθήματα φόβου και ανησυχίας είναι συχνά παράλογα, προκύπτουν χωρίς αντικειμενική αιτία. Η αντίδραση σε πραγματικά αρνητικά ερεθίσματα είναι επίσης υπερευαίσθητη.
Το νοσηρό άγχος συχνά παρεμβαίνει στην καθημερινή ζωή. Προκαλεί εσωτερική δυσφορία και ανησυχία.
Οι αγχώδεις διαταραχές μπορεί να είναι τόσο έντονες που διαταράσσουν την οικογενειακή, κοινωνική και επαγγελματική ζωή.
Πότε πρέπει να επισκεφθείτε έναν ειδικό;
Εάν βιώνετε συχνά φόβο, ανησυχία και συναισθήματα θλίψης ακόμη και σε καθημερινές καταστάσεις, καλό είναι να αναζητήσετε επαγγελματική βοήθεια. Το άγχος εκδηλώνεται με δυσκολίες στον ύπνο, κόπωση, λίμπιντο, πεπτικά και διατροφικά προβλήματα.
Όπως ένα άτομο πρέπει να φροντίζει τη σωματική του υγεία, έτσι πρέπει να φροντίζει και την ψυχική του υγεία.
Εάν η σκέψη, ο φόβος και η αδυναμία σας να λειτουργήσετε φυσιολογικά σας περιορίζουν και σας δεσμεύουν, είναι απαραίτητο να επισκεφθείτε έναν επαγγελματία. Με τον όρο επαγγελματίας εννοούμε έναν ψυχίατρο, ενδεχομένως έναν ψυχολόγο ή ψυχοθεραπευτή.
Αιτίες του άγχους
Το άγχος βραχυπρόθεσμης φύσης προκαλείται από ένα πραγματικό ή δυνητικό αρνητικό ερέθισμα. Οι αγχώδεις διαταραχές προκαλούνται από ένα συνδυασμό βιολογικών, ψυχολογικών και εξωτερικών παραγόντων.
Το έναυσμα για τη διαταραχή είναι συχνά η αυξημένη πίεση και το άγχος.
Ρόλο παίζουν επίσης οι γενετικές προδιαθέσεις. Οι κρίσεις άγχους είναι πιο συχνές σε άτομα που έχουν γεννηθεί από γονείς που έχουν αναπτύξει κάποια συγκεκριμένη αγχώδη ή ψυχική διαταραχή. Ωστόσο, αυτό δεν αποτελεί τον κανόνα.
Βιολογικά, πρόκειται για μια αλλαγή στη χημεία του εγκεφάλου, ιδίως μια ανισορροπία στα επίπεδα της ορμόνης σεροτονίνης (της ορμόνης της ευτυχίας) και άλλων νευροδιαβιβαστών στο νευρικό σύστημα.
Με τον όρο εξωτερικός παράγοντας, εννοούμε το εξωτερικό περιβάλλον στο οποίο λειτουργεί το άτομο. Παραδείγματα είναι τα άτομα που μεγάλωσαν με γονείς που έπασχαν από αγχώδη διαταραχή ή άλλη ψυχιατρική διάγνωση. Ένα άτομο επηρεάζεται ιδιαίτερα έντονα κατά την παιδική και εφηβική ηλικία.
Παραδείγματα της αιτιολογίας (εμφάνισης) των αγχωδών διαταραχών:
Γενετική προδιάθεση
Άλλες συναφείς ασθένειες
Αρνητικά πρότυπα συμπεριφοράς από την παιδική ηλικία
Υπερβολική έκθεση στο στρες
Φοβίες
Τύποι αγχωδών διαταραχών
Υπάρχουν πολλοί τύποι και είδη αγχωδών διαταραχών. Κάθε μία από αυτές είναι συγκεκριμένη ως προς την αιτιολογία και τα συνοδά συμπτώματά της.
Η διάγνωση των επιμέρους αγχωδών διαταραχών μπορεί να είναι περίπλοκη. Αρκετοί διαφορετικοί τύποι παρατίθενται παρακάτω.
Η αγχώδης διαταραχή πανικού χαρακτηρίζεται από ξαφνικές κρίσεις πανικού, άγχος και νευρικότητα. Πρόκειται για μια κρίση έντονου φόβου. Συνοδεύεται από σωματικά συμπτώματα όπως αγκομαχητό, τρέμουλο, υπερβολική εφίδρωση, πόνο στο στήθος ή γενική ναυτία και ζάλη.
Η γενικευμένη αγχώδης διαταραχή χαρακτηρίζεται κυρίως από υπερβολική ανησυχία για καθημερινά και πιο σοβαρά προβλήματα (υγεία, εργασία, σχέσεις, σχέδια και δραστηριότητες). Το άγχος μπορεί να πυροδοτηθεί από πιθανές απειλές.
