Δυσκοιλιότητα: τι μπορεί να είναι σύμπτωμα; + Αιτίες και θεραπεία

Η δυσκοιλιότητα ονομάζεται τεχνικά δυσκοιλιότητα. Στη δυσκοιλιότητα, τα κόπρανα είναι πιο σκληρά και η συχνότητα της αφόδευσης είναι σημαντικά χαμηλότερη. Η αιτιολογία της δυσκοιλιότητας είναι αρκετά διαφορετική. Από διαιτητικά λάθη, δίαιτα, άγχος, φαρμακευτική θεραπεία έως διάφορες, όχι μόνο γαστρεντερικές παθήσεις.

Αιτίες της δυσκοιλιότητας, συμπτώματα, διάγνωση, θεραπεία, διατροφή και πολλές άλλες ενδιαφέρουσες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε στο άρθρο.

Δυσκοιλιότητα

Ηδυσκοιλιότητα είναι μια κατάσταση κατά την οποία η συχνότητα της αφόδευσης είναι μικρότερη από 3 φορές την εβδομάδα. Τα κόπρανα έχουν πιο σκληρή σύσταση. Η ίδια η αφόδευση μπορεί να είναι δυσάρεστη.

Η δυσκοιλιότητα συχνά συνοδεύεται από κοιλιακό πόνο, αίσθημα πίεσης, φούσκωμα ή δυσφορία και πόνο κατά την αφόδευση και μόνο.

Η δυσκοιλιότητα είναι μια διαταραχή του εντερικού περισταλτισμού κατά την οποία η κένωση είναι μειωμένη.

Πιθανά συνοδά συμπτώματα στη δυσκοιλιότητα:

• Βαριά, σκληρά και ογκώδη κόπρανα
• Επώδυνη δυσάρεστη αφόδευση
• Αίσθημα αυξημένης πίεσης και έντασης στον εντερικό σωλήνα
• Πόνος και δυσφορία στην κοιλιακή κοιλότητα
• Φούσκωμα, μετεωρισμός
• Αίσθημα ατελούς κένωσης του ορθού

Ανάλογα με τη διάρκειά τους, διακρίνονται σε:

• Οξεία δυσκοιλιότητα (βραχυπρόθεσμη)
• Χρόνια δυσκοιλιότητα (μακροχρόνια)

Οξεία δυσκοιλιότητα (βραχυπρόθεσμη)

Η οξεία δυσκοιλιότητα είναι βραχυπρόθεσμη. Διαρκεί λίγες ημέρες και είναι συχνότερα αποτέλεσμα διαιτητικών λαθών και έλλειψης υγρών. Μπορεί να σχετίζεται με την ψυχολογία, το άγχος, την αλλαγή περιβάλλοντος ή τη νέα φαρμακευτική θεραπεία.

Η οξεία δυσκοιλιότητα μπορεί να είναι εκδήλωση μιας συνεχιζόμενης νόσου. Τις περισσότερες φορές πρόκειται για νόσο του γαστρεντερικού συστήματος.

Μία από τις σοβαρές αιτίες αιφνίδιας δυσκοιλιότητας μπορεί να είναι η εντερική απόφραξη - ειλεός. Εμφανίζεται έντονος πόνος και κοιλιακή διάταση. Η κατάσταση αυτή απαιτεί οξεία επαγγελματική παρέμβαση και απελευθέρωση της απόφραξης της εντερικής διόδου.

Χρόνια δυσκοιλιότητα (μακροχρόνια)

Η μακροχρόνια δυσκοιλιότητα αποτελεί πρόβλημα υγείας στις περισσότερες περιπτώσεις. Εάν η δυσκοιλιότητα επιμένει, η αιτία της δυσκοιλιότητας θα πρέπει να διερευνηθεί από γιατρό.

Δεν χρειάζεται να είναι σοβαρό πρόβλημα υγείας, αλλά η τακτική δυσκοιλιότητα μπορεί να είναι σύμπτωμα διαφόρων ασθενειών, όχι μόνο γαστρεντερικών. Η δυσκοιλιότητα μπορεί επίσης να είναι παρενέργεια φαρμάκων.

Πότε πρέπει να ζητήσετε επαγγελματική βοήθεια από γιατρό;

• Εάν η δυσκοιλιότητα δεν υποχωρεί μετά από μερικές ημέρες
• Εάν η δυσκοιλιότητα επιστρέφει τακτικά
• Εάν υπάρχει αίμα ή βλέννα στα κόπρανα
• Εάν τα κόπρανα έχουν περίεργο χρώμα
• Εάν η δυσκοιλιότητα συνοδεύεται από εμετό και ναυτία
• Εάν έχετε έντονο κοιλιακό πόνο
• Εάν η κοιλιά σας είναι πρησμένη και ευαίσθητη στην αφή
• Εάν έχετε πυρετό, ρίγη, ρίγος
• Εάν υποψιάζεστε δηλητηρίαση, λοίμωξη και άλλες ασθένειες

Τι μπορεί να είναι σύμπτωμα της δυσκοιλιότητας;

Η αιτιολογία της δυσκοιλιότητας ποικίλλει. Οι παράγοντες που επηρεάζουν την εμφάνισή της μπορούν να χωριστούν σε εξωτερικούς και εσωτερικούς. Τα αίτια διακρίνονται επίσης σε λειτουργικά και οργανικά.

Από τη μία πλευρά, η δυσκοιλιότητα μπορεί να προκληθεί από ακατάλληλη διατροφή, άγχος, ταξίδια, ελάχιστη σωματική δραστηριότητα και παρόμοιες εξωτερικές επιδράσεις.

Από την άλλη πλευρά, η δυσκοιλιότητα μπορεί να είναι εκδήλωση μιας συγκεκριμένης νόσου - πεπτικού, νευρολογικού, ψυχολογικού και άλλου εσωτερικού συστήματος του σώματος.

Πιθανές αιτίες της δυσκοιλιότητας:

• Ακατάλληλος ανθυγιεινός τρόπος ζωής
• Διατροφή χαμηλή σε φυτικές ίνες
• Ξαφνική αλλαγή της διατροφής και αλλαγή των πρώτων υλών
• Υπερβολική κατανάλωση κρέατος
• Διατροφή χωρίς υπολείμματα
• Ανεπαρκής πρόσληψη υγρών (αφυδάτωση του οργανισμού)
• Έλλειψη τακτικής σωματικής δραστηριότητας
• Ανεπαρκής αποζημίωση για την καθιστική εργασία
• Αλλαγή περιβάλλοντος, συνηθειών και ταξιδιών
• Ψυχογενής παράγοντας (άγχος, συναισθηματική φόρτιση)
• Εγκυμοσύνη και περίοδος μετά τον τοκετό

Ασθένειες ως πιθανές αιτίες δυσκοιλιότητας:

• Ασθένειες του εντερικού σωλήνα (ελκώδης κολίτιδα, εκκολπωμάτωση, εντερική απόφραξη, κοιλιοκάκη, νόσος του Crohn)
• Ασθένειες του πεπτικού συστήματος (παγκρεατίτιδα, αιμορροΐδες)
• Τροφικές αλλεργίες και δυσανεξίες (κοιλιοκάκη, δυσανεξία στη λακτόζη)
• Νευρολογικά νοσήματα (νόσος του Πάρκινσον, μυοπάθεια, διαταραχές της νευρικής παροχής)
• Ενδοκρινικά νοσήματα (θυρεοειδοπάθεια, υποθυρεοειδισμός, αμυλοείδωση, υπερπαραθυρεοειδισμός)
• Μεταβολικά νοσήματα (σακχαρώδης διαβήτης, υποκαλιαιμία)
• Ψυχικές ασθένειες (κατάθλιψη, άγχος, διαταραχές συμπεριφοράς, διατροφικές διαταραχές)
• Ανεπιθύμητη παρενέργεια φαρμακολογικής θεραπείας (φάρμακα και φάρμακα)

Ακατάλληλος τρόπος ζωής και διατροφικές συνήθειες

Η δυσκοιλιότητα μπορεί να είναι το αποτέλεσμα μιας διατροφής που δεν είναι αρκετά ποικίλη για μεγάλο χρονικό διάστημα, κακών συνηθειών κατανάλωσης, ακατάλληλων συνδυασμών, ακανόνιστης ή υπερβολικής κατανάλωσης τροφής. Οι πεπτικές διεργασίες επιβραδύνονται.

Συνήθης αιτία του κοιλιακού φουσκώματος είναι η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων υδατανθράκων και ουσιών που περιέχονται στα όσπρια ή σε άλλες ειδικές τροφές. Η δυσκοιλιότητα είναι συχνή συνέπεια της ανεπαρκούς πρόσληψης φυτικών ινών.

Η έλλειψη τακτικής σωματικής δραστηριότητας σε συνδυασμό με καθιστική ζωή μπορεί να προκαλέσει αργή πέψη και αφόδευση. Η συνέπεια είναι η μειωμένη συχνότητα αφόδευσης. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για άτομα με καθιστική εργασία και ανεπαρκή αντισταθμιστική σωματική δραστηριότητα.

Ασθένειες του πεπτικού συστήματος

Η δυσκοιλιότητα είναι η πιο συχνή εκδήλωση μιας διαταραχής του πεπτικού συστήματος.

Η δυσκοιλιότητα συχνά συνοδεύει χρόνιες φλεγμονώδεις νόσους του εντέρου, όπως η ελκώδης κολίτιδα ή η νόσος του Crohn. Μπορεί να αποτελεί ένδειξη τροφικών αλλεργιών και δυσανεξιών. Οι πιο συχνές δυσανεξίες είναι η γλουτένη (γλουτένη), η λακτόζη (σάκχαρο γάλακτος) και η πρωτεΐνη γάλακτος.

Η δυσκοιλιότητα μπορεί να εμφανιστεί με φλεγμονές, λοιμώξεις και διαταραχές διαφόρων οργάνων του πεπτικού συστήματος.

Ωστόσο, σε διάφορες παθήσεις του πεπτικού συστήματος, η δυσκοιλιότητα μπορεί να εναλλάσσεται με διάρροια. Μπορεί επίσης να υπάρχουν έμετοι, ναυτία και κοιλιακή ευαισθησία. Συχνά εμφανίζονται ιώσεις του εντέρου και γρίπη.

Μία από τις οξείες αιτίες της δυσκοιλιότητας μπορεί να είναι η εντερική απόφραξη (ειλεός). Στην περίπτωση αυτή εμφανίζονται έντονος κολικός πόνος και κοιλιακή διάταση. Η κατάσταση αυτή απαιτεί οξεία ιατρική παρέμβαση.

Άλλες ασθένειες

Στο πλαίσιο των μεταβολικών και ενδοκρινικών νοσημάτων, η δυσκοιλιότητα μπορεί να παρουσιαστεί με μειωμένη λειτουργία του θυρεοειδούς, μειωμένα επίπεδα ασβεστίου και καλίου στο αίμα ή διαβήτη.

Η δυσκοιλιότητα είναι συχνά παρούσα σε ορισμένες ψυχιατρικές διαταραχές. Είναι συχνή σε διατροφικές διαταραχές (βουλιμία, νευρική ανορεξία), κατάθλιψη ή αγχώδεις διαταραχές.

Η δυσκοιλιότητα μπορεί να αποτελεί εκδήλωση νευρολογικών παθήσεων όπως η νόσος του Πάρκινσον, η σκλήρυνση κατά πλάκας ή διαταραχές της νευρικής μετάδοσης και της νευρικής παροχής.

Η δυσκοιλιότητα είναι μια σχετικά συχνή παρενέργεια ορισμένων φαρμάκων, όπως τα αντικαταθλιπτικά, τα χημειοθεραπευτικά φάρμακα, τα ναρκωτικά, ορισμένα αντιβιοτικά, τα αντιόξινα ή τα αντιεπιληπτικά.

Δυσκοιλιότητα στα παιδιά

Η συνειδητή ρύθμιση της αφόδευσης εμφανίζεται περίπου στους 28 μήνες της ζωής ενός παιδιού.

Η ακανόνιστη συχνότητα της αφόδευσης κατά τις πρώτες εβδομάδες της ζωής ενός νεογέννητου θεωρείται φυσιολογική κατάσταση. Τα νεογέννητα και τα βρέφη μπορεί να παρουσιάσουν αυξημένη συχνότητα κοπράνων ακολουθούμενη από δυσκοιλιότητα.

Η δυσκοιλιότητα σε ένα βρέφος εκδηλώνεται συχνότερα με ξηρά, σκληρά ή κοκκώδη κόπρανα. Το παιδί αδειάζει αργά και δύσκολα. Η δυσκοιλιότητα σε μικρά παιδιά εκδηλώνεται κυρίως με κλάμα ή με τοξίματα της πλάτης του παιδιού σε μια προσπάθεια να βοηθήσει την κένωση.

Η μετάβαση από το μητρικό γάλα στο κανονικό αγελαδινό γάλα μπορεί να οδηγήσει σε δυσκοιλιότητα, συμπεριλαμβανομένης της σκληρής σύστασης των κοπράνων. Η δυσανεξία στις πρωτεΐνες του αγελαδινού γάλακτος είναι αρκετά συχνή.

Τα νήπια αφοδεύουν περίπου 2-5 φορές την ημέρα. Κατά την εφηβεία, η συχνότητα της αφόδευσης μειώνεται σταδιακά σε 1-2 φορές την ημέρα.

Κατά την παιδική περίοδο, αλλαγή στην αφόδευση μπορεί επίσης να συμβεί με διάφορες εμπύρετες ασθένειες, αφυδάτωση, διαιτητικά λάθη, έλλειψη φυτικών ινών, τροφικές αλλεργίες και δυσανεξίες.

Η δυσκοιλιότητα σε ένα παιδί πρέπει πάντα να συμβουλεύεται έναν παιδίατρο ή παιδογαστρεντερολόγο. Ο γιατρός θα αποκλείσει εντερικές ανωμαλίες, τροφικές αλλεργίες, ασθένειες του πεπτικού συστήματος, καθώς και μεταβολικές ή ενδοκρινικές διαταραχές.

Δυσκοιλιότητα στις γυναίκες κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και μετά τον τοκετό

Οι γυναίκες αντιμετωπίζουν προβλήματα δυσκοιλιότητας συχνότερα από τους άνδρες. Η δυσκοιλιότητα μπορεί να επηρεάσει τις γυναίκες βραχυπρόθεσμα πριν από την έμμηνο ρύση λόγω των αλλαγών στις ορμόνες, αλλά και μακροπρόθεσμα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.

Η δυσκοιλιότητα κατά την εγκυμοσύνη προκαλείται από δύο κύριους παράγοντες, δηλαδή τις ορμονικές αλλαγές και το αναπτυσσόμενο έμβρυο.

Λόγω των υψηλότερων επιπέδων της ορμόνης προγεστερόνης, η δραστηριότητα του εντερικού σωλήνα επιβραδύνεται. Η αναπτυσσόμενη μήτρα ασκεί επίσης πίεση στο έντερο και το ορθό. Αυτό επιβραδύνει και πάλι την κίνηση του εντέρου (κινητικότητα).

Άλλοι παράγοντες μπορεί να περιλαμβάνουν την αλλαγή της διατροφής, τον περιορισμό της σωματικής δραστηριότητας, τη φαρμακευτική θεραπεία ή τη χρήση διαφόρων συμπληρωμάτων διατροφής.

Η δυσκοιλιότητα μετά τον τοκετό μπορεί να προκληθεί από προσωρινή διαταραχή του σφιγκτήρα του πρωκτού και διαταραχές των μυών του πυελικού εδάφους. Λόγω της δράσης της ισχυρής πίεσης κατά τη διάρκεια του τοκετού, μπορεί να εμφανιστεί οίδημα του ορθού ή αιμορροΐδες.

Εξέταση του συμπτώματος της δυσκοιλιότητας

Η αρχική διάγνωση της δυσκοιλιότητας συνίσταται στην αξιολόγηση των κλινικών συμπτωμάτων, τη λήψη γενικού ιστορικού και τη βασική εξέταση της κοιλιάς με ψηλάφηση και ακρόαση.

Εκτός από άλλες διαγνώσεις, ο γιατρός ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για τον τρόπο ζωής του ασθενούς, τις διατροφικές συνήθειες και την τρέχουσα φαρμακευτική θεραπεία.

Η περαιτέρω διαγνωστική διαδικασία εξαρτάται από την υποψία του γιατρού για κάποια ασθένεια. Ο ασθενής μπορεί να σταλεί σε άλλο τμήμα.

Μπορεί να ενδείκνυται υπερηχογραφική εξέταση των κοιλιακών οργάνων, λήψη αίματος ή δειγματοληψία κοπράνων. Επιπλέον, χρησιμοποιούνται απεικονιστικές ενδοσκοπικές εξετάσεις του πεπτικού συστήματος (γαστροσκόπηση, κολονοσκόπηση...) και άλλες.

Σε περίπτωση βραχυχρόνιας δυσκοιλιότητας χωρίς υποψία άλλων νοσημάτων και χρονιότητας, στις περισσότερες περιπτώσεις δεν διενεργείται προηγμένη διαγνωστική.

Βοήθεια και θεραπεία της δυσκοιλιότητας

Η βάση της θεραπείας της δυσκοιλιότητας είναι η διάγνωση της ακριβούς αιτίας.

Στις περισσότερες περιπτώσεις, η μικρή, βραχυπρόθεσμη δυσκοιλιότητα μπορεί να αντιμετωπιστεί στο σπίτι.

Η θεραπεία της χρόνιας τακτικής δυσκοιλιότητας ανήκει πάντα στα χέρια ενός γιατρού.

Το σχέδιο θεραπείας συνίσταται στον προσδιορισμό και στη συνέχεια στην εξάλειψη της αιτίας της δυσκοιλιότητας. Ανάλογα με την αιτιολογία, η δυσκοιλιότητα αντιμετωπίζεται από τον εκάστοτε γιατρό.

Η συντηρητική θεραπεία της δυσκοιλιότητας περιλαμβάνει την αλλαγή του τρόπου ζωής.

Η συντηρητική θεραπεία περιλαμβάνει, ειδικότερα, αλλαγή των διατροφικών συνηθειών με τη μορφή αυξημένης πρόσληψης φυτικών ινών, επαρκή πρόσληψη υγρών και αύξηση της τακτικής σωματικής δραστηριότητας.

Κατάλληλα είναι τα δημητριακά ολικής άλεσης, το πλιγούρι βρώμης, τα φρέσκα φρούτα (μήλα, αχλάδια, δαμάσκηνα, μούρα), τα λαχανικά, οι ξηροί καρποί και οι σπόροι (λιναρόσπορος). Αντίθετα, καλό είναι να αποκλείονται τα προϊόντα από λευκό αλεύρι, η σοκολάτα ή το μαύρο τσάι.

Μια υποστηρικτική θεραπεία είναι η χρήση πρεβιοτικών και προβιοτικών. Υποστηρίζουν την ισορροπία του βακτηριακού μικροβιώματος του εντέρου, την υγιή πέψη και τον εντερικό περισταλτισμό.

Η φαρμακοθεραπεία για τη δυσκοιλιότητα προσφέρει προκινητικά, τα οποία βελτιώνουν τη διαπερατότητα του πεπτικού σωλήνα. Τα σπασμολυτικά ενδείκνυνται ειδικά στη σπαστική μορφή δυσκοιλιότητας και ανακουφίζουν από την αυξημένη τάση στον πεπτικό σωλήνα.

Βραχυπρόθεσμα, μπορεί να ενδείκνυνται καθαρτικά με διαφορετικούς μηχανισμούς δράσης (οσμωτικά, ερεθιστικά...). Πρέπει πάντα να χρησιμοποιούνται υπό την επαγγελματική επίβλεψη γιατρού.

Επί του παρόντος, διατίθενται μη συνταγογραφούμενα συμπληρώματα διατροφής και φάρμακα για την υποστήριξη της πέψης και του περισταλτισμού του εντερικού σωλήνα.

Προληπτικές συμβουλές κατά της δυσκοιλιότητας:

• Τακτική ισορροπημένη διατροφή
• Πρόσληψη και των 3 μακροθρεπτικών συστατικών (πρωτεΐνες, υδατάνθρακες και λίπος)
• Διατροφή πλούσια σε φυτικές ίνες
• Επαρκής ημερήσια πρόσληψη υγρών (σκέτο νερό, μεταλλικό νερό, τσάι...)
• Επαρκής πρόσληψη φρούτων και λαχανικών
• Επαρκής πρόσληψη φυσικών πηγών προβιοτικών στη διατροφή
• Τακτική σωματική δραστηριότητα κατά τη διάρκεια της ημέρας
• Αντιστάθμιση της καθιστικής εργασίας
• Μη έλεγχος της παρόρμησης για μεγάλη ανάγκη
• Συμμόρφωση με τις τροφικές αλλεργίες και δυσανεξίες
• Λήψη προβιοτικών και προβιοτικών που βοηθούν την πέψη