Τι είναι το έλκος, τύποι ελκών, αιτίες, συμπτώματα και θεραπεία;

Χαρακτηριστικά - τι είναι τα έλκη και σε ποιους τύπους διακρίνονται;

Έλκη γενικά

Το έλκος (εξέλκωση) είναι ένα ελάττωμα του δέρματος ή της βλεννογόνου μεμβράνης που χαρακτηρίζεται από αποτυχία επούλωσης.

Το έλκος είναι ένα ρήγμα ή ένας τραυματισμός του δέρματος ή της βλεννογόνου μεμβράνης. Προκαλείται από τη διάσπαση του επιφανειακού επιθηλιακού ιστού.

Το έλκος μπορεί να είναι επιφανειακό ή βαθύ.

Εμφανίζεται σε διάφορα στρώματα του δέρματος ή άλλων ιστών (στομάχι, έντερο...). Είναι μια βυθισμένη βάση ή ένας κρατήρας που περιβάλλεται από έντονα οριοθετημένες άκρες. Οι άκρες μερικές φορές προεξέχουν πάνω από την επιφάνεια του περιβάλλοντος ιστού.

Το έλκος εκδηλώνεται κυρίως με πόνο.

Οι κύριες αιτίες των ελκών είναι η λοίμωξη, η μειωμένη παροχή αίματος, η νευρική βλάβη ή το τραύμα. Μερικές φορές τα έλκη προκαλούνται από έλλειψη βιταμινών (αβιταμίνωση). Συγκεκριμένα, της θειαμίνης - βιταμίνης Β1.

Ο καρκίνος μπορεί επίσης να οδηγήσει σε ελκοπάθεια.

Η φυματίωση ή η σύφιλη μπορεί να οδηγήσουν σε έλκη σε οποιαδήποτε επιφάνεια του ανθρώπινου σώματος.

Άλλες λοιμώξεις μπορεί να οδηγήσουν σε έλκος του δέρματος.

Τα έλκη πίεσης προκαλούνται από την εξασθένηση της κυκλοφορίας του αίματος μέσω των φλεβών του κάτω άκρου.

Σε ασθενείς που πάσχουν από διαβήτη, τα αιμοφόρα αγγεία των άκρων και τα νεύρα έχουν υποστεί βλάβη. Αυτό αποτελεί προδιάθεση για την ανάπτυξη έλκους κνήμης.

Σε ακινητοποιημένους ασθενείς μπορεί να εμφανιστεί το δεκαπεντακάθετο έλκος, δηλαδή η ανάπτυξη έλκους πίεσης.

Ταπεπτικά έλκη δημιουργούνται στο στομάχι και στην αρχή του λεπτού εντέρου, στο δωδεκαδάκτυλο. Προκαλούνται από ανισορροπία στη σύνθεση του γαστρικού υγρού.

Το στομάχι και το δωδεκαδάκτυλο διαθέτουν βλεννογόνο που τα προστατεύει από την πέψη. Ωστόσο, μερικές φορές, για διάφορους λόγους, εμφανίζεται μια ανισορροπία. Η ανισορροπία οδηγεί σε γαστρικό έλκος.

Μερικές φορές τα έλκη σχηματίζονται μετά από εγκαύματα ή κρυοπαγήματα.

Εάν ένα δερματικό έλκος δεν επουλώνεται ή είναι επώδυνο στην αφή, θα πρέπει να εξετάζεται η πιθανότητα καρκίνου του δέρματος. Στη συνέχεια λαμβάνεται υπόψη η ηλικία. Ο καρκίνος είναι πιο συχνός σε αυτή την περίπτωση σε ασθενείς μέσης ηλικίας.

Τα έλκη στην άκρη του κάτω χείλους σε ηλικιωμένους άνδρες είναι πιο πιθανό να είναι καρκινικά. Η πρόγνωση πρέπει να εξετάζεται και η νόσος πρέπει να χειρουργείται το συντομότερο δυνατό.

Μερικές φορές τα έλκη προκαλούνται από ιούς, ιδίως αυτά στα χείλη.