Η διαταραχή κοινωνικού άγχους είναι ο φόβος ιδίως για κοινωνικές καταστάσεις που μπορεί να είναι δυνητικά ενοχλητικές, ανατρεπτικές ή ακατάλληλες. Το άτομο βιώνει φόβο για τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις και για καταστάσεις στις οποίες θα τραβήξει την προσοχή πάνω του.
Ηιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή προκαλεί επαναλαμβανόμενες παρεμβατικές και σχετικά ανεπιθύμητες σκέψεις. Οι φόβοι αυτοί μπορεί να σχετίζονται, για παράδειγμα, με την προσωπική υγιεινή, την τάξη, την καθαριότητα και την υγεία.
Η διαταραχή μετατραυματικού στρες προκαλείται από τον απόηχο ενός αρνητικού γεγονότος. Μπορεί να προκαλέσει ψυχολογικές και σωματικές δυσκολίες με πράγματα και καταστάσεις που συνδέονται με την τραυματική εμπειρία.
Η φοβία χαρακτηρίζεται από τη βίωση φόβου και την αποφυγή ορισμένων αντικειμένων ή καταστάσεων. Ωστόσο, ο φόβος και η ανησυχία είναι υπερβολικές και συχνά δεν αντιστοιχούν σε κινδύνους και πραγματικούς κινδύνους.
Μια αγχώδης διαταραχή που προκαλείται από άλλη ασθένεια μπορεί να είναι συνέπεια ή μέρος μιας άλλης σωματικής ασθένειας.
Συμπτώματα και εκδηλώσεις του άγχους
Τα συγκεκριμένα κλινικά συμπτώματα εξαρτώνται από τον τύπο του άγχους και ενδεχομένως από τον τύπο της αγχώδους διαταραχής.
Σε γενικές γραμμές, ωστόσο, περιλαμβάνουν συναισθήματα θλίψης, εσωτερικής ανησυχίας και ανησυχίας.
Τα συνήθη ψυχοσωματικά (ψυχή-σώμα) συμπτώματα περιλαμβάνουν αίσθημα σφιξίματος στο στήθος, αίσθημα εξάντλησης και υπερβολική κόπωση.
Πιθανά ψυχιατρικά συμπτώματα:
Έλλειψη ενέργειας και κινήτρων
Αισθήματα θλίψης και απελπισίας
Εσωτερική σύγχυση και αντιφάσεις
Ανησυχία και αισθήματα φόβου
Αισθήματα έλλειψης ενέργειας
Αίσθημα έντασης στο στήθος
Απροθυμία συμμετοχής σε συνήθεις δραστηριότητες
Ευερεθιστότητα και εναλλαγές της διάθεσης
Πιθανά σωματικά συμπτώματα:
Αυξημένη κόπωση και εξάντληση
Έλλειψη ενέργειας και δύναμης
Υπερβολική εφίδρωση και κρύος ιδρώτας
Αυξημένος καρδιακός ρυθμός
Πόνος στο στήθος (πίεση)
Γρήγορη αναπνοή
Αλλαγή/επιδείνωση της ποιότητας του ύπνου
Αφηρημάδα
Αλλαγή/επιδείνωση της όρεξης
Δυσκοιλιότητα και πεπτικά προβλήματα
Μείωση της λίμπιντο
Διάγνωση και θεραπεία του άγχους
Η διάγνωση ψυχολογικών διαγνώσεων και διαταραχών είναι αρκετά δύσκολη.
Όταν αρχίσετε να αισθάνεστε ότι πρέπει να συζητήσετε τα άγχη σας με έναν επαγγελματία, κάντε το.
Θα πρέπει να αναζητήσετε έναν ψυχολόγο ή ψυχίατρο. Είναι προτιμότερο να εντοπίζετε κάθε πρόβλημα σωματικής και ψυχικής υγείας νωρίς και να φροντίζετε για την πρόληψη.
Ο γιατρός θα πραγματοποιήσει πρώτα διάφορες εξετάσεις. Θα αποκλείσει σωματικά προβλήματα υγείας που μπορεί να προκαλούν τα ψυχολογικά συμπτώματα. Η διάγνωση των αγχωδών διαταραχών γίνεται στο γραφείο του ψυχιάτρου.
Η βοήθεια ενός επαγγελματία και η φροντίδα της ψυχικής υγείας έχουν όλο και μεγαλύτερη ζήτηση.
Η θεραπεία αποσκοπεί στην εξάλειψη της αιτίας που προκαλεί το άγχος και στην εξάλειψη των κλινικών συμπτωμάτων.
Η ακριβής μορφή της θεραπείας εξαρτάται από την αιτιολογία του άγχους, την ποσότητά του, την ποιότητά του κ.λπ.
Η θεραπεία του άγχους περιλαμβάνει φαρμακολογική αγωγή (ψυχοφάρμακα), ψυχοθεραπεία και, κυρίως, αυτοανάπτυξη (εκπαίδευση, τεχνικές χαλάρωσης κ.λπ.).
Φαρμακολογική θεραπεία
Ψυχοθεραπεία
Αυτοανάπτυξη
Τα φάρμακα βοηθούν στην ανακούφιση των συμπτωμάτων του άγχους εξισορροπώντας χημικές ουσίες και διεργασίες στον εγκέφαλο. Τα φάρμακα που συνήθως συνταγογραφούνται περιλαμβάνουν αντικαταθλιπτικά, αγχολυτικά και β-αναστολείς.
Οι βενζοδιαζεπίνες είναι μια ομάδα φαρμάκων που επιλέγονται για το οξύ άγχος. Είναι αποτελεσματικές μέσα σε 30 έως 60 λεπτά.
Η γενική αρχή με τα ψυχοφάρμακα είναι να ξεκινάτε με χαμηλές δόσεις και να αυξάνετε σταδιακά τη δόση, εάν είναι απαραίτητο. Αυτό οφείλεται κυρίως στην αυξημένη ευαισθησία των ασθενών στις παρενέργειες αυτών των φαρμάκων.
Η θεραπεία ή ψυχοθεραπεία είναι ένα είδος επαγγελματικής συμβουλευτικής που σας βοηθά να κατανοήσετε και να διαχειριστείτε τις καταστάσεις άγχους. Βοηθά στην εξάλειψη της ποσότητας και της έντασης των μελλοντικών καταστάσεων άγχους.
Ο κύριος ρόλος της ψυχοθεραπευτικής θεραπείας είναι να προσπαθήσει να αλλάξει τη συμπεριφορά μέσω της αλλαγής της σκέψης. Για παράδειγμα, η ψυχοθεραπεία παίρνει τη μορφή χαλαρής συζήτησης, καθοδηγούμενου διαλογισμού, παιχνιδιών και άλλων τεχνικών.
Η αυτοανάπτυξη αναφέρεται στις φυσικές πρακτικές που πρέπει να εκτελεί τακτικά ένα άτομο που πάσχει από άγχος. Πρόκειται κυρίως για τεχνικές διαλογισμού και χαλάρωσης που αποσκοπούν στην ηρεμία του σώματος και του νου του ατόμου. Παραδείγματα αποτελούν η αυτογενής εκπαίδευση, η βαθιά χαλάρωση, ο καθοδηγούμενος διαλογισμός κ.ά. Ένας επαγγελματίας μπορεί να σας βοηθήσει να επιλέξετε την κατάλληλη τεχνική.
Με τη σωστή χαλάρωση, υπάρχει βαθιά απελευθέρωση της έντασης σε σωματικό και ψυχικό επίπεδο. Ο διαλογισμός βοηθά στην αποκατάσταση της ισορροπίας στο σώμα και στη συνέχεια προκαλεί μια ενεργειακή κατάσταση για περαιτέρω δράση.
Η θεραπεία των ψυχολογικών διαταραχών περιλαμβάνει επίσης βασικά πράγματα, όπως μια τακτική υγιεινή διατροφή γεμάτη βιταμίνες, μέταλλα και πρωτεΐνες. Συνιστάται η εξάλειψη των απλών σακχάρων. Από την άλλη πλευρά, η κατανάλωση λαχανικών, φρούτων, φυτικών ινών και προβιοτικών είναι εξαιρετική.
Ο εντερικός σωλήνας (μικροβίωμα) και ο εγκέφαλος (ΚΝΣ) είναι πολύ στενά συνδεδεμένοι.
Γιατρός για το άγχος, τις αιτίες και τις εκδηλώσεις του
DUŠEK, Karel και Alena VEČEŘOVÁ-PROCHÁZKOVÁ. Διάγνωση και θεραπεία των ψυχικών διαταραχών. 2η, αναθεωρημένη έκδοση. Πράγα: Ψυχιατρικό Νοσοκομείο: Grada Publishing, 2015. Psyché (Grada): Psychiatric Hospital. ISBN 978-80-247-4826-9.
solen.cz - Αγχώδεις διαταραχές και η θεραπεία τους. Solen. Ivana Tašková
solen.cz - Διάγνωση και θεραπεία των αγχωδών διαταραχών - επιλογές για τον γενικό ιατρό. Solen. MUDr. Věra Vobořilová
healthline.com - Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για το άγχος. Healthline. Jacquelyn Johnson, PsyD.
medicalnewstoday.com - Τι πρέπει να γνωρίζετε για το άγχος. Medical News Today. Dillon Browne, Ph.D..
Ο στόχος της πύλης και του περιεχομένου δεν είναι να αντικαταστήσει την επαγγελματική
εξέταση. Το περιεχόμενο προορίζεται για ενημερωτικούς και μη δεσμευτικούς σκοπούς
μόνο, όχι συμβουλευτική. Σε περίπτωση προβλημάτων υγείας, σας συνιστούμε να αναζητήσετε
επαγγελματική βοήθεια, επίσκεψη ή επικοινωνία με γιατρό ή φαρμακοποιό.