Τα έλκη στο στόμα έχουν παρόμοια πρόγνωση. Μπορεί να καταλήξουν σε καρκίνο, αλλά τις περισσότερες φορές πρόκειται για λοίμωξη.

Καρκινογόνα έλκη μπορεί επίσης να εμφανιστούν στο στομάχι, στο λεπτό ή παχύ έντερο και στο ορθό.

Το έλκος cruris είναι ένα τραύμα που βρίσκεται μεταξύ του γόνατος και του αστραγάλου. Το τραύμα χρειάζεται μερικές φορές πολύ χρόνο για να επουλωθεί. Το τραύμα μπορεί να παράγει πυώδεις εκκρίσεις. Ο ιστός γύρω από το έλκος επηρεάζεται επίσης. Μπορεί να φαίνεται μέχρι το οστό.

Τα άτομα με κιρσούς (κιρσοί) είναι πιο επιρρεπή στην ανάπτυξη έλκους κνήμης.

Το μικτό έλκος cruris εμφανίζεται σε ασθένειες όπως ο διαβήτης, ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος ή η ρευματοειδής αρθρίτιδα.

Υπάρχει επίσης αρτηριακό έλκος cruris (ισχαιμικό - μη αιμορραγικό, π.χ. λόγω απόφραξης ενός αιμοφόρου αγγείου) και έλκος cruris που προκύπτει από κακοήθη διαδικασία (καρκίνος του δέρματος).

Στα άτομα με διαβήτη, τα έλκη στο πόδι και τα δάχτυλα εμφανίζονται ως αποτέλεσμα της διαβητικής νευροπάθειας.

Ορισμένες φορές είναι απαραίτητος ο ακρωτηριασμός των δακτύλων των ποδιών ή μέρους του ποδιού. Τα έλκη σχετίζονται επίσης με άλλες ασθένειες, όπως η παχυσαρκία ή η καρδιοπάθεια. Οι παραμορφώσεις και οι τραυματισμοί αποτελούν προϋπόθεση.

Ο καπνός και το αλκοόλ αποτελούν παράγοντες κινδύνου για τα έλκη γενικά.

Η νόσος του έλκους της κνήμης και του ποδιού ορίζεται από μια κλίμακα έξι βαθμίδων, από τις ήπιες αλλαγές έως τη γάγγραινα. Στην περίπτωση της γάγγραινας, ο ακρωτηριασμός είναι απαραίτητος.

Το δέρμα είναι συχνά ξηρό, ραγισμένο, φολιδωτό, κόκκινο και σαν εξάνθημα.

Επιπλοκές των ελκών της κνήμης και του ποδιού είναι τα ορατά οστά και η έντονη οσμή.

Το Ulcus durum (σκληρό έλκος) εμφανίζεται ως έλκος στο πέος στο πρώτο στάδιο της σύφιλης. Πρόκειται για μια σεξουαλικά μεταδιδόμενη ασθένεια που προκαλείται από το βακτήριο Treponema pallidum.

Φθορά

Τα έλκη μπορεί να εμφανιστούν σε διαφορετικά σημεία και να έχουν διαφορετικές αιτίες.

Κατά συνέπεια, διακρίνονται σε:

1. Γαστρικό και δωδεκαδακτυλικό έλκος - σε ελκωτική νόσο του στομάχου και του δωδεκαδακτύλου, πεπτικό
2. Ulcus cruris - έλκος που είναι χαρακτηριστικό της κνήμης
3. Ulcus durum - σκληρό έλκος στη σύφιλη
4. Έλκος στο πόδι και στα παρακείμενα δάκτυλα των ποδιών
5. Έλκος κορακοειδούς
6. Ελκώδης κολίτιδα - ελκώδης νόσος του παχέος εντέρου
7. Άλλα - δερματικά έλκη και υποδόρια έλκη που εντοπίζονται ποικιλοτρόπως σε όλο το σώμα
   • Διαβάστε επίσης περισσότερα στο άρθρο Γούνα: Τι είναι το γούναρο και το υποδόριο έλκος;

Αιτίες

Η μόλυνση από το βακτήριο Helicobacter pylori μπορεί να οδηγήσει σε γαστρικό ή δωδεκαδακτυλικό έλκος.

Μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα όπως η ιβουπροφαίνη, το ακετυλοσαλικυλικό οξύ μπορεί να οδηγήσουν σε γαστροδωδεκαδακτυλικό (στομάχι ή δωδεκαδάκτυλο) έλκος.

Το σύνδρομο Zölinger-Ellison μπορεί επίσης να οδηγήσει σε γαστρικό έλκος. Το πάγκρεας στο σύνδρομο Zölinger-Ellison παράγει αυξημένες ποσότητες του ενζύμου γαστρίνη, το οποίο διεγείρει την παραγωγή γαστρικού υγρού.

Τα πικάντικα φαγητά και το άγχος δεν προκαλούν έλκος, αλλά επιδεινώνουν την κατάσταση όταν αναπτύσσεται έλκος.

Αιτίες του έλκους cruris (έλκος πίεσης) είναι ο τραυματισμός του κάτω άκρου ή η στασιμότητα του αίματος στις φλέβες του κάτω άκρου με έλλειψη άσκησης. Υπάρχει επίσης αύξηση της αρτηριακής πίεσης.

Αιτίες του έλκους του ποδιού και των παρακείμενων δακτύλων είναι η διαβητική νευροπάθεια (βλάβη των νεύρων), το τραύμα, η μειωμένη παροχή αίματος μέσω των αιμοφόρων αγγείων του ποδιού, η κυτταρίτιδα και η επικάλυψη λοίμωξης ή το ανώμαλο σχήμα των δακτύλων.

Για περισσότερες ενδιαφέρουσες πληροφορίες, ανατρέξτε στα άρθρα:Ποιες επιπλοκές στην υγεία προκαλεί ο διαβήτης; Ακόμη και παραμελημένο και χωρίς θεραπεία καιΔιαβητικό πόδι ως επιπλοκή του διαβήτη;

Εκδηλώσεις

Πολλοί άνθρωποι με έλκος κνήμης δεν έχουν εκδηλώσεις της νόσου.

Στη νόσο του γαστροδωδεκαδακτυλικού έλκους, τείνει να υπάρχει έντονος καυστικός πόνος στην περιοχή του στομάχου. Ο πόνος αυτός δεν ακτινοβολεί. Υπάρχει επίσης αίσθημα πληρότητας ή δυσανεξία στα λιπαρά τρόφιμα. Μερικές φορές υπάρχει σχετική ναυτία (αίσθημα σαν εμετός).

Ο πόνος μπορεί να διαρκεί για λίγα λεπτά, αλλά και για ώρες ή ημέρες.

Τα συμπτώματα της νόσου του γαστρικού έλκους μπορεί να περιλαμβάνουν εμετό αίματος ή αίμα μαύρου χρώματος στα κόπρανα. Υπάρχει επίσης αίσθημα αδυναμίας ή απώλεια βάρους και αλλαγές στην όρεξη.

Η δυσπεψία (αλλοιωμένη πέψη) εμφανίζεται επίσης στη νόσο του πεπτικού έλκους.

Το έλκος cruris (έλκος κνήμης) παρουσιάζεται με πόνο, κάψιμο και πρήξιμο.

Ενδιαφέροντα στοιχεία

Το πεπτικό έλκος είναι ένας τραυματισμός του βλεννογόνου του στομάχου ή του δωδεκαδακτύλου (δωδεκαδάκτυλου).

Προδιαθεσικοί παράγοντες για την ανάπτυξη πεπτικού έλκους είναι η αυξημένη πρόσληψη μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων, η γενετική προδιάθεση και το κάπνισμα.

Η οισοφαγογαστροδωδεκαδακτυλοσκόπηση χρησιμοποιείται για τη διάγνωση της νόσου του γαστροδωδεκαδακτυλικού έλκους.

Το πεπτικό έλκος μπορεί επίσης να εμφανιστεί στη ΓΟΠΝ (γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση).

Ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι η διάτρηση του τοιχώματος του στομάχου στο σημείο του έλκους.

Ο πόνος στο πεπτικό έλκος εμφανίζεται μεταξύ του ομφαλού και του στέρνου.

Συνήθως, ένα πεπτικό έλκος εμφανίζεται μετά την ηλικία των 80 ετών.

Το έλκος cruris είναι πιο συχνό σε άτομα που έχουν υποστεί εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση, τραύμα, οστεοαρθρίτιδα, παράλυση ή είναι παχύσαρκα ή ακίνητα.

Το έλκος της κνήμης και του ποδιού μπορεί να οδηγήσει σε γάγγραινα. Ο ιστός στη γάγγραινα έχει μαύρο χρώμα και είναι νεκρός (νεκρωτικός).

Για τη διάγνωση του έλκους στην κνήμη και το πόδι χρησιμοποιείται μαγνητική τομογραφία (MRI), υπολογιστική τομογραφία (CT) ή ακτινογραφία (X-ray).

Τα έλκη της κνήμης και του ποδιού δεν είναι γενικά μεταδοτικά. Ωστόσο, μια λοίμωξη που μεταδίδεται από άτομο σε άτομο μπορεί να εγκατασταθεί στο τραύμα.

Πρόληψη και θεραπεία

Οι κύριοι στόχοι της πρόληψης του έλκους κνήμης περιλαμβάνουν τον περιορισμό του αλκοόλ και του τσιγάρου. Είναι σημαντικό να αποφεύγονται τα πικάντικα φαγητά και τα εσπεριδοειδή. Στη βιβλιογραφία, οι συγγραφείς προσθέτουν τον όρο να μην τρώτε δύο ώρες πριν από τον ύπνο.

Εάν είναι δυνατόν, διακόψτε εντελώς τη χρήση μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών αναλγητικών, όπως η ιβουπροφαίνη, η δικλοφενάκη, το ακετυλοσαλικυλικό οξύ κ.λπ. σε ασθενείς με πεπτικό έλκος.

Οι αναστολείς της αντλίας πρωτονίων είναι το φάρμακο πρώτης επιλογής για τους ασθενείς με πεπτικό έλκος. Μειώνουν την παραγωγή γαστρικού οξέος στο στομάχι. Σε αυτούς περιλαμβάνονται η ομεπραζόλη και τα παρόμοια.

Ορισμένες φορές χρησιμοποιείται αντιβιοτική αγωγή όταν αποδεικνύεται λοίμωξη από Helicobacter pylori.

Μερικές φορές καταφεύγουμε σε χειρουργικές τεχνικές για το πεπτικό έλκος. Ωστόσο, υπάρχουν και επιπλοκές. Παραδείγματα περιλαμβάνουν διάτρηση του τοιχώματος του στομάχου και αιμορραγία.

Το έλκος cruris είναι μια θεραπεύσιμη ασθένεια. Λίγες περιπτώσεις είναι ανίατες. Η κύρια θεραπευτική προσέγγιση περιλαμβάνει τον καθαρισμό του τραύματος. Χρησιμοποιείται επίσης συμπίεση με ελαστικό επίδεσμο.

Από τα φάρμακα, τα αντιβιοτικά χρησιμοποιούνται για να αποτρέψουν την είσοδο της λοίμωξης στο ανοιχτό τραύμα.

Η πρόληψη του έλκους της κνήμης συνίσταται στη διακοπή του καπνίσματος, την απώλεια βάρους και την τακτική άσκηση.

Προληπτική δράση έχουν επίσης τα αντιαιμοπεταλιακά φάρμακα (αντιαιμοπεταλιακή θεραπεία), τα οποία εμποδίζουν το σχηματισμό φραγμών των αιμοφόρων αγγείων (θρόμβοι) στο τραυματισμένο πόδι.

Συνιστάται η τακτική ανύψωση του άκρου πάνω από το επίπεδο του κεφαλιού κατά την κατάκλιση.

Η χειρουργική θεραπεία των ελκών κνήμης καταφεύγει επίσης μερικές φορές, ιδίως σε περίπλοκες πορείες.

Η επούλωση του κνημιαίου έλκους και του έλκους του ποδιού διαρκεί από εβδομάδες έως αρκετούς μήνες. Μερικές φορές αποτυγχάνει να επουλωθεί